Op weg naar een kennissamenleving in stedelijke context – 1100-1350
- Kennis over een veel grotere groep verdeeld dan in de oudheid.
Inhoud college
1. Geletterdheid/gecijferdheid
2. The Global Middle Ages: Contactregio’s, Spanje, Sicilië/Zuid-Italië, kruisvaarderstaten
3. Steden als culturele, religieuze en commerciële centra
4. Voorbeelden Siena (en Groningen) als representaties van nieuwe geletterdheid
5. Fransciscanen en Dominicanen
6. Kathedraal Scholen
7. Universiteiten
8. 4e lateraanse coincilie 1215
9. .
Lezen (schrijven) en rekenen
- Kenmerk van maatschappij en haar functioneren en dus motor van historische veranderingen.
- Het was er belangrijk dat je kon lezen en schrijven.
o Lezen was het belangrijkste, schrijven is handig maar tweede orde.
o Veel mensen konden wel lezen maar amper schrijven.
o Voorbeeld Karel de Grote.
- In deze periode komt rekenen ook steeds meer op
o Handel
o Werknemer > Hoeveel uren je gewerkt hebt etc.
- Het gaat om toegepaste kennis met een doel
o Doel = Het verbeteren van de levensomstandigheden
Levensomstandigheden
Maar vooral ook dat je een beter Christen werd.
Praktische kant van de kennis.
Voorbeeld geven: Goed burger en bestuurder worden. Ruwe kantjes moet je eraf
“schuren”
Kennis is macht maar de kennis moet wel toegepast worden
Wijsheid uit het Oosten
- Periode waarin het westen bij uitstek op een nieuwe manier in aanraking komen met het
oosten.
- De eerste slag van het praktischer maken van de kennis van de Grieken en Romeinen is al in
het oosten gebeurt > die hebben die kennis al vertaald en toegepast.
o Geleerden gaan daarheen en kopiëren de boeken, gaan ze al snel vertalen naar het
Latijns.
o Auteur uit Engeland: “hoe ga je om met het telraam” > belastingen waren in deze periode
belangrijk. Daarom was het belangrijk om te kunnen rekenen.
Ze rekenende met een telraam omdat tellen met Romeinse cijfers heel moeilijk is.
Van Bath heeft dus een boek over het gebruik daarvan gemaakt
Hij werd door zijn land naar het buitenland gestuurd om daar te leren
Hij gaat naar de kruisvaarder staten.
o Hij gaat naar ... omdat daar een boek is van een Griekse schrijver die vertelde
hoe je kon rekenen. Arabieren hebben die al bewerkt en daardoor neemt hij het
rekenen met Arabische cijfers voor rekenen over.
Wordt later overgenomen omdat ze erachter komen dat als je met % rekent moet je
eigenlijk wel met arabische cijfers rekenen
o Het duurde redelijk lang voordat dit normaal was: 15 e eeuw.
Contact regio’s
- Verschillende culturen leven op dezelfde plek en leren van elkaar
, o Europeanen leren vooral van de Arabieren en de Joden.
- Aantal belangrijke aanrakingspunten
o Spanje: de Christenen beginnen terrein te winnen op de Arabieren. Een soort
mengelingen. Veel werken worden van het Arabisch naar Latijns vertaald.
o Plekken waar koraan teksten en een joden symbool op hetzelfde plekje te vinden
o Napel/Selerno: Een plek waar veel Griekse medische teksten gevonden waren. Een soort
medische school. Veel Griekse teksten worden via het Arabisch naar het Latijns vertaald.
Kennis wordt heel snel omgezet > er is honger naar kennis.
Groei steden
- Dit is allemaal kennis die vooral in steden werd toegepast
- Steden maken een enorme groei door in deze periode
- Na/vanaf 1050: Iedereen gaat iedereen naar Parijs.
Stadhuis
- Al deze steden gaan grotere stadshuizen bouwen
- Niet alleen de kerken zijn belangrijk
- Je maakt een markt met een enorm groot gebouw
o Dit gebouw is de belichaming van een goed bestuur
o Draagt de kennis en macht uit > grote toren + klok.
Klok geeft uren aan: voor de werknemers om te laten zien dat ze wel echt moeten
werken en uren moeten maken.
- Het publieke paleis wordt van binnen helemaal beschilderd.
o Ze waren al zo belangrijk/beroemd in de tijd > daarom zijn ze waarschijnlijk ook bewaard
gebleven in Siena.
o De mensen gingen vergaderen in zalen waarin afgebeeld was hoe je moest besturen: Wat
is goed bestuur? Wat is slecht bestuur?
Je ziet aan alle kanten hoe je je moet gedragen.
- Goed bestuur
o Alle vrouwen belichamen de goede deugden.
o Vrede bevorderen, matigheid betrachten (temper), rechtvaardigheid = heel belangrijk.
o Als je goed bestuur hebt krijg je welvaart en welzijn.
Men kan mooie huizen bouwen, handel, prachtige kleding, gelukkig.
- Slecht bestuur
o Dictatuur (mevrouw tirannie), ondeugden aan de macht
Gierigheid, hoogmoed, ijdele trots, je niet inzetten voor de gemeenschap, fraude.
- Simpele praktische vertaling van de Griekse denkers.
o Aristoteles: vooral de politica. Hoe kan je met elkaar samenleven in de stad? Wordt steeds
belangrijker.
Leven in de samenleving = natuurlijk. Maar je moet er wel iets van maken
Wetten van Sienna
- Romeinse wetten kunnen niet een stadje van Siena
- Nieuwe verordeningen: Het wordt gelijk in het Italiaans gedaan > het moet voor iedereen te
begrijpen zijn.
- Iedereen kan kennis nemen van de wetten. Je weet waar je aan toe bent.
- “zo gaan we de financiën van de stad beheren” > verantwoording.
Begin van een “verantwoordingcultuur”
- Deze bewegingen zie je ook in Noord-Europa.
DEEL 2
Er zijn veel mensen die zeggen dat de kerken de bevolking graag dom wilde houden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper smitS2022. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.