Hoorcollege 9: Het Interbellum
08-04-2015
Versailles
In territoriaal opzicht krijgt Duitsland niet veel straf. Ze verliezen wel koloniën,
deze gaan naar de winnaars van de oorlog. In Europa wordt Duitsland ook
territoriaal gestraft -> Elzas-Lotharingen, stukje van België, stukje van
Schlesweg-Holstein, Oost-Europa. Duitsland was niet tevreden met wat er
gebeurde, maar de straf viel nog wel mee.
Op militair opzicht wordt Duitsland gestraft -> er worden beperkingen opgelegd
aan de Duitse militaire kracht. Het Rijnland wordt gedemilitariseerd, het legen
mag maximaal uit 100.000 man bestaan. Het leger is alleen bedoeld om interne
politiek aan te gaan?? Rare zin. Verder komt er een defensie verdrag dat Frankrijk
en Duitsland aan elkaar bindt.
Bovendien moet Duitsland reparaties uitvoeren, maar er wordt nog niet
vastgelegd hoe hoog het schadebedrag is dat Duitsland moet betalen -> hoe
groot de schade was wisten ze toen nog niet.
Economische ontwikkeling na WW1
De positie van Frankrijk in Versailles was cruciaal -> ze hadden hoge eisen, want
ze waren bang voor Duitsland. Ze wilden dat Duitsland in tweeën gesplitst zou
worden, want Duitsland is te machtig. Wilson had hier problemen mee, dus ging
niet door. Er wordt wel een defensieverdrag gesloten tussen Duitsland, Frankrijk
en de VS om Frankrijk te beschermen. Maar de neiging in Amerika om te helpen
om problemen in Europa op te lossen was erg klein. En dit was zeker klein als dit
moest gebeuren via een militair defensieverdrag. Het congres weigerde dit dus.
Ook weigerden zij de Volkenbond. Het defensieverdrag was er, maar was wel
lastig om er door te krijgen in de VS. Het defensieverdrag verdwijnt in de loop
van 1919. Frankrijk krijgt dus niet de steun van Engeland en de VS tegen
Duitsland. Hierna eist Frankrijk dat de herstelbetalingen van Duitsland heel hoog
worden. Na WO1 is er een kleine economische boom, waardoor Duitsland
gemakkelijk kan betalen. Hierna komt er weer een economische dip, dus betalen
wordt lastig. Wel is de Duitse industrie nog intact, want er was geen oorlog
gevoerd op Duits grondgebied.
Het systeem van betalingen is kwetsbaar, want al het geld vloeit naar de VS
uiteindelijk. Ook België neemt een harde houding in. Frankrijk en België bezetten
het Ruhrgebied en namen daar de industrie over, zodat de herstelbetalingen
gewoon betaald blijven worden. Dit genereert een instabiele situatie -> Duitsland
kon niet terug vechten, maar de Duitse regering was er wel tegen. Duitsland
wordt economisch heel erg geraakt door de bezetting, want het destabiliseert
Duitsland.
Dawes komt in actie samen met andere landen -> Dawes Plan, 1924: Amerika
gaat geld lenen aan Duitsland, zodat Duitsland haar economie kan oppeppen en
de herstelbetalingen kan betalen. Dit geleende geld komt uit de
herstelbetalingen en de afbetalingen van leningen aan de VS. Het geld gaat dus
circuleren. De economische groei wereldwijd werd ver4/ver5-voudigd. Duitsland
moest betalen naar haar vermogen volgens het Dawesplan. Radicaal-rechts deed
het op dit moment ook niet zo goed in Duitsland.
In 1925: Locarno -> over de grenzen van Duitsland. Dit leidde tot een grote
politieke internationale samenwerking. Dit leidt ertoe dat Duitsland in 1925 weer
,toegelaten wordt tot de Volkenbond. In 1928 leidt dit uiteindelijk tot het Kellogg-
Briand verdrag -> er wordt nooit meer oorlog gevoerd.
Er ging dus een hele optimistische geest door de wereld heen -> stabiele
economische en politieke situatie.
Oorzaken Depressie
- Agrarische problemen na WO1.
Tijdens WO1 is er heel veel grond dat niet gebruikt wordt voor agrarische
productie. Bovendien zijn er, doordat de mannen in het leger vechten,
weinig mensen die op het land werken. Hierdoor gaan de prijzen omhoog
-> boeren gaan investeren in het verhogen van de productie, waardoor ze
in de schulden raken. Na WO1 gaat de voedselproductie omhoog, dus er is
veel voedsel. De vraag is echter verlaagd, want hoog sterftecijfer door de
oorlog. De investeringen zijn gedaan door middel van leningen bij kleine
banken in de VS. De boeren kunnen hun leningen niet goed aflossen,
waardoor de banken hun geld niet terug krijgen.
- Aandelen.
Aandelen gaan in de jaren ’20 blijvend omhoog -> aantrekkelijk om in te
investeren. Mensen uit de middenklasse gaan veel geld lenen om aandelen
te kunnen kopen. De banken hebben dus veel geld uitgeleend en krijgen
alleen maar geld terug wanneer de leningen worden afgelost. Wanneer de
aandelen naar beneden gaan komen de mensen die aandelen met geleend
geld gekocht hebben in de problemen. Mensen gaan dus hun winst nemen
wanneer de beurskoers daalt. Hierdoor daalt de waarde van aandelen. De
middenklasse van Amerika die hun aandelen met geleend geld gekocht
hadden komen in de schulden -> ze kunnen hun schulden en leningen niet
meer terug betalen -> banken in de problemen. Middenklasse heeft ook
geen geld meer, dus geeft het niet meer uit -> er blijven teveel producten
over, dus gaan winkels en fabrieken arbeiders ontslaan -> deze mensen
hebben geen inkomen meer, dus gaan ook minder uitgeven -> een
ernstige economie naar beneden toe, de economie in de VS valt in elkaar.
- Leningen.
Hoe komen de banken dan aan hun geld? Ze gaan weigeren om nieuwe
leningen te geven -> Dawes plan wordt onderbroken, want geen geld meer
om aan Duitsland te lenen. Verder gaan banken hun leningen opeisen. De
landen en industrie in Europa moeten hun leningen terug gaan betalen.
- Productie en prijzen.
Deze landen verlagen de prijzen van hun producten in Europa om zo te
verkopen en geld te krijgen. De crisis gaat dus vanuit de VS naar Europa.
- Grondstoffen.
Het wordt een wereldcrisis, doordat de vraag naar grondstoffen ook
afneemt. De rest van de wereld kan dus veel minder grondstoffen afzetten
in Europa.
Kortom: over waren economische problemen. Deze periode heet de Depressie,
omdat de economische neergang heel diep is en het herstel lang op zich laat
wachten. Men (overheden) wist niet hoe ze hiermee om moest gaan. Keynes
bedacht dat er in periodes dat het slecht gaat meer moet gaan uitgeven.
Overheden geven geen geld uit, om zo de economie te stimuleren.
Ook protectionisme een oplossing van overheden. Op korte termijn was dit goed,
maar op lange termijn niet.
, Conclusie:
Versailles is niet de oorzaak van de Depressie, dus Versailles is niet de oorzaak
van Hitler
Gevolgen Depressie op internationale politiek
- Economisch
Hoge werkloosheid etc.
- Politiek
Men gaat in de landen met grote economische problemen naar
oplossingen zoeken. De crisis van de democratie gaat ontstaan -> de
democratie geeft geen oplossing voor de Depressie. De overheid van de
dag kan de problemen van de dag niet oplossen.
- Sociaal
De SU is communistisch en men gaat ook kijken naar de SU als voorbeeld.
Het communisme was een aanlokkelijk alternatief. Ook rechts-radicalen
zagen een oplossing voor de Depressie.
- Cultureel
De uitbundigheid van de jaren ’20 kwam tot zijn eind.
Reacties door overheden
Er is een soort driedeling te maken. 3 type reacties:
- Sociale onrust + instabiele regering.
o Duitsland (volgende week!), Spanje, Frankrijk en alle nieuwe
democratieën in Oost-Europa (deze stappen af van de democratie
en gaan over op een autoritair systeem). In Frankrijk komt links aan
de macht: Popular Front. De rechtse kant weigert de linkse agenda
uit te voeren -> steeds grotere polarisatie. In 1937 ontstaat er een
pre-burgeroorlog en het Popular Front valt uit elkaar.
- Geen onrust + stabiele regering.
o Scandinavië, Japan.
Scandinavië ging al eerder een Keynesiaans beleid voeren.
- Sociale onrust + stabiele regering
o VS, VK, Nederland.
De VS was even zwaar getroffen als Duitsland door de crisis. In de
VS reageert de overheid niet direct op de problemen, maar ze zijn
wel zo ernstig dat Roosevelt met de New Deal komt = een nieuwe
manier van denken over de rol van de overheid.
New Deal
- Recovery
o Prijsverhoging, einde goudstandaard.
- Relief
o Publieke werken, uitkeringen -> een soort welvaartsstaat in de VS.
- Reform
o Regulering: banken en beurs.
New Deal genereerde een zeker economische stabiliteit en zeker economische
groei. Het was wel een verandering in hoe Amerika geregeerd wordt. De macht
wordt meer verlegd naar de vakbonden en de bevolking; de rol van de overheid
veranderd.
Reactie Verenigd Koninkrijk op de Depressie
- Britse economie