De gevolgen van het sociaal leenstelsel op de instroom van studenten in het hoger
onderwijs en de rol ervan op de mentale staat van studenten.
Naam:
Studentnummer:
Cursus PB0712 Literatuurstudie
Begeleider:
Examinator: Dr. Jenny van Beek
Inleverdatum: 12 juli 2022
1
, Opdracht A- Zoekplan
Probleemschets:
Net afgestudeerd maar zit je diep in studieschulden? Geen zorgen want je bent niet alleen. Er
zijn nog 2 miljoen studenten die ook diep in studieschulden zitten van gemiddeld 15.200 euro. Enige
nadeel is wel dat bijna het dubbele waarde van je studieschuld van je hypotheek capaciteit afgaat of je
flinke stress ervaart doordat je schulden hebt, wellicht nog bij je ouders moet wonen omdat alles zo duur
is en ook nog rente moet betalen over de schulden die je hebt opgebouwd. Dit is voor geen enkele
student aangenaam en is zorgwekkend. Het sociale leenstelsel heeft negatieve invloed op het mentaal
welbevinden van studenten en veroorzaakt belemmeringen op de studenten doorstroom (lineaire
overgang van studenten naar een hoger leerjaar, onderwijstype of hogere studierichting) naar het hoger
onderwijs. Met het sociale leenstelsel wordt bedoeld dat studenten geld lenen bij de Dienst Uitvoering
Onderwijs om daarmee hun studiekosten te betalen (DUO, 2022). Maar wanneer zullen deze artikelen,
geluiden en standpunten serieus worden genomen door de overheid?
Het leenstelsel is in september 2015 ingegaan. Voor die tijd kregen de fulltime studenten een
studiefinanciering in de vorm van gift (deze hoefde niet terugbetaald te worden mits diploma binnen 10
jaar gehaald is). Een aantal maanden later werden de cijfers bekend gemaakt over aantal studenten dat
gestart was in het hoger onderwijs in 2015. De instroom vanuit HAVO en MBO op HBO-instellingen
daalde met 8,6% en de instroom op universiteiten met 0,9% (Vereniging Hogescholen, 2016). Een jaar
2
, later was de instroom naar het hoger onderwijs nog lager, namelijk 4,8% lager (CBS-2016). Ook zijn er
verschillende onderzoeken gedaan om te achterhalen in hoeverre dit stelsel een achteruitgang in
doorstroom zou hebben veroorzaakt in het hoger onderwijs. Uit cijfers van OCW (Ministerie van
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, 2021) blijkt dat ook aantal doorstroom van MBO naar HBO al jaren
verder daalt sinds 2014.
De hoge financiële druk heeft verder ook impact gehad op het studeergedrag van studenten. Zo
wilden gemiddeld studenten in hogere tempo afstuderen om hun studie zo snel mogelijk af te ronden. Of
het een succes was, was mede afhankelijk van de mentale gezondheid van de studenten. Onder mentale
gezondheid verstaan we ‘een toestand van welzijn waarin het individu zijn of haar eigen capaciteiten
realiseert, de normale spanningen van het leven aankan, productief en vruchtbaar kan werken en in
staat is om een bijlage te leveren aan zijn of haar gemeenschap’ (WHO, 2013). Om de negatieve effecten
op de doorstroom en de mentale gezondheid te kunnen verduidelijken, speelt de uitdaging dat het
leenstelsel slechts zeven jaar bestaat in Nederland. Daardoor is weinig onderzoek verricht naar de
gevolgen van het leenstelsel op verschillende vlakken. Hiervoor wordt in dit stuk gekeken naar een
vergelijkbaar land met een sociaal leenstelsel voor studenten zoals Engeland (sinds 2006) met als verschil
dat de armste studenten een subsidie krijgen en de universiteiten het collegegeld mogen bepalen tot
een maximumbedrag van 3000 pond. De overeenkomsten hebben vooral betrekking op cruciale punten
zoals gemiddelde schulden, betaling per maand, afbetalingsvrij inkomen ed. (Usher, 2005). Het
doorstroom naar het hoger onderwijs is gedaald sinds de invoering van het leenstelsel in Engeland. Ook
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper syousofi2506. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.