, Abstract
In de afgelopen jaren is het ecstasygebruik onder de Nederlandse bevolking toegenomen en wordt
voornamelijk gebruikt onder hoogopgeleide volwassenen tijdens uitgaansgelegenheden (Nationale
Drugs Monitor, 2021). Het is zorgwekkend dat de dosis MDMA in ecstasypillen verder toeneemt en
daarmee ook het risico op gezondheidsincidenten (Brunt et al.,2011). In 2015 heeft Party Panel
onderzoek gedaan om informatie te krijgen om preventieve interventies te ontwikkelen om ecstasy
gerelateerde incidenten in het uitgaansleven te voorkomen (Peters & Noijen, 2021). Deze studie
onderzoekt het verband tussen verwachtingen en evaluaties ten aanzien van de intentie tot het
innemen van een hoge dosis MDMA en gebruikt de Reasoned Action Approach als uitgangspunt.
Deze studie heeft een cross-sectioneel design met verwachtingen en evaluaties als
voorspellende variabelen en intentie als onafhankelijke variabele. De resultaten komen van een online
survey van 747 deelnemers, voortkomend uit een 90% steekproef van het Party Panel database. Een
exploratieve factoranalyse en item-analyse tonen aan dat de betrouwbaarheid en validiteit van het
meetinstrument voldoende is. Uit de multiple regressieanalyse blijken verwachtingen en evaluaties
25% van de verklaarde variantie in intentie te voorspellen en beide voorspellers hebben een
significante invloed op intentie. Verwachtingen is de grootste voorspeller en uit de correlatieanalyse
blijkt een positieve zwakke samenhang tussen beide voorspellers en intentie.
De aanbeveling is om de interventies het meeste te richten op de verwachtingen, maar
evaluaties kunnen ook worden meegenomen. De interventies zijn belangrijk omdat de concentratie
MDMA verder stijgt en de gebruikers op de hoogte moeten zijn van de verwachtingen en
gezondheidsrisico’s.
Keywords: Attitude, Reasoned Action Approach, MDMA
, 1 De invloed van attitude op de inname van een hoge dosis MDMA in het uitgaansleven
2 Onderbouwing relevantie
3 In de afgelopen jaren is een stijging te zien van ecstasy gebruik onder de Nederlandse
4 bevolking. Het laatste-jaar-gebruik steeg van 2,8% in 2018 naar 3,4% in 2019 (Nationale Drugs
5 Monitor, 2021). In 2020 nam het iets af naar 3,1% maar daarvan is het vermoeden dat dit
6 samenhangt met het sluiten van de uitgaansgelegenheden vanwege de coronapandemie
7 (Nationale Drugs Monitor, 2021). Ecstasy wordt namelijk het meest gebruikt onder
8 hoogopgeleide jongvolwassenen tijdens uitgaansgelegenheden. Onder de club- en
9 festivalgangers in de leeftijd 16-35 jaar heeft 43,9% het laatste jaar ecstasy gebruikt (Nationale
10 Drugs Monitor, 2021). Ecstasy lijkt zijn populariteit te krijgen vanwege de positieve effecten
11 die ervaren worden tijdens het gebruik. Een fijn gevoel, euforie, ontspanning, opwinding en
12 gemakkelijker sociaal contact maken worden als gewenste resultaten ervaren (Brunt et al.,
13 2011). Ongewenste effecten zijn misselijkheid, hoofdpijn, hallucinaties, agitatie,
14 hartkloppingen, buikkrampen, oververhitting en duizeligheid (Brunt et al., 2011).
15 Hoewel het gebruik van ecstasy in vergelijking met andere middelen een relatief klein
16 gezondheidsrisico met zich mee brengt, werden er in 2017 nog 1747 ecstasy-gerelateerde
17 gezondheidsincidenten gemeld, waarvan de meeste gevallen (1351) op festivals plaatsvonden
18 Van Amsterdam & Van den Brink, 2020). Vooral bij heftige fysieke inspanning zoals langdurig
19 dansen en in een warme omgeving loopt men risico op ernstige gezondheidsklachten zoals
20 uitdroging en oververhitting, wat levensbedreigend kan zijn (Van Amsterdam & Van den
21 Brink, 2020). In de afgelopen jaren is de concentratie van het hoofdbestanddeel
22 Methyleendioxymethamfetamine (MDMA) in ecstasypillen aanzienlijk gestegen, wat leidt tot
23 een groter risico op acuut toxische effecten (Monitor Drugsincidenten, 2019). Uit onderzoek
24 van Brunt et al., (2011) blijkt dat de waarschijnlijkheid voor het ervaren van gewenste effecten
25 toeneemt tot ongeveer 81-100 mg MDMA waarna deze kans afneemt en waarbij blijkt dat een
26 dosis van meer dan 120 mg MDMA al snel leidt tot een toename aan kans op ongewenste
, 4
27 effecten. Het is dan ook zorgwekkend dat in 2019 de helft van de pillen gemiddeld 172 mg
28 blijkt te bevatten (Monitor Drugsincidenten, 2019).
29 Betere voorlichting over veilig gebruik van ecstasy kan leiden tot minder risico op
30 gezondheidsincidenten (Van Amsterdam & Van den Brink, 2020). Hoe goed een interventie aansluit
31 om bepaald gedrag te veranderen hangt ervan af of deze interventie aansluit op de gedachten en
32 gevoelens die verklarend zijn voor de inname van een hoge dosis MDMA (Peters & Crutzen, 2018).
33 Het partypanel heeft in 2015 onderzoek gedaan naar het kopen van hoog gedoseerde MDMA, het
34 innemen van een hoge dosis MDMA en het laten testen van de pillen (Peters & Noijen, 2021). In deze
35 studie wordt uitgegaan van de Reasoned Action Approach (RAA), wat de voorspelling van sociaal
36 gedrag verklaart aan de hand van de gedragsdeterminanten attitude, waargenomen norm en
37 waargenomen gedragscontrole (Yzer, 2017). Het doel is om inzicht te krijgen in hoe deze
38 determinanten samenhangen met de intentie tot inname van een hoge dosis MDMA, zodat er
39 doelgerichte preventieve interventies kunnen worden ontwikkeld om incidenten door ecstasygebruik
40 in het uitgaansleven te voorkomen.
41 Theorie(ën)
42 De RAA is een theorie die verklaard waarom mensen al dan niet bepaald beredeneerd gedrag
43 uitvoeren. Beredeneerd houdt in dat er bewust over nagedacht is en niet het gevolg is van een
44 automatisch reactie of gewoontes (Yzer, 2017). Het beredeneerd gedrag in deze studie is het nemen
45 van een hoge dosis MDMA. De RAA bestaat uit de gedragsdeterminanten attitude, waargenomen
46 norm en gedragscontrole die worden beïnvloed door subdeterminanten. Deze studie richt zich op de
47 subdeterminanten van attitude omdat uit eerder onderzoek van Rwei-Ling (2006) onder
48 Hogeschoolstudenten in Taiwan is gebleken dat attitude de beste voorspeller is van de intentie om
49 ecstasy te gebruiken. Het onderzoek ging ook uit van gedragsdeterminanten, maar bleef beperkt tot
50 positieve verwachtingen als onderdeel van attitude. De RAA stelt namelijk dat attitude bestaat uit
51 twee subdeterminanten ‘’verwachtingen’’ en ‘’evaluaties’’. De verwachtingen zijn de overtuigingen
