Social Design (USG4610) 2021/2022
Inhoud
Hoofdstuk 2: The public sector and its problems ............................................... 2
Hoofdstuk 3: The changing nature of design ........................................................ 3
Romme & Meijer (2020): Applying design science in public policy and
administration research ...................................................................................................... 7
Hoofdstuk 4: The quest of a new paradigm .........................................................10
Hoofdstuk 5: Design practice in government.......................................................12
Hoofdstuk 7: Generating alternative scenarios....................................................13
Hoorcollege: Fundamenten van Social Design ...................................................14
Hoorcollege: Framing .............................................................................................16
Hoorcollege: Design Thinking in de Publieke Sector ............................................19
Hoorcollege: Solution space .................................................................................22
Hoorcollege: Leren van ‘design precedent’ .......................................................23
Hoofdstuk 8: Enacting new practices ...................................................................23
Hoofdstuk 9: design for public value .....................................................................27
Hoofdstuk 10: Catalysing change in governance by design .............................28
Hoofdstuk 12: Take the curvy path: leading change by design engagement.34
Hoorcollege: ‘Human centered governance’ ....................................................37
,Hoofdstuk 2: The public sector and its problems
In dit hoofdstuk wordt de context van het hedendaagse besturen (governance)
onderzocht. Het onvermogen van publieke organisaties om op effectieve wijze de
sociale vraagstukken en problemen aan te pakken is keer op keer een
fundamenteel punt van geschil. Een gangbaar argument hiervoor is dat de aard
van deze problemen sneller en ingrijpender verandert dan dat onze instanties bij
kunnen houden.
Burgers zijn vandaag de dag steeds bewuster van hun rechten en hebben betere
toegang tot informatie via informatietechnologieën, en dus hoe meer men weet,
hoe meer men verwacht dat overheden doen. De rol van overheden kan dus
worden gezien als essentieel. Nu is de bredere kwestie hierbij: zijn de aard van de
problemen die beleidsmakers tegenkomen hetzelfde gebleven? (→ kleine spoiler:
nee, dat zijn ze niet volgens het boek)
De manier waarop problemen benaderd worden heeft invloed, of kan zelfs
beperkend zijn, voor acties vanuit de overheid. Het framen van de uitdaging van
effectief besturen als een design problem wijst erop dat het design kan bijdragen
aan het aandragen van het probleem. Nu rijst de vraag op: als sommige typen
problemen fundamenteel verschillen van anderen, moet de wijze van benadering
(en oplossen) van deze problemen niet ook fundamenteel van elkaar verschillen?
(→ kleine spoiler: ja, daar is een andere wijze voor nodig)
Complexe problemen en wicked problemen
Onze 21-eeuwse wereld wordt steeds complexer en complexer. Sociaal
entrepreneur en activist Zaid Hassen beargumenteerd dat onze ‘huidige
uitdagingen aanzienlijk anders zijn dan die uit het verleden. Onze bekende acties
werken niet meer omdat ze gebaseerd zijn op een fundamentele misconceptie over
waar we mee te maken hebben.’
Problemen
- ‘Tamme’ problemen, goed gedefinieerd, technische problemen. Deze
problemen kunnen goed begrepen worden en kunnen aangepakt worden
door middel van waardering en het zorgvuldig, systematisch beoordelen van
hun samengestelde onderdelen. Ook al zijn ze extreem ‘moeilijk’,
‘gecompliceerd’ of ‘lastig’, ze kunnen allen effectief aangepakt worden door
grondige analyse en het is relevant voor beleidsmakers om hun kennis van
bestaand bewijs en ‘best practice’ toe te passen.
Wicked problemen
- Deze problemen zijn moeilijk te definiëren en kunnen enkel aangepakt
worden door systematisch experimenteren. Deze problemen kunnen beter
worden begrepen door het onderzoeken van verbanden en
afhankelijkheden tussen de verschillende onderdelen en door het aftasten
(probing) om zodoende dynamiek te genereren dat onderliggende en
verborgen relaties blootlegt. Veel overheidsbeleid valt in deze categorie.
4 dimensies van ‘wicked problems’:
- Causale relaties zijn onduidelijk en dynamisch: de aard van het probleem is
moeilijk, als niet onmogelijk, om te identificeren: ze zijn ambigue en
, ongrijpbaar. Gedeeltelijk komt dit doordat publieke problemen vaak gaan
over een bepaald gedrag. Gedeeltelijk komt de onduidelijk ook voort uit
politieke overwegingen: is immigratie namelijk een probleem of een middel
voor de samenleving?
- Het probleem past niet in één bepaalde categorie: er zijn namelijk geen
categorieën voor wicked problems.
- Pogingen om het probleem op te lossen veranderen het probleem. Het
ontwerpen van verschillende aanpakken voor het probleem heeft de neiging
om het probleem en hoe dit begrepen wordt te veranderen:
geïmplementeerde oplossingen zijn dit ook indirect in de zin dat ze een
nieuwe situatie of startpunt creëren voor de volgende test.
- ‘No stopping rule’: Wicked problems hebben geen duidelijke basis om te
kunnen beoordelen of het probleem opgelost is of niet. Oplossingen kunnen
niet beoordeeld worden als ‘goed’ of ‘fout’, maar simpelweg als ‘beter’ of
‘slechter’.
Twee perspectieven voor ‘wicked problems’
De implicaties van deze inzichten voor o.a. innovaties, verandering en
beleidsmaking voor de publieke sector zijn mogelijk belangrijk. Hierop zijn twee
perspectieven:
1. Een shift van het proberen om de beste werkwijzen, gebaseerd op evidence-
based beleid, naar het ontdekken van mogelijke nieuwe werkwijzen.
- Beleidsmakers moeten aftasten naar hun weg naar inzichten over wat de
beste actie vormt. Dit is een benadering waarbij ambiguïteit en
onzekerheid wordt omarmd.
2. Een shift van het reageren op problemen naar het uitvoeren van nieuwe
toekomsten.
- Wat als de neiging om overheidsbeleid te framen in termen van
problemen is op zichzelf problematisch? Hierdoor wordt de beleidsmaken
in een bepaalde rol geduwd: een van analyseren van problemen en het
speuren naar oplossingen, in plaats van het echt waarderen van situaties
die aanleiding kunnen geven aan nieuwe, creatieve visies.
- Meer focus op de toekomst, en de mogelijkheid om uitkomsten te creëren
die ten goede komen voor de gemeenschap, dan op het probleem, en
het minimaliseren van risico’s.
Reflecteer als beleidsmaker op het volgende:
- Reflecteer op de missie, rol en taken van je organisatie in de context
waarbinnen het werkt. Op de dimensies van simpel naar complex, van tam
naar wicked, waar staat jouw organisatie ongeveer?
- In hoeverre is jouw organisatie succesvol in het aanpakken van de
uitdagingen die het heeft?
Hoofdstuk 3: The changing nature of design
(p. 33-35) In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van de context,
geschiedenis, ontwikkeling en het begrip design naar “nieuwe” vormen en
betekenissen van design, en de toenemende toepassing van design in de publieke
sector. In een artikel in The Economist (2011) werd opgemerkt dat de mensheid
volgens geologen een nieuw tijdperk binnentreedt waarin het merendeel van de
, geologische, ecologische en atmosferische processen van onze planeet door de
mens worden beïnvloed. Het idee dat onze planeet kan worden getransformeerd
door ontwerp is zeker niet nieuw. In feite is de universaliteit van design een hoofdlijn
in veel denken en schrijven over design. Er is een notie van design als een
probleemoplossende activiteit. Design gaat door alle andere menselijke activiteiten
heen als een bijzonder concept dat zich bezighoudt met de wijze waarop fysieke,
commerciële, sociale en openbare resultaten tot stand komen. Veel van deze
design activiteit is niet expliciet of doelbewust.
Prof Manzini maakt een onderscheid tussen ‘diffuse design’ (door niet-experts of
gewone mensen) en ‘expert design’ (door professioneel opgeleide designers).
Design is begonnen met het ondergaan van significante veranderingen. Vormen en
objecten van design evolueren in de richting van diensten en systemen, de
designpraktijk verandert met begrippen die de betrokkenheid van de eindgebruiker
en de belanghebbenden versterken, en met nieuwe ideeën over de bijdragen van
design tot de theorie en praktijk van management. Op een dieper niveau is de
context voor design aan het veranderen. Design als discipline wordt opnieuw
gedefinieerd door technologische en sociale megatrends die van belang zijn voor
de manier waarop organisaties worden geleid, hoe producten en diensten worden
vormgegeven en hoe waarde wordt gecreëerd.
De versplintering van design
(p. 35-36) De opkomst van design als zelfstandig beroep in de hedendaagse
samenleving was historisch verbonden met de industrialisatie en de opkomst van de
massaproductie, die op haar beurt werd aangedreven door ontwikkelingen in de
technologie en in de organisatie van het werk. In dit perspectief is vormgeving een
sleutelfactor die consumptie en nieuwe technologische mogelijkheden met elkaar
verbindt.
Als we het dagelijks leven gewoon observeren, lijkt het duidelijk dat
gebruiksvoorwerpen een belangrijke rol spelen bij het bepalen van onze identiteit.
Met andere woorden, er is van oudsher een nauw samenhangende recursieve
relatie tussen design en de structuur van de kapitalistische samenleving; ontworpen
producten beïnvloeden hoe we ons gedragen in onze dagelijkse levens.
Desalniettemin is er geen helder beeld van wat precies ‘design activity’
karakteriseert. Buchanan ziet design als een integrerende, soepele discipline die
‘vatbaar is voor radicaal verschillende interpretaties, zowel in de filosofie als in de
praktijk’. Heskett wijst erop dat het veld is ‘versplinterd in steeds grotere
onderverdelingen van de praktijk’. Desondanks kunnen er wel algemene patronen in
de betekenis van design worden geïdentificeerd.
In de context van dit boek wordt design gezien als:
1. een plan voor het realiseren van een specifieke verandering;
2. een praktijk met een bepaalde reeks benaderingen, methoden,
instrumenten en processen voor het maken van dergelijke plannen;
3. een bepaalde manier van redeneren die aan deze processen ten
grondslag ligt of ze stuurt.
Design als plan: naar het sociale
(p. 37-38) De vraag waartoe het designplan dient, of wat de aard van de beoogde
verandering moet zijn, heeft zich in de loop van de tijd sterk ontwikkeld in termen
van variatie en verfijning. Volgens Buchanan beïnvloedt design het hedendaagse
