HC 1 Arbeidsrecht: Inleiding tot het sociaal recht
Kenmerken arbeidsrecht
Arbeidsrecht is een integratie-vak, het betreft zowel privaatrecht als
publiekrecht. In het algemeen staat de ongelijkheidscompensatie centraal,
de bescherming van de zwakkere partij; in dit geval de werknemer. Ook
komt in het arbeidsrecht de collectieve aspecten aan de orde, denk aan
cao, medezeggenschap en stakingen. Dit kan tot stand komen door middel
van vakbonden, vakbonden zijn in staat betere voorwaarden af te dwingen
dan de individuele werknemer. Ook betreft het hier enkele grondrechten,
zoals de vraag wat een rechtvaardig minimumloon is. Verder heeft het nog
een politiek-maatschappelijke dimensie.
Ongelijkheidscompensatie: hoe?
Arbeidsrecht is voornamelijk dwingend recht, de meeste normen zijn
dwingend in de wet vastgelegd. Het arbeidsrecht kijkt ook door
schijnconstructies heen, ‘wezen gaat voor schijn’. Verder bevat het
arbeidsrecht ontslagbescherming, de werkgever moet aannemelijk maken
waarom hij een werknemer heeft ontslagen. Als er wordt geprocedeerd
kan dit bij een relatief toegankelijke rechter, namelijk de kantonrechter.
Hier is geen advocaat vereist en de kantonrechter houdt rekening met de
werknemer als deze geen juridische bijstand heeft een de werkgever
bijvoorbeeld wel. Arbeidsrecht omvat verder collectieve
arbeidsvoorwaardenvorming, sociale zekerheid zoals bijstand en WW. Het
is tevens beschermingsrecht, ook de werkgever wordt dus beschermd
tegen (voormalige) werknemers.
Het arbeidsrecht is ontwikkeld in 1870 om de arbeiders te beschermen
tegen de werkgevers met veel macht en veel kennis. Toentertijd waren
arbeiders nog onmondig en onwetend. Deze tijd speelt dit niet meer zo
sterk, werknemers zijn een stuk mondiger en minder onwetend dan in
1870. Wel zijn de werknemers nu, net zoals in 1870, afhankelijk van hun
werkgever voor werk en dus om hun (betalings)verplichtingen te kunnen
voldoen.
Arbeidsrecht in de 21e eeuw
Dit is de tijd van de economische crisis, banen worden geschrapt en
burgers hebben het al moeilijker dan voorheen. Maar dit is ook de tijd van
internationalisering, individualisering, diversiteit en flexibilisering.
Werknemers zijn mondiger en hebben meer verantwoordelijkheden.
Dit heeft outsourcing en offshoring tot gevolg, outsourcing is het
uitbesteden van diensten die niet tot de hoofdactiviteit van het bedrijf
horen en offshoring is het verplaatsen van (een deel) van de
bedrijfsprocessen naar lagelonenlanden.
Drie overeenkomsten met betrekking tot arbeid
De overeenkomsten die in de wet zijn neergelegd:
De arbeidsovereenkomst (7:610 BW);
, - Arbeid;
- Loon;
- Gezag;
Opdracht (7:400 BW);
Aanneming van werk (7:750 BW).
Of er sprake is van een arbeidsovereenkomst is de ‘entreevraag’ voor het
arbeidsrecht, wanneer er namelijk sprake is van een arbeidsovereenkomst
dan zijn de regels van het arbeidsrecht toepasbaar.
Het is van belang om te weten of er gezag is of niet, als er geen gezag is is
er ook geen arbeidsovereenkomst. Gezag komt in verschillende soorten en
maten voor, dat komt later aan bod bij het kopje rechtspraak
arbeidsovereenkomst. Er is in ieder geval geen sprake van gezag als de
economische afhankelijkheid pregnant naar voren komt.
Rechtspraak arbeidsovereenkomst
De kenmerken van een arbeidsovereenkomst zijn te vinden in art. 7:610
BW. Hierbij zijn drie elementen te onderscheiden:
Arbeid
Stage Hesseling/Ombudsman
Het gaat hier om de vraag of een stagiaire een arbeidsovereenkomst
heeft. De rechter acht geen sprake van een arbeidsovereenkomst als het
primaire doel van de stage is om iets te leren. Het primaire doel is dan dus
niet in het belang van de werkgever maar in het belang van de stagiaire.
Slaapdienst (JAR 1999/220)
Studenten sliepen in een bejaardentehuis en er bestond de kans dat zij in
de nacht werden opgepiept om de bejaarden te verzorgen. Als zij niet
werden opgepiept konden zij dus de hele nacht slapen. Hier is wel sprake
van een arbeidsovereenkomst.
Loon
Bethesda/Van der Vlies
Mevrouw van der Vlies was een non, zij kreeg kost en inwoning als
prestatie voor de arbeid die zij verrichte in het ziekenhuis onder het gezag
van Moeder Overste.
Op enig moment verloor mevrouw van der Vlies haar geloof en wilde
salaris voor haar verrichtte arbeid. Zij beriep zich op het feit dat er sprake
was van een arbeidsovereenkomst aangezien er sprake was van arbeid,
loon en gezag. De kantonrechter ging hier in mee en het minimumloon
moest met terugwerkende kracht aan mevrouw van der Vlies worden
betaald. Hieruit kan ook worden afgeleid dat er geen daadwerkelijk
getekende arbeidsovereenkomst vereist is.
USZ 2013/129
Al hetgeen een werkgever betaalt voor een arbeidsrelatie is loon, ook al is
het weinig. In dit geval betrof het €0,80 p/uur.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MRang. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,11. Je zit daarna nergens aan vast.