Samenvatting
Samenvatting van hoofdstuk 14 maatschappijwetenschappen Seneca VWO
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting van 14 pagina's voor het vak Maatschappijwetenschappen aan de VWO / Gymnasium
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 14 pagina's
Voorbeeld 2 van de 14 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 14 Verandering in de moderne samenleving14.1 Context: traditioneel of modern
In ‘The world until yesterday’ beschrijft Jared Diamond de culturen van traditionele
samenlevingen en hoe dat verschilt met die van moderne samenlevingen. Hij zei dat
culturen van traditionele samenlevingen meer van elkaar verschilde dan de culturen
van moderne samenlevingen. Zijn doel is om dit te laten zien. Dit komt omdat
moderne samenlevingen op elkaar zijn gaan lijken door veranderingsprocessen als
rationalisering, staatsvorming, democratisering, institutionalisering, individualisering
en globalisering. De omgangsvormen in de moderne samenleving (stadsculturen)
lijken op elkaar.
Institutionalisering
Dat gedrag in de moderne samenleving grotendeels voorspelbaar is, komt door het
proces dat we institutionalisering noemen. Institutionalisering houdt in dat waarden
worden vertaald in regels (normen) en gedragspatronen. Deze waarden en normen
hebben voor mensen een bepaalde geldigheid. Cultuur wordt algemeen geldend,
handelingspatronen worden ‘geautomatiseerd’. Dit wordt onbewust gedaan. Dit
proces geeft mensen zekerheid. Het zorgt er tevens voor dat mensen in de
werkelijkheid een betekenisvolle structuur en samenhang herkennen en ervaren.
Institutionalisering bepaald dus ook voor een deel hun beeld van de werkelijkheid.
Door dit proces ontstaan er organisaties (verbanden tussen mensen die een
gemeenschappelijk doel nastreven). Zij richten zich op standaardgedragspatronen
die gevormd worden.
Door gebrek aan institutionalisering in traditionele samenlevingen is er sprake van
veel meer variatie in normen dan in moderne samenlevingen.
Rationalisering
Een groot verschil tussen het denken en handelen in traditionele samenlevingen en
in een moderne samenleving kan worden verklaard door rationalisering. Dit proces
houdt in dat traditionele opvattingen en handelswijzen worden vervangen door een
weloverwogen doelgericht handelen.
Vanaf 1800 zijn mensen steeds meer rationeel gaan handelen, de productie van
kennis en de toepassing van wetenschap is centraler komen te staan. In de
premoderne tijd was dit heel anders. Zo speelde godsdienst een grote rol en werden
tradities van generatie op generatie overgedragen. In de moderne tijd verminderde
deze belangen. Socioloog Max Weber noemt het ook wel de ‘onttovering van de
wereld’.
Rationalisering is een lange termijn veranderingsproces. Zo vond Weber dat de
opkomst van het kapitalistische systeem, maar ook de bureaucratisering van de staat
een uiting van het proces van rationalisering was. Rationalisering heeft voordelen en
nadelen:
1
, Voordelen:
• Grotere mate van beheersing van sociale processen.
• Efficiënte vormgeving van arbeidsorganisaties.
• Nadruk op formele regels (iedereen wordt gelijk behandeld).
• Meten van opbrengsten.
Nadelen:
• Middelen gaan de doelen overheersen (voorbeeld 2021).
• Vervreemding van arbeid.
• Grotere machtsverschillen in bedrijven.
• Onpersoonlijke bureaucratie (voorbeeld 2021).
• Toename van werkstress en het ontstaan van een onderklasse.
• Toename van macht van bureaucratische organisaties (voorbeeld 2021).
Paradigma’s en rationalisering
Vanuit het functionalisme-paradigma,
conflict-paradigma en rationele actor-
paradigma kan gekeken worden naar
rationalisering.
Functionalisme-paradigma
De voordelen worden benadrukt.
Rationalisering is het cement van de
ontwikkeling van de kapitalistische
economie en leidde tot de groei van
welvaart. Het houdt verband met de theorie
van Durkheim over de arbeidsdeling. Dit is een belangrijk aspect van rationalisering
in het productieproces. Durkheim maakt onderscheid tussen mechanische
solidariteit (gelijkvormigheid: geringe arbeidsdeling, vooral in traditionele
samenleving) en organische solidariteit (onderscheid: een verdere arbeidsdeling,
vooral in moderne samenleving).
Conflict-paradigma
Volgens het conflict-paradigma leidt rationalisering tot ongelijke maatschappelijke
verhoudingen en een ongelijke verdeling van welvaart en macht. Ze bestuderen de
strijd die tussen klassen van de maatschappij gevoerd wordt over de verdeling van
schaarse en waardevolle goederen (Marx). Er vindt vervreemding van arbeid plaats,
de mens heeft geen zeggenschap meer over de productie. Ze zijn gewoon
medewerkers.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mathildevanpoppel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 59063 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen