Samenvatting
samenvatting sociologie leerjaar 1, module 2
samenvatting van de lesstof van sociologie leerjaar 1, module 2
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Sociologie module 2Hoofdstuk 2: Socialisatie
2.1: Meespelen
Socialisatie wordt door leken en sommige vaklui onterecht gezien als een aanpassingsproces. Dat zou
inhouden dat iemand door socialisatie op geschikte manieren leert denken, spreken en handelen. Als
dat eenmaal geleerd is, heeft de socialisatie het gewenste effect. De gesocialiseerde persoon kan dan
invoegen in het maatschappelijk leven en de huidige manier van leven voortzetten.
Bij socialisatie gaat het echter niet uitsluitend om aanpassing en leren nadoen. Dat blijkt al als
iemand een levensverhaal vertelt. Zijn verhaal gaat dan zowel over het leren deelnemen als over de
vorming van eigenheid. Dat dubbelproces is voor te stellen met behulp van het input-outputmodel.
Input Individu Output
Leren tijdens de Enkeling met eigen
Meespelen in het
primaire socialisatie lichamelijke kenmerken
maatschappelijke leven
Leren tijdens de
Laten zien wie je bent
secundaire socialisatie
Midden in dit model staat een individu. Als baby doet dat individu uiteraard niet meteen mee aan elk
facet van het maatschappelijk leven. Het deelnemen krijgt stap voor stap vorm. Daarbij gebruikt het
individu de input links in het model. Rechts in het model staat het vermogen om op een eigen manier
mee te doen.
Iemand vormt vanaf de geboorte het vermogen om dingen te doen, te zeggen en te denken. Bij dat
proces zijn voorbeelden, aanwijzingen, aanmoedigingen en andere vormen van sociaal contact nodig.
Door interactie vormt iemand op de volgende drie vlakken het vermogen om zelf te handelen en zich
te onderscheiden:
Lichamelijk vlak: Iemand leert bijvoorbeeld kleding aantrekken, eieren bakken, handen
schudden, autorijden en telefoneren.
Communicatief vlak: iemand leert bijvoorbeeld het weekend met vrienden bespreken of een
vakkundig intake gesprek met een zorgvrager voeren.
Mentaal vlak: iemand leert bijvoorbeeld de namen van collega’s onthouden of de data
waarop familieleden jarig zijn, maar bijvoorbeeld ook hoofdrekenen.
2.1.1 De roltheorie
Hoe iemand door socialisatie zelf leert handelen wordt binnen de sociologie doorgaans uitgelegd aan
de hand van de roltheorie. De roltheorie wil zeggen dat iemand naar een bepaalde rol ‘acteert’,
bijvoorbeeld naar die van moeder of huisarts. Er is geen passieve toeschouwer in het spel, want ook
van de ander word een bepaalde rol verwacht.
Die wederzijdse rolverwachtingen houden in dat beide interactiepartijen weten welke spel- of
gedragsregels in een situatie gelden. Die regels leiden het doen en laten en brengen interactie tot
stand.
Bij elk type interactie bestaan wederzijdse rolverwachtingen. Als iemand in zo’n situatie iets
onverwachts doet, kan die rekenen op afkeuring.
Van gedragsregels waarover perfecte eensgezindheid bestaat is zelden sprake. Dit kan bijvoorbeeld
blijken uit het verschil tussen een oude en jonge patiënt. De een kan super respectvol en bijna
onderdanig zijn, terwijl de ander op voet van gelijkheid over medische zaken gaat praten.
2.1.2 Mentale bagage
, Rolverwachtingen zitten ‘tussen de oren’. Het gaat niet om de regels die alleen buiten
interactiedeelnemers bestaan, maar om de regels die ze zich eigen hebben gemaakt. Zo vormen ze
de mentale bagage van iemand die in staat is tot interactie oftewel tot zelfstandig handelen.
Deze bagage bestaat uit drie onderdelen:
Ten eerste dient iemand de regels te kennen
Ten tweede moet een interactiedeelnemer die de rolverwachtingen kent in staat zijn om
ernaar te handelen en de juiste vaardigheden te hebben (een arts moet medische kennis
hebben)
Ten derde dient elke partij bereid of geneigd te zijn om in beweging te komen en rekening te
houden met de verwachtingen. Daar is eerder emotionele bagage voor nodig dan kennis,
want dit gaat om drijfveren die aanzetten tot activiteiten.
Deze interne bagage van een interactiedeelnemer is een zuiver persoonlijk bezit. Het resultaat ervan
is extern zichtbaar in de kenmerkende manier waarop zij zich uiten en bewegen.
Op de manier waarop iemand zich door rolverwachtingen laat leiden, volgen reacties. Deze reacties,
of ze nou positief of negatief zijn, komen niet alleen van buiten. Acteurs oordelen ook over zichzelf.
Rolverwachtingen zijn dus bovenpersoonlijke en normatieve gedragsregels waaraan iemand zich
door socialisatie heeft leren houden.
2.1.3 De rol van de speler
Doordat de roltheorie de nadruk op de output legt, kan de vraag opkomen wat het individu in het
midden waard is. Zo gehanteerd lijk de roltheorie immers te impliceren dat het individu output
genereert door blind de regels te volgen. Daar komt echter bij dat acteurs den alsof. Wie tien
optredens van een speler heeft gezien, weet alsnog bitter weinig over de drager van de
toneelmaskers
Om te beargumenteren dat de eigenheid van spelers meetelt, is een vergelijking met toneelspel
minder geschikt dan een vergelijking met voetbalspel. Bij voetbal horen spelregels die een speler
gaandeweg leert kennen en zijn spel erdoor laat bepalen. Dit houdt echter niet in dat de spelers te
verwaarlozen zijn. Ze laten zich ook niet willoos door de regels bepalen. Ze begaan dikwijls een
overtreding, al dan niet opzettelijk. Daarop volgen negatieve reacties van de medespelers, het
publiek en de scheidsrechter.
Kortom voetballers onderwerpen zich aan de spelregels, maar geven door hun interpretatie hiervan
tegelijk vorm aan het spel.
2.1.4 Sociale differentiatie, position set en role set
Het switchen tussen verschillende leefgebieden hangt samen met de sociale differentiatie dat zo
kenmerkend is voor de moderne maatschappij.
Een eeuw geleden was die differentiatie minder scherp dan nu. Thuis. Op werk en in de vrije tijd zag
iemand vaak dezelfde dorpsgenoten. Maar in de afgelopen eeuw zijn wonen, werken en ontspannen
uiteen gegaan. Dat heeft geleid tot meer mobiliteit, een hoger levenstempo en gevarieerde
contacten met bekenden en onbekenden. Omdat thuis intimiteit voorop staan, op werk beloning en
in de vrij tij plezier, verschillen de gedragsregels per leefgebied.
De reeks podia waarop iemand actief is, noemen sociologen position set. De functionele scheiding
van levensgebieden maakt het gebruik van de roltheorie lastig. Als iemand immers thuis bezoek
ontvangt, kan ze voorrang geven aan verwachtingen die bij een partner, moeder, gastvrouw of
andere rol passen. Je laat je dus leiden door meervoudige gedragsregels, en haar tegenspelers zien
haar op verschillende manieren, waardoor je te maken krijgt met meervoudige rolverwachtingen. In
elk levensgebied uit haar position set moet ze, met andere woorden, een ongelijksoortig geheel van
rolverwachtingen hanteren, oftewel role set.
Doordat tegenspelers in het ene levensgebied meer tegen iemand opkijken dan in het andere
levensgebied, verandert bovendien haar status → status set.
Iemand moet dus een dubbele vorm van meervoudigheid hanteren:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annasophiaasdw. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52928 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
