Weet op welke internationale wetgeving en richtlijnen de Nederlandse
wetgeving is gebaseerd.
o De Nederlandse wetgeving is gebaseerd op de aanbevelingen van de ICRP
(die geen kracht van wet hebben) en de IAEA-richtlijnen. Deze worden door
de EU omgezet in Euratom richtlijnen. Vervolgens hebben de Lidstaten 4 jaar
de tijd om Euratom richtlijnen op te nemen in de nationale wetgeving, in
Nederland is dit de Kernenergiewet. Deze wet is weer in het Besluit
Basisveiligheidsnormen Stralingsbescherming (Bbs) verwerkt. Daaronder
vallen dan weer regelingen en verordeningen.
o
o Kernenergiewet (KEW), kenmerken:
Integrale wet: Alle handelingen zijn er heel globaal in meegenomen,
zoals werknemers-, milieu- en patiëntbescherming en
transportveiligheid
Raam- of kaderwet: Globale wet; Bepalingen van algemene aard die
als ‘’kapstokartikel’’ dienen voor nadere regelingen op lager niveau
Globaal om te voorkomen dat wet te vaak aangepast moet
worden, wat veel tijd kost
Meer details sneller en makkelijker iets aanpassen, doordat
1 instantie er iets over te zeggen heeft (bv. Vbs)
Lex Specialis: Wet gaat boven alles; KEW heeft voorrang op andere
nationale wetten, mocht er in wetgeving tegenstrijdige bepalingen
staan
o Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS):
Zelfstandig bestuursorgaan (zbo) onder verantwoordelijkheid van minister van
Infrastructuur en Waterstaat, wel onafhankelijk en betrokken bij wetgeving
Kent vele taken, als: beleid en wet- en regelgeving, communicatie en
voorlichting
,o Basis stralingsbescherming (belangrijk voor toets)
Blootstellingsituatie
Gepland: Blootstellingsituatie die voortkomt uit geplande
gebruik van bron of uit menselijke handeling die wijziging
brengt in blootstellingsroutes zodat zij blootstelling of potentiële
blootstelling van mens of milieu veroorzaken
Radiologische noodsituatie / Nood: Grote impact op bv.
milieu (bv. brand in radioactief lab, maar geen Tsjernobyl);
Ongewone situatie of gebeurtenis waarbij bron is betrokken en
die onmiddellijke maatregelen vereist om ernstige negatieve
gevolgen voor gezondheid en veiligheid van mens,
levenskwaliteit, eigendom of milieu te beperken, dan wel een
ernstig gevaar dat deze gevolgen kan meebrengen
Bestaand: Na noodsituatie schoonmaken radioactiviteit
over; restniveau van straling wordt geaccepteerd
gebied/ruimte in gebruik nemen; Blootstellingsituatie die al
bestaat op ogenblik dat beslissing over controle ervan wordt
genomen en die niet (langer) dringende maatregelen vereist
Blootstellingscategorie
Lid van de bevolking: Bezoeker van ziekenhuis; Persoon uit
bevolking binnen of buiten locatie, niet zijnde werknemer
gedurende zijn werktijd of patiënt
Beroepsmatig: Blootstelling van werknemers bij de arbeid
Patiënt: Persoon die medische blootstelling ondergaat
Stralingsbeschermingsprincipe – Volgorde is belangrijk, namelijk:
Rechtvaardiging: Elke toepassing van radioactieve stoffen of
toestellen moet gerechtvaardigd zijn
o Generiek: Door ANVS opgesteld als lijst met (niet-)
gerechtvaardigde toepassingen
o Specifiek: Bij vergunning aanvraag of bij uitvoeren van
iedere behandeling
Bv.: Is deze CT wel nuttig bij deze patiënt?
Optimalisatie: Elke gerechtvaardigde toepassing moet worden
geoptimaliseerd; Gerechtvaardigde doel bereiken terwijl dosis
zo laag als redelijkerwijs mogelijk is (ALARA = As Low As
Reasonably Achievable)
o Gericht op redelijkerwijs mogelijk beperken van grootte
van effectieve dosis of equivalente doses van
individuele personen, kans op optreden van
blootstelling en aantal blootgestelde personen.
Rekening houdend met actuele stand van techniek en
economische- en sociale factoren
o Geplande blootstellingssituatie kent
dosisbeperkingen: Max. dosis voor werknemer;
Waarde die voorafgaand aan handeling wordt bepaald
als verwacht maximum van individuele effectieve- of
equivalente dosis en gebruikt wordt voor bepaling van
, mogelijkheden tot optimalisatie van bepaalde bron in
geplande blootstellingsituatie (niet hetzelfde als
dosislimiet)
o Bestaande- of noodsituatie kent referentieniveaus:
Waarde voor effectieve dosis of equivalente dosis of
voor activiteit concentratie in radiologische noodsituatie
of in bestaande blootstellingsituatie waarvan
overschrijding zoveel mogelijk wordt voorkomen; Dosis
waarvan je verwacht dat iemand ze oploopt bij bepaald
incident
Dosislimieten: Als randvoorwaarde mag individuele
dosislimiet niet worden overschreden
o
Is bekend met de opbouw van de Nederlandse wetgeving.
Is bekend met de opbouw van het controlesysteem van vergunningen,
registraties en kennisgevingen en de graduele aanpak hierin.
o Graduale aanpak: Controle door overheid moet in verhouding staan tot risico
van toepassing en met effectiviteit van die controle. Vereist door Euratom
richtlijn; Hoe omvangrijker handelingen, hoe meer documenten vereist zijn
o Vergunningen:
Geldt voor jouw terrein
Soorten (verleend door ANVS)
(Verzamel)vergunning: Voor meerdere (vergelijkbare)
toepassingen met beperkte omvang
Complexvergunning: Zeer diverse of omvangrijke
handelingen die uitgebreide bescherming tegen ioniserende
straling vereisen
o Handelingen met in totaal > 100 bronnen of
aangewezen door ANVS (bv. gevaarlijke, hoog actieve
bronnen)
Kenmerken van beide vergunningen
, Rechtspersoon is vergunninghouder/eigenaar (bv. raad van
bestuur van ziekenhuis)
Algemeen coördinerend deskundige is hoofd van
Stralingsbeschermingseenheid
o Alleen bij complexvergunning als extra controle op
alles, omdat je meer mag
o Belangrijk dat functioneel en organisatorisch
gescheiden zijn van productie- en technische
eenheden, zodat Stralingsbeschermingseenheid geen
onderdeel van afdeling is
o Interne regeling stralingsbescherming; Interne
toestemmingssysteem
o Deskundigheidseisen: niveau algemeen coördinerend
deskundige
o Eisen aan de omvang
o Rapportage aan de ANVS
o Gemandateerd door vergunninghouder
o Stralingsdeskundige, verantwoordelijk dat toepassingen
binnen vergunning plaatsvinden (toezicht)
o Coördineert werkzaamheden van coördinerend
deskundigen
Coördinerend deskundige beheert inhoudelijk de vergunning en
uitrolt binnen instituut
o Aangewezen door algemeen coördinerend
stralingsdeskundige
o Stralingsdeskundige, verantwoordelijk dat toepassingen
binnen interne toestemming plaatsvinden (toezicht)
o Coördineert werkzaamheden van toezichthoudend
medewerker stralingsbescherming
Toezichthouder is stralingsdeskundige die werkzaamheden
uitvoert of onder wiens leiding/toezicht worden uitgevoerd
o Registraties: Ondernemer verstrekt noodzakelijke gegevens over
voorgenomen handelingen aan overheid die dan deze gegevens registreert
overheid deelt dit ‘’besluit tot registratie’’ met ondernemer overheid verleent
toestemming om handelingen uit te voeren
Kenmerken
Rechtspersoon is vergunninghouder (bv. dierenarts zelf)
Toezichthouder is stralingsdeskundige die werkzaamheden
uitvoert of onder wiens leiding/toezicht worden uitgevoerd
o Gemandateerd door vergunninghouder
o Kijkt bv. naar fysieke toestand van apparatuur
o Kennisgevingen: Beperkt aantal documenten leveren om aan slag te kunnen
Onder andere gebruikt bij bestaande blootstellingssituaties (bv. radon
op werkplek boven referentieniveau van 100 Bq/m3) en op sommige
handelingen met natuurlijke bronnen
o Controlestelsel
, Over algemeen geldt voor radioactieve stoffen: Verboden om
zonder vergunning van ANVS/Autoriteit iets met radioactieve stoffen te
doen
Wat buiten controlestelsel valt: (wat van nature aanwezig is)
Radioactiviteit uit heelal, bodem, menselijk lichaam en tijdens
vliegen
Vervoeren van toestel of versneller
o Vrijstelling: Valt binnen controlestelsel indien voldaan wordt aan
onderstaande criteria
Criteria
Door handeling veroorzaakte radiologische risico’s voor
personen zijn zo laag dat zij niet onder regelgeving behoeven
te vallen
Soort handeling werd als gerechtvaardigd beschouwd
Handeling is intrinsiek veilig
Vrijstelling van 99mTc is bij 10 MBq activiteit
Verdunnen of mengen van radioactieve stoffen met andere niet-
radioactieve stoffen met als doel om vrijstellingswaarde te behalen, is
verboden
Niet van toepassing bij:
Toediening aan personen en dieren voor medische- of
veterinaire diagnoses of voor therapie of (bio)medisch
onderzoek
Toevoeging aan consumentenproducten
Vrijstelling van toestel lastig, vanwege strikte voorwaarden
Vrijstelling ≠ vrijgave
Vrijstelling: Nooit in hele controlestelsel ingegaan &
Gebaseerd op zowel activiteit (Bq) als activiteit concentratie
Vrijgave: Hele controlestelsel doorlopen en later eruit
gegaan & Gebaseerd op alleen activiteit concentratie (Bq/g)
Is bekend met het interpreteren van een vergunning.
Is bekend met de regels voor toestellen, ingekapselde bronnen en open
radioactieve stoffen.
o Toestellen (en versnellers) – Te vinden in Besluit Basis Veiligheidsnormen
Stralingsbescherming, waar ondernemer voor verantwoordelijk is om aan te
voldoen
Testen / Controleren van toestel of versneller vóór ingebruikname,
middels:
, Acceptatietest: Toestel controle in vergelijking met wat
fabrikant zegt minimaal jaarlijkse controle op werking en
lekstralingsniveau (straling weglekken via afscherming buis)
demontage of reparatie? controle op werking
Controle op werking van toestel of versneller
Afscherming van toestel of versneller tegen ioniserende straling
Buis geldt: afscherming buis (min mogelijk lekstraling), eisen
aan diafragma en filter en geen blootstelling aan medewerker
van primaire bundel (door bv. loodflappen)
Ruimte geldt: loodflappen bij interventie, loodscherm bij
bediening en afscherming in muren en deuren
Opstelling van toestel of versneller en bijbehorende hulp- en
beveilingsmiddelen
Werkwijze van toestel of versneller
Maatregelen ter voorkoming van gebruik van toestel of versneller door
onbevoegden
Gebruik waarschuwingssignalering, beletlampen (rode lampen
die aangaan bij gebruik straling) en knop op deur bij kleedhok
Afvoer kan naar leverancier of schrootverwerking (eerst onklaar
maken)
Controle op omgevingsdosisequivalenttempo dat toestel of versneller
mag veroorzaken
Effectieve dosis < 1 mSv per jaar voor personen bij bediening
of buiten ruimte of plaats waar toestel wordt gebruikt
o Ingekapselde bronnen – Te vinden in Besluit Basis Veiligheidsnormen
Stralingsbescherming, waar ondernemer voor verantwoordelijk is om aan te
voldoen
Controle op werking van bron
Bij binnenkomst: visuele controle van verpakking en bron en
lektest doen middels tissue
Minimaal jaarlijks visuele controle van bron(houden) en lektest
Afvoer naar leverancier, eerst bron controleren
Maatregelen bij binnenkomst van bron op locatie
Bron niet gebruikt opslaan in bergplaats met volgende eisen:
o 60 minuten brandwerende bergplaats
o Laag dosistempo aan buitenzijde van bergplaats
Omstandigheden waaronder feitelijk gebruik plaatsvindt, is niet
zwaarder dan waarvoor deze bron ontworpen is; alleen
gebruiken waarvoor bron ontworpen is
Geen brand bevorderende omstandigheden in ruimte
Maatregelen ter voorkoming van gebruik van bron door onbevoegden,
bv. middels sleutels
Tijdens gebruik voorkómen dat iemand ruimte betreedt
Eisen aan constructie en verpakking van bron
Elke bron heeft broncertificaat waarin normen van test, activiteit
en kwaliteit data (?) staan
Constructie van bron voldoet aan ISO certificering
Waarschuwingssignalering op bron en/of bronhouder
