College aantekeningen
Samenvatting Hoorcolleges Powerpoint Klankleer 1
- Vak
- Klankleer
- Instelling
- Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
Aantekeningen van de hoorcolleges en de powerpoints op een rijtje Zelf een 10 gehaald op dit tentamen!
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 31 pagina's
Voorbeeld 2 van de 31 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
4 beoordelingen
Door: ae95 • 7 jaar geleden
Door: JoshuaZ94 • 7 jaar geleden
Door: veraprocé • 7 jaar geleden
Door: rswalve • 7 jaar geleden
Inhoudelijk prima, maar hij geeft de fonetische tekens niet weer.....
Door: k2908 • 7 jaar geleden
Als je de fonetische tekens wilt zien, moet je zelf in word dat lettertype installeren. Dat heb ik destijds ook moeten doen. Hopelijk helpt dat!
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting hoorcollegesHoorcollege 1 Inleiding in de Klankleer
De spraakketen: de spreker bedenkt wat hij wil gaan zeggen (boodschap), dmv
taalvorm (syntaxis, morfologie, fonologie). Dan spreekt hij dit uit: spraakproductie
(maken van klanken) – spraakgeluid ( de trillingen die je mond verlaten) –
spraakperceptie (hoe het waargenomen wordt) (deze 3 = fonetiek). De luisteraar
hoort deze boodschap en begrijpt dit weer dmv taalvorm. De taalvorm is oa de
fonologie. Als je een woord uitspreekt heet het fonetiek. Fonetiek houdt zich dus
bezig met spraak en fonologie met taal.
De fonetiek = de studie van het spraakgeluid en de productie en waarneming van
dat spraakgeluid. Drie deelgebieden van fonetiek:
- Articulatorische (in deze cursus van belang)
- Akoestische
- Perceptieve
Toepassingen van de fonetiek
- Hulpwetenschap bij taalbeschrijving
- Basisvak logopedie, zangonderwijs
- Onderwijs vreemde talen
- Codering van spraak bij communicatietechniek (in golven)
- Spraaksynthese m.b.v. computers (vroeger ook mechanisch)
- Omzetting tekst in spraak en v.v. (commercieel gerichte toepassingen)
- Hulpmiddelen gehandicapten
- Technologische toepassing sprekerherkenning (bijvoorbeeld stemafdruk vgl
vingerafdruk)
Verschil fonologie en fonetiek (tentamen)
De fonologie is een subdiscipline van de taalkunde die de klanksystemen
bestudeert. De fonologie wil weten hoe klanken werken in een taal. De fonetiek
houdt zich bezig met de spraak.
Fonologen zijn geïnteresseerd in de rol van een klank, bijvoorbeeld /r/, in
het systeem van de taal, bijvoorbeeld het Nederlands. Bijvoorbeeld /r/ is
betekenisonderscheidend: rood betekent iets anders dan lood, maar geen
verschil in betekenis tussen rood gerealiseerd als [ro:t] of als [Ro:t)
(uitspraak van een andere soort r). De /l/ en de /r/ moeten dus potentieel
betekenis onderscheidend zijn. Het zijn dus beide fonemen van het
Nederlands.
De uitspraak van de /r/ geeft geen betekenisverschil. De /r/ kan op drie
manieren worden uitgesproken (tentamen):
1. Tongpunt r
2. Huig r: Franse manier: tong naar achteren waardoor de huig gaat trillen
3. Approximant r: bekakte r
De verschillende manieren van uitspreken van de r is geen
betekenisverschil, voor de fonoloog is dat dus 1 klank. Voor de foneticus
zijn er 3 verschillende klanken van de r, omdat er 3 verschillende
uitspraken zijn, zij willen precies weten hoe het werkt.
Articulatorische fonetiek
Voor de productie van klanken heb je altijd een energiebron, geluidsbron en filter
nodig (vergelijkbaar met gitaar: spierkracht – snaar – klankkast). Bij spraak is de
energiebron de lucht uit de longen, de geluidsbron de stembanden (gaan open en
, dicht) en het filter is je hoofd (mond-, keel- en neusholte). Strot = larynx, hier
bepaal je de toonhoogte en de amplitude (intensiteit van de klank). Glottis =
stemspleet. In termen:
- Energiebron = subglottale component: de longen met bijbehorende spieren
en de luchtwegen onder de larynx.
- Geluidsbron = glottale component: het strottenhoofd (larynx) met de
stembanden.
- Filter = supraglottale component: de mond-, keel- en neusholte.
Articulatorische classificatie van klanken
Initiatiekenmerken:
- Richting van de luchtstroom:
o Egressieve luchtstroom: klanken die met een naar buiten gerichte
luchtstroom worden geproduceerd (bij de meeste talen, zoals
Nederlands)
o Ingressieve luchtstroom: klanken die met een naar binnen gerichte
luchtstroom worden geproduceerd.
- Luchtstroommechanisme:
o Pulmonisch: de luchtstroom wordt voortgebracht door de longen
o Ejectieven: maakt gebruikt van de glottis (stemspleet)
o Clicks: de compressie van een kolom lucht voor een afsluiting achter
in de mondholte
Laryngale kenmerken (wat je met je stembanden kunt doen):
- Stemhebbendheid:
o Stemhebbende klanken: een klank wordt gemaakt met trilling van
de stembanden (zoals de z).
o Stemloze klanken: een klank wordt gemaakt zonder trilling van de
stembanden, ze staan open (zoals de s).
- Aspiratie: aangegeven met een h in de transcriptie: bij een plofklank duurt
het iets langer tot de stembanden in trilling gaan bij de klinker die erop
volgt.
- Stemkwaliteit:
o Breathy
o Creaky vocal fry: op laatst van zin/woord je stem omlaag laten
gaan zodat het een creaky voice wordt. De stembanden trillen dan
nauwelijks nog.
(Supra)laryngale kenmerken:
- Constrictie:
o Consonanten: dit zijn medeklinker: klanken die gemaakt worden
door ergens in de mond-keelholte (bijvoorbeeld met de tong) een
zodanige vernauwing aan te brengen dat de luchtstroom turbolent
of zelfs voor korte perioden onderbroken raakt.
o Vocalen: dit zijn klinkers: klanken waarbij de vernauwing afwezig of
gering is, zodat de luchtstroom ononderbroken en gelijkmatig blijft
voor de duur van de klank.
Een echte klinker is een a en een echt medeklinker is p, hiertussen zit de
rest (gradueel verschil). Er is geen duidelijke grens tussen beide soorten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper k2908. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,98. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen