Inleiding in de bedrijfskunde 2
Hoorcollege 1: Ondernemerschap
Leiders, Managers en Ondernemers zijn alle drie in staat om mensen in de organisatie in beweging te
brengen. Hoe doen ze dat?
Leider Manager Ondernemer
Karakter + Effective Mogelijkheden/
stijl/gedrag + executive kansen
situatie Problem solving,
Charisma decision making,
improve routines
Hoorcollege 2: Wat is strategie? (artikel Porter; boek
B1,H1,p.1-19)
Strategie is enorm complex (keuzes maken)
Wie heeft een lange termijn visie (vaak strategischer) vs. kijken naar wat dit jaar brengt (of zelfs
deze weken)?
Wie weegt alternatieven om tot de beste optie te komen?
Wie wil de verantwoordelijkheid dragen van deze keuzes met hele sterke implicaties?
En… wie wil er strijden om de toppositie te verkrijgen en te behouden?
Strategie is…
De set aan lange termijn doelen van de organisatie
Het patroon van keuzes die de organisaties maakt
De manier waarop de organisatie zijn middelen inzet/alloceert
De manier waarop de organisatie omgaat met zijn externe omgeving
--> Strategie = Het patroon van keuzes die een organisatie maakt, met betrekking tot de allocatie van
middelen en de relatie met haar externe omgeving, om haar lange termijn doelen te behalen.
Hoe ziet een (goede) strategie eruit? (boek p. 4-7)
Gegeven dat strategie een patroon van keuzes is, is strategie niet een tastbaar goed.
Voorbeeld: IKEA
Kiest er voor om zich voornamelijk op de verkoop van woonartikelen te richten
Kiest voor enkele grote filialen per land (inzet van middelen)
Kiest voor welke activiteiten zij uitvoeren (bijv. in elkaar zetten van meubels)
Dit allemaal om kosten te drukken, hierdoor goedkoper te zijn dan concurrenten
(externe omgeving) en zodoende op de lange termijn winst te blijven maken.
Dit patroon helpt om nieuwe keuzes te maken, want consistentie is belangrijk:
Toevoegen van restaurant vs. toevoegen van fitnessruimte
Wat is niet strategie? (boek p. 4-7)
Voorbeeld: Veolia die plant, aan de hand van vraag naar transport, hoe zij de komende maand
haar bussen kan inzetten en op welke routes.
Het betreft hier een keuze, niet een patroon van keuzes;
De keuze heeft kleine implicaties voor de lange termijn doelen van de organisatie.
Hoe weet je of een strategie goed is of niet? (boek p. 15-16)
5 elementen waarop je kunt testen of de strategie goed is of niet:
1) Externe fit --> strategie moet passen bij de omgeving
2) Interne fit --> strategie moet passen bij o.a. de middelen van de organisatie
3) Dynamic fit --> strategie moet toekomstbestendig zijn
4) Competitive advantage --> als concurrenten beter zijn, word je vanzelf ingehaald
, 5) Performance --> als je geen winst maakt, heb je geen goede strategie (als bedrijf)
Hoe ziet een minder goede strategie eruit? (boek p. 15-16)
Een organisatie die zich bezighoudt met sportscentra, hotels, wellnessresorts, restaurants en
congres & evenementencentra.
Te weinig synergie tussen de verschillende activiteiten; onduidelijk patroon van keuzes
Weinig interne fit, minder goede performance en geen competitive advantage
Recap van de voorbeelden
We gebruiken de definitie voor strategie: Het patroon van keuzes die een organisatie maakt, met
betrekking tot de allocatie van middelen en de relatie met haar externe omgeving, om haar lange
termijn doelen te behalen.
Maar… er zijn nog veel meer definities van strategie (boek p. 4-7) Definities hoef je niet te kennen!
Michael Porter: Positionering in industrie of markt, vooraf bepaald o.b.v. een gedegen analyse
Henry Mintzberg
Strategie als een plan: doelbewust en vooraf ontwikkeld plan/richtlijn voor toekomstige
actie(s)
Strategie als ‘ploy’ (list, truc): een manoeuvre of gerucht om concurrenten op het
verkeerde been te zetten
Strategie als patroon: patroon in een geheel van activiteiten (al dan niet doelbewust)
Strategie als positie: positie innemen in een bepaalde markt of industrie door het
nastreven van verschil
Strategie als perspectief: gedeeld perspectief (set van overtuigingen) binnen een
organisatie op de realiteit, vertaalt zich in intenties en acties
Strategie bestaat op verschillende niveaus (boek p. 43-47)
Strategie en concurrentievoordeel (boek p. 7-9)
Strategie en concurrentievoordeel (competitive advantage, of wel CA) zijn nauw verbonden
Externe omgeving is een belangrijk element van de definitie van strategie
Bij bedrijven gaat het dan vaak om hun concurrenten; als je niet goed concurreert ga je immers
failliet (wat vaak niet het lange termijn doel is)
--> Meer over concurrenten in Hoorcollege 5 (omgevingsanalyse van de industrie)
Je kunt aan een bedrijf zien of het een concurrentievoordeel heeft wanneer de organisatie meer
winst maakt dan andere bedrijven in dezelfde markt.
Externe omgeving bevat niet alleen concurrenten, maar ook… (boek p. 9-11)
Economie Politiek
Technologie Socio-cultureel
--> Meer hierover in Hoorcollege 4 (omgevingsanalyse van de macro-omgeving)
Het is aan de strategen (top managers) om te zorgen dat het bedrijf zijn fit blijft houden met de
omgeving, om de strategie goed te houden.
,Business model (boek p. 11-14)
Blauwdruk dat ervoor moet zorgen dat een strategie waarde creëert voor de organisatie
(dekken van de productiekosten en verzekeren aantrekkelijke winstmarge)
Customer value proposition (waardepropositie voor de klant): hoe effectief weet de
onderneming in te spelen op de klantenwensen
Operating model (operationeel model): hoe lager de kosten, gegeven de waarde propositie,
hoe groter het vermogen van het business model om winst te genereren
Om het business model in kaart te brengen wordt vaak gewerkt met het Business Model Canvas
Business Model Canvas – toegepast op Shutterstock: online marktplaats voor foto’s en video’s
Value proposition: one-stop shop voor een gemakkelijk doorzoekbare enorme database aan
foto’s e.d.
Customer segments: mensen die bereid zijn om te betalen voor hoogwaardige foto’s
(voornamelijk voor in presentaties, advertenties, e.d.)
Channels: via het Web
Customer relationship: Op transactie of abonnement gebaseerd
Revenue stream: 0.25-120 dollar per foto, of een abonnement
Key resources: Enorm archief aan foto’s en de web infrastructuur
Key activities: Reviewen van goede foto’s, taggen van foto’s
Key partners: Fotografen die dagelijks zo’n 30.000 foto’s in sturen
Cost structure: Vaste kosten zijn de web infrastructuur, variabele kosten is het personeel voor
het reviewen en taggen
Maar hoe is het business model nu anders dan strategie? (boek p. 11-14)
Het business model is de uitkomst van de strategie (de strategische keuzes)
Een organisatie hoeft niet één business model of strategie te hebben!
Wie doet er iets met strategie?
Top managers (raad van bestuur, CEO)
Middle managers
Strategy consultants (zijn experts op het gebied van opstellen, implementeren en begeleiden
van strategie)
Wat hebben middle managers te maken met strategie?
Middle managers zijn de ‘linking pins’ tussen de top en de operations
Middle managers zijn op 4 manieren betrokken bij strategie:
Voorbeeld tentamenvragen
, 1. De ANWB heeft verschillende activiteiten. Zo zijn ze actief in de wegenwacht, verzekeringen,
verkeer, reizen, winkels en hebben ze hun eigen traumahelikopters. In zo’n organisatie is het niet
duidelijk hoe de strategie van de organisatie past bij de resources van de organisatie. Bij welke
test staat het volgende ter discussie?
Antwoord: de fit test
2. Keuze 1: De ANWB die aan de hand van de weersverwachtingen plant hoeveel pechhulpauto’s zij
komende week dient in te zetten om aan de vraag van hun leden te voldoen.
Keuze 2: De ANWB die besluit om al haar traumahelikopters te verkopen en niet meer te actief te
zijn in die business.
Antwoord: Keuze 1 is geen strategische keuze, keuze 2 is een strategische keuze
3. Het artikel ‘What is strategy?’ van Porter (1996) is een van de klassiekers in de literatuur over
strategisch management. Welke van de onderstaande stellingen is in tegenspraak met Porters’
kernideeën over strategie?
Antwoord: Operationele effectiviteit is genoeg voor het behalen van een duurzaam
concurrentievoordeel
Hoorcollege 3: Strategie formulatie en executie (boek
B1,H2,p.30-54)
Het patroon van keuzes die een organisatie maakt, met betrekking tot de allocatie van middelen en
de relatie met haar externe omgeving, om haar lange termijn doelen te halen.
Waar moet dit patroon op gebaseerd zijn? Wat is diepgeworteld in de organisatie? (boek p. 33)
Moet gebaseerd zijn op de missie, visie en waarden (values) van het bedrijf
Een missie statement dient aan te geven: wie de organisatie is, wat ze doen, en waarom ze bestaan.
(boek p. 36-37)
In principe zou de missie statement moeten inhouden:
Wat de producten en/of diensten van de organisatie zijn (wat ze doen)
Welke behoefte vervult wordt (waarom ze bestaan)
Welke klantengroep benaderd wordt (wat ze doen)
Hoe ze hun klanten bedienen (wat ze doen)
De eigen identiteit van de organisatie (wie de organisatie is)
Hoe gaat dit strategie formulatie helpen?
Een missie statement laat zien hoe je verschillend bent van anderen.
Voorbeelden van missie statements:
Twitter: To give everyone the power to create and share ideas and information instantly, without barriers.
IKEA: To create a better everyday life for the many people.
--> Twitter heft een goed missie statement, IKEA niet.
Soms zie je afwijkende acties ten aanzien van de missie = ‘’mission drift’’
Dan zit je op risicovol terrein.
Maar is niet altijd verkeerd. Het kan ook voor goede publiciteit zorgen.
Twee voorbeelden van ‘’mission drift’’:
1. Microfinanciering:
Missie: helpen van de armen
Bharat Financial Inclusion ging naar de beurs
Rente omhoog en proberen schulden in te lossen om aandeelhouders tevreden te houden