Sociale Psychologie; hoofdstukken 1, 3, 4, 5, 6 en 8
, Hoofdstuk 1: inleiding tot de sociale psychologie
1.1 wat is sociale psychologie?
Psychologie= de wetenschap van het gedrag en de psychische processen van het individu
Sociale psychologie= de wetenschappelijke studie naar de manier waarop gedachten,
gevoelens en gedragingen van mensen worden beïnvloed door de werkelijke of imaginaire
aanwezigheid van andere mensen
→ De kern hiervan is sociale invloed
=het effect dat woorden, daden of alleen al de aanwezigheid van andere mensen hebben
op onze gedachten, gevoelens, attitudes of gedrag
b.v. iemand over te halen om iets te kopen door reclame
vriend zegt: ‘’kom op, neem nog een biertje; we nemen er allemaal nog een.’’
=Rechtstreekse pogingen tot overreding/sociale beïnvloeding
1.1.1 sociale psychologie, wetenschap en gezond verstand
Empirische methode= op waarneming en/of onderzoek gebaseerde methode voor het
toetsen van hypthesen
→ Dit is betrouwbaarder dan afgaan op gezond verstand, volkswijsheden of meningen en
inzichten
Hierbij worden hypotheses gebruikt om objectief te blijven
=een als voorlopige waarheid aangenomen maar nog te bewijzen veronderstelling
Een taak van de sociaal psycholoog is onder meer dat hij onderzoekt wat de specifieke
eigenschappen zijn van de omstandigheden waaronder het een of het ander het
waarschijnlijkst is
b.v. ‘nemen jongeren meer risico’s in het verkeer wanneer zij alleen zijn of wanneer zij met
leeftijdsgenoten zijn?’
→ Sociale psychologie richt zich op de manier waarop mensen beïnvloedt worden door
hun construct van hun sociale omgeving
=de manier waarop mensen de sociale wereld waarnemen, begrijpen en interpreteren
b.v. Verlegen Jonas vindt Anna leuk
Hoe interpreteert Jonas haar gedrag?
Als ze naar hem lacht, vat hij dit dan op als beleefdheid omdat hij een nerd is of is het een
aanmoediging om haar uit te vragen?
Groot deel van sociaal psychologen richt zich op determinanten
=bepalende factor in een ontwikkeling of toestand
b.v. als mensen een interpretatie maken van hun omgeving, zorgen ze ervoor dat hun
interpretatie hen in een zo positief mogelijk daglicht plaatst
‘Anna gaat alleen met Erik naar het schoolfeest, omdat zij mij jaloers wil maken.’
,1.1.2 sociale psychologie en het verschil met verwante disciplines
Als persoonlijkheidspsychologen sociaal gedrag proberen te verklaren, concentreren ze
zich vooral op individuele verschillen
=de aspecten van de persoonlijkheid die mensen onderscheiden van anderen
b.v. Briggs wil zelfmoord plegen en anderen willen hem niet helpen.
→ Deze mensen zijn zelfzuchtig, lui, timide en/of harteloos
Belangrijk: ze laten de machtige rol van sociale invloed buiten
Voor sociaal psychologen is het analyseniveau het individu in de context van een sociale
situatie
Doel van de sociale psychologie: het identificeren van de universele eigenschappen van
de menselijke natuur die ervoor zorgen dat iedereen gevoelig is voor sociale invloed,
onafhankelijke van de sociale klasse of cultuur
b.v. de relatie tussen frustatie is voor ieder gender, sociale klassen, leeftijdsgroepen,
cultuur, etniciteit etc hetzelfde
Doel van sociaal psychologen: het ontdekken van dergelijke universele wetten, maar ook
van culturele verschillen in de manier waarop deze wetten tot uiting komen
1.2 de macht van de situatie
De meeste mensen zullen, zonder belangrijke info over een situatie, iemands gedrag
proberen te verklaren op grond van iemands persoonlijkheid
→ Dit heeft invloed op hoe mensen met elkaar omgaan
Attributie= het toeschrijven van oorzaken aan het eigen of aan andermans gedrag en het
daarmee voorzien van verklaringen
b.v. ‘’diegenen die allemaal zelfmoord hebben gepleegd zijn psychisch niet goed, dus dat
overkomt mij niet.’’
→ Hiermee wordt je kwetsbaarder voor sociale invloed, omdat je er niet bewust van bent
Fundamentele attributiefout= neiging om de mate waarin iemands gedrag wordt
veroorzaakt door de rol van persoonlijke eigenschappen en andere interne factoren te
overschatten en de rol van exterene, situationele factoren te onderschatten
b.v. ‘’Ik weet zeker dat Marjolein, die een zakelijk directeur is, het spel competitiever zou
spelen dan Jenna, die een zachtmoedig persoon is.’’
Maar hoe precies zijn deze voorspellingen?
, Lee Ross en Steven Samuels experiment:
1.3 de macht van sociale interpretatie
Sociale situatie: de objectieve eigenschappen van de situatie bepalen
→ Als ons gedrag wordt beloont, is de kans groot dat we daarmee doorgaan
→ Als ons gedrag wordt bestraft, is de kans groot dat we daarmee stoppen
B.F. Skinner: behaviorisme
= stroming in de psychologie die de stelling verdedigt dat men, om menselijk gedrag te
kunnen begrijpen, slechts hoeft te kijken naar de bekrachtigende eigenschappen van de
omgeving
Belangrijk: ze hielden geen rekening met cognitie, denken en voelen
→ Ze vergaten het belang van de manier waarop mensen hun omgeving interpreteren
Gestaltpsychologie= stroming in de psychologie die het belang benadrukt van het
bestuderen van de persoonlijke (subjectieve) manier waarop een object wordt
waargenomen (het gestalt of geheel), in plaats van het bestuderen van de manier waarop
de objectieve, fysieke eigenschappen van objecten zijn samengevoegd
b.v. een geheel schilderij waarnemen door het op te delen, zoals in hoeveelheid primaire
kleuren, soorten verfstreken en verschillende figuren
Je moet je richten op de fenomenologie van de waarnemer (Husserl)
=filosofische methode die probeert door de geestelijk intiuïtieve beschouwing van de
dingen, niet door rationele kennis, de consitutie van de wereld in de geest en het wezen
der dingen te beschrijven
