Blok 1: Inleiding pedagogische wetenschappen
Probleem 1
Wat is Nature en Nurture?
Nature is het geen wat genetisch bepaald is, oftewel aangeboren is. Een kind die instinctief weet hoe
die zichzelf moet voedde bij de moeder.
Nurture is de omgeving en de opvoeding, een kind weet dat hij of zij geen andere kinderen mag slaan
omdat dit verteld is door de ouders.
Wat zijn de standpunten van deze denkers?*
Piaget (1896-1980) was een Zwitsers psycholoog die de cognitieve psychologische ontwikkeling van
kinderen bestudeerde. Hij zag ontwikkeling als een zelfvoorzienend proces, wat wel afhankelijk was
van jou input van buitenaf, de nature gaf de basis maar werd wel degelijk beïnvloedt door de
nurture. Kinderen gaven zelf aan wanneer ze klaar waren voor de volgende stap. Kinderen konden
het “spontaan” vanaf een bepaalde leeftijd. Het had dus ook geen zin om een kind aan te sporen om
een volgende ontwikkelingsstap te ondernemen aangezien ze dit later zonder inspanning toch wel
gingen doen.
Watson (1878-1958) was een Amerikaans psycholoog en wordt vaak beschouwd als de stichter van
de psychologische school van het behaviorisme. De stroming die het behaviorisme wordt genoemd
zegt dat ons gedrag door de omgeving wordt bepaald. Ons gedrag is aangeleerd door de omgeving.
Het behaviorisme houdt zich alleen bezig met het waarneembare gedrag van de mens en dier: er
wordt verder niet naar de motivaties van mens of dier gekeken. Volgens Watson lag de
ontwikkelingsverandering niet bij de natuurlijke processen van het kind maar in de
omgevingsinvloeden op het kind. De nature was dus niet de oorzaak van de
ontwikkelingsveranderingen, maar de invloeden van de nurture, de juiste invloeden bij het juiste
kind. Hij staat haaks op de theorie van Piaget.
Locke (1632-1704) was een Engelse arts, natuurwetenschapper, filosoof en pedagoog. Hij kan
worden beschouwd als exponent van de verlichting. De verlichting baseert zich voornamelijk op de
kennis en rede van de mens zelf, er wordt niet meer heimelijk op god vertrouwd zoals bij de
humanisme. Eén van Lockes belangrijkste werken is Some thoughts concerning education (1693). Dit
zijn brieven die hij vanuit de republiek schreef naar een Engelse vriend over de hoofse, elitaire
opvoeding van zijn zoon door een tutor of gouverneur. De medische achtergrond klinkt erg door in
de ideeën van Locke. Volgens Locke komt het kind als Tabula rasa, ongeschreven blad, ter wereld. Dit
is een overeenkomst met Erasmus (vormloze klomp). Locke ging ervan uit dat de nature of de genen
van een kind niet bepaalde hoever deze het zou schoppen in het leven. Kennis en ervaring bepaalde
dit wel. Afkomst telde niet, opvoeding wel!
,Erasmus(1466-1536) was een Nederlandse theoloog, hij kan gezien worden als exponent van de
humanistische pedagogiek . Het humanisme is een elite beweging die werd gevormd door christelijke
denkers die de klassieke cultuur wilde revitaliseren. Het doel van de humanistische opvoeding was
het vormen van de homo universalis. De humanistische pedagogiek kenmerkt zich door de
individualistische benadering waarbij er werd aangespoord tot competitie en werd ingewerkt op
eergevoel. Er lag veel nadruk op het leren. Erasmus was overtuigd van het belang van onderwijs voor
jonge kinderen, vooral voor jongens. De taak van de opvoeding lag bij de vaders, de moeders waren
er voor de verzorging. Hij zette zich af tegen de lijfstraffen die toen der tijd gebruikelijk waren in het
onderwijs. Kinderen zouden dan wel weer goed kunnen leren door intimidatie.
Rousseau (1712-1778) zijn ideeën over opvoeding behelzen een grote vrijheid voor het kind, en
hebben latere pedagogen mateloos geïnspireerd. Rousseau is een vroege exponent van de
Romantiek. Rousseau ging wel uit van de kneedbaarheid van een kind, maar geloofde dat er weinig
te sturen viel. Rousseau vond bijvoorbeeld dat kinderen hun eigen tempo moeten kunnen bepalen,
dat ze hun eigen, natuurlijke ontwikkeling volgen, en dat opvoeders dit vooral niet moeten pushen of
forceren.. Met een te grote preoccupatie op de toekomst van een kind, komt de natuurlijke
ontwikkeling in het gedrang. Rousseau was van mening dat er niet te veel bemoeit moest worden
met de kinderen en zijn of haar ontwikkelingen. Eén van zijn meest bekende werken is Émile, ou de
l’éducation, in dit boek omschrijft hij de opvoeding van Émile in de onbedorven wereld. Hij dient te
leren door de natuurlijke opvoeding , door de innerlijke stem die de opvoeding en ontwikkeling in de
juiste richting zou sturen. Émile groeit op geïsoleerd van de maatschappij. Dit kan bij kinderen niet,
dit is volgens Rousseau het probleem. Het doel van de opvoeding is volgens Rousseau het kind
optimaal laten ontwikkelen en dichtbij de onaangetaste mens van schepping te blijven. De
belangrijkste bijdrages waarvoor Rousseau erkent wordt zijn:
- De ontdekking van de eigen aard van het kind
- De formulering van een opvoeding die het natuurlijke tempo van het kind volgt
- De erkenning van het kind als een op zich waardevolle persoon
- De cultivering van het gevoel en de motivatie van een kind
Locke en Rousseau staan erg haaks op elkaar. Locke streefde nog erg naar welgemanierdheid en
kennis terwijl Rousseau geloofde in de beperkte bemoeienis van ouders en het natuurlijke tempo van
het kind. Het grootste verschil is wellicht het geneigde naar het kwade of goede. Volgens Locke is een
kind van nature neutraal. Volgens Rousseau is een kind van nature goed.
Tijdlijn van invloeden Locke en Rousseau pagina 20 “ Het gezin in historisch perspectief”
Descartes (1596-1650) uit Frankrijk afkomstige filosoof en wiskundige, die een groot deel van zijn
leven in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden woonde. Kinderen worden geboren met een
bepaald doel en een bepaalde voorkennis.
Wat zijn de belangrijkste standpunten van beide stromingen en welke denkers horen daarbij?
Piaget was van mening dat de ontwikkeling een zelf uitvouwend proces was (nature), wat wel deels
afhankelijk was van jou input van buitenaf (nurture). Watson staat haaks op Piaget en was van
mening dat invloeden van buitenaf de oorzaak waren van bepaalde ontwikkelingsveranderingen
(nurture). Rousseau sluit zich deels aan Piaget. Hij is van mening dat kinderen hun eigen tempo
moeten bepalen en dicht bij hun eigen nature moeten blijven. Locke was volledig overtuigt dat
kinderen als een onbeschreven blad waren en was overtuigd dat de ontwikkeling beïnvloedt kon
worden door de nurture.
,Vinget B
Wat is erfelijk en wat is aangeleerd?
Erfelijk betekent letterlijk bepaald door de genen. Dit houdt in de genen die je krijgt van je
biologische ouders bepaalde karkatereigenschappen bepalen, zoals bijvoorbeeld je haarkleur, maar
ook of je een groter risico hebt op bepaalde ziekte. Aangeleerd is wat we gedurende ons leven leren
van onze omgeving. Dit kan zowel zijn door een lerares op school of een ouder thuis. Een kind kan
ook leren van invloeden uit zijn omgeving zoals een voorbijganger op straat of mensen in een
stadion.
Hoe kun je meten wat erfelijk is en wat aangeleerd is?
Er zijn verschillende manieren om te meten of een bepaalde eigenschap aangeboren of aangeleerd
is. De hedendaagse onderzoeken hanteren hiervoor … designs.
Adoptiedesign
Bij het adoptiedesign worden kinderen kort na de geboorte direct weggehaald uit hun omgeving en
door een ander gezin geadopteerd. De kinderen die worden herplaats hebben biologische ouders
met een verhoogd risico op een bepaalde eigenschap. Door ze na de geboorte weg te halen kunnen
de onderzoekers onderscheid maken tussen aangeboren of aangeleerd. Ontwikkelt deze eigenschap
zich namelijk alsnog, hoewel de omgeving van het kind volledig veranderd is, dan spreken we van
een aangeboren eigenschap vanwege gedeelde genen. Ontwikkelt deze eigenschap zich niet, dan
spreken we van een aangeleerde eigenschap, vanwege een gemeenschappelijke omgeving.
Tweelingdesign
Bij een tweelingenonderzoek gaat men na in hoeverre de tweelingen een bepaalde eigenschap
gemeen hebben. Deze overeenkomsten worden ook wel binnen-paar overeenkomsten genoemd. Als
een twee-eiige tweelingen een groter binnen-paar overeenkomst hebben dan twee willekeurige
personen, dan spreken we van een familiale invloeden op die eigenschap. Deze kunnen een
genetische invloed hebben, maar ook een gedeelde omgevingsinvloed, aangezien de tweeling
opgroeit in een gezamenlijke omgeving. Om deze invloeden te scheiden maken we gebruik van een
vergelijking tussen de binnen-paar overeenkomsten van een ééneiige tweeling en een twee-eiige
tweeling. Als de overeenkomst tussen de twee-eiige tweeling hetzelfde is als de overeenkomst
tussen de eeneiige tweeling, is de binnen-paar overeenkomst volledig toe te schrijven aan de
gedeelde omgevingsinvloeden. Het verschil in DNA-overeenkomst maakt hier namelijk niet uit. Als de
overeenkomst tussen de ééneiige tweeling wel groter is, komt dit dus door het verschil in genetische
overeenkomst.
Wat is de CBC/2-3?*
De CBC/2-3 is een vragenlijst die de ouders van 2/3-jairge invullen. Bestaande uit 99-vragen over
verschillende emotionele en gedragsproblemen van kinderen. De lijst bestaat uit zeven schalen:
Koppig/tegendraads
Teruggetrokken/depressief Internalisering
Agressief
Overactief
Angstig Internalisering
Slaapproblemen
Lichamelijke problemen
, De nadruk op de natuurlijke ontwikkeling droeg paradoxaal genoeg bij aan een grotere bemoeienis
met de opvoeding van het kind.
