Maag, darm en lever
Inhoudsopgave
Dieetleer hoorcollege 1: Voeding bij aandoeningen in mond, keel en slokdarm. 2
Dieetleer hoorcollege 1: Literatuur.....................................................................8
Dieetleer hoorcollege 2: Voeding bij ziekten en operaties van de maag...........11
Dieetleer hoorcollege 2: Literatuur...................................................................18
Dieetleer hoorcollege 3: Voeding bij aandoeningen in de dunne darm.............19
Dieetleer hoorcollege 3: Literatuur...................................................................26
Dieetleer hoorcollege 4: Voeding bij resecties van de dunne darm...................40
Dieetleer hoorcollege 4: Literatuur...................................................................47
Dieetleer hoorcollege 5: Voeding bij aandoeningen in de dikke darm...............49
Dieetleer hoorcollege 5: Literatuur...................................................................54
Dieetleer hoorcollege 6: Leverziekten en voeding............................................55
Dieetleer hoorcollege 6: Literatuur...................................................................61
Dieetleer hoorcollege 7: De pancreas...............................................................65
Dieetleer hoorcollege 7: Literatuur...................................................................71
1
,Dieetleer hoorcollege 1: Voeding bij aandoeningen in mond, keel
en slokdarm
Lesdoelen
Voedingsproblemen die voorkomen bij aandoeningen in mond, keel of slokdarm
herkennen.
Beredeneren welke (voedings-) interventies noodzakelijk zijn bij aandoeningen
in mond, keel of slokdarm.
De indicaties voor voeding met een aangepaste consistentie benoemen.
Indicaties voor sondevoeding benoemen.
Verschillende types sondevoeding herkennen.
Soorten sondes en toedieningswegen of -mogelijkheden benoemen
Mond
Afhappen
Kauwen
Vermengen met speeksel
Verzamelen voedsel op tong
Vervoer van het voedsel naar keel
Per dag 1 liter speeksel produceren voorvertering
Keel (fauces)
Sluiting strottenklepje voedsel niet naar longen
Sluiting stembanden
Verdere verplaatsing naar slokdarm
Slokdarm (oesophagus)
Verplaatsing voedselbrij naar de maag
Afgesloten door 2 sfincters
Veel voorkomende problemen
Mond Keel Slokdarm
Aften / pijnlijke Slijmvorming Passageklachten
slijmvliezen
Xerostomie Mucositis Zuurbranden
Stomatitis Passageklachten Barett
Tandheelkundige Zwelling Candida
aandoeningen
Smaakverandering Candida Achalasie
(beweegstoornis van de
slokdarm)
Slijmvorming Spasme
Candida
Spierzwakte
Kaakproblemen
Deze klachten kunnen bij verschillende ziektebeelden voorkomen.
2
,Mond eten bemoeilijken; spierzwakte door CVA; kaak fixeren vastgezet en niet
bewegen
Slikproces
Orale voorbereidende fase: het verzamelen van voedsel in de mond, het
kauwen en de vorming van een bolus.
Orale transportfase: het transport van de bolus van de mond naar de farynx.
Faryngale transportfase: het transport van de orofarynx naar de hypofarynx.
Oesophale transportfase: het transport van de bolus in de oesofagus tot in de
maag.
Voedingsproblemen – consistentie aanpassing
Probleem Consistentie
Moeite met kauwen Zachte en gemalen voeding
Pijn in mond Zachte of vloeibare voeding
Moeite met manipuleren van voedsel in Zachte voeding
de mond
Te weinig speeksel / droge mond Zachte en vloeibare voeding, meer
vocht erbij
Snel verslikken in vocht Dranken verdikken
Moeite met doorslikken Vloeibare en zachte voeding
Voeding wil niet zakken / obstructie Zachte, gepureerde of (dun)
vloeibare voeding
Sondevoeding = enterale voeding
Eerst eventueel drinkvoeding, daarna sondevoeding overwegen.
Sondevoeding: kunstmatige voeding die via een flexibele dunne slang (=sonde) in de
maag of darm toegediend wordt.
Samengesteld uit:
Koolhydraten, eiwitten en vetten
Vitamines, mineralen en spoorelementen
Water
Eventueel oplosbare vezels
Indicaties voor toediening sondevoeding
Niet (of niet voldoende) kunnen eten vanwege:
Bewustzijnsstoornissen (kunstmatige beademing)
Kaakfracturen, aangezichtsverwondingen
Chirurgische ingrepen in hoofd-halsgebied
Dysfagie door (neurologische) ziekten
Obstructie (ileus)
Ondervoeding
Anorexie vanwege ziekte
Anorexie vanwege medicijnen
Niet mogen eten:
Bij aandoeningen en operaties in het maag-darmkanaal, bijvoorbeeld:
3
, Fistel vanuit de darm
Acute fase van de ziekte van Crohn
Colitis
Niet willen eten:
Geriatrische problematiek
Anorexia nervosa
Beslisboom voedingstherapie
Route / toediening: plaats
Beslisboom:
Maag functioneert normaal:
In de maag voeden neusmaagsonde, mondmaagsonde, PEG sonde
Maag functioneert niet normaal (maagontleding gestoord, verhoogde kans op
braken):
Voeden voorbij de maag postpylorisch voeden (duodenum / jejunumsonde of
PEG-J / PEJ / jejunostomie)
4
, Neus duodenum mag geen porties, moet continu.
Geen indicatie dat patiënt geen voeding in de maag kan verdragen, dan gewoon via
maag voeden. Anders na de maag voeden.
PEG-J: sonde in de maag met verlengstukje naar de darmen.
Route / toediening: soort sonde
Voeden in de maag: neus-maag sonde (soms via mond bij aandoeningen in neus of
schedelbasisfractuur).
Percutane endoscopische gastrostomie (PEG)
Percutane radiologische gastrostomie (PRG)
Sonde gaat door de buikwand heen in de maag, twee methodes mogelijk:
- Pull: slangetje inbrengen met voerdraad en dan vanuit de maag geprikt. Van
binnen naar buiten. (meest gebruikt)
- Push: van buiten naar binnen.
Voeden in de darm:
Neus-duodenum sonde
Neus jejunum sonde
PEG-J: PEG (in maag) sonde doorgeschoven naar jejunum
Percutane jujunumsonde = PEJ. Sonde ligt vaak voorbij het ligament van treitz =
jejunum sonde
Jejunum katheter: operatief in jejunum geplaatste sonde
Soort sondevoeding
Afweging voor keuze van het soort sondevoeding:
Werking maagdarmkanaal:
Is de maag/darmfunctie normaal: standaard sondevoeding
Is de maag/darmfunctie niet normaal: semi- elementaire voeding of elementaire
voeding
Andere metabole factoren die mee kunnen spelen:
Indien er een vochtbeperking of meer energie en/of eiwit nodig is: Vocht
beperkte, hoog energetische, eiwitrijke sondevoeding kiezen i.p.v. ‘Standaard’
sondevoeding
Heeft de patiënt diarree of obstipatie?
Afhankelijk van oorzaak: keuze voor wel/niet een vezelrijke sondevoeding
Contra-indicatie voor vezels: obstructie, werking darmen. Klachten of aandoening
wenselijk om vezels te geven?
Bij ernstige ziekte kan immunonutritie geïndiceerd zijn:
Sondevoeding met specifieke toevoegingen als
Arginine
Glutamine
Omega 3 vetzuren
Let op: evidence!
Hoe sondevoeding toedienen
Toedienen van sondevoeding kan met voedingspomp, zwaartekracht of porties.
Continue: per 24 uur, druppelsgewijs
Intermitterend: alleen overdag of alleen ‘s nachts voeden
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Estellevs. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
