Het sensorieel systeem
Modaliteiten van gevoel (3 modaliteiten) afhankelijk van plaats laesie: gescheiden of samen aangetast
1. Pijn – en temperatuur
2. Druk en grove tastzin
3. Proprioceptie, fijne tastzin en vibratiezin
o Pijn en temperatuur zin: romp en ledematen
• Pijnprikkels uit inwendige organen worden via zenuwvezels van het AZS (onwillekeurig)
vervoerd
• Gerefereerde pijn: pijn veroorzaakt door interne organen wordt op de huid gevoeld
§ Hart à binnenzijde linkerarm
§ Ureter à liesstreek
• Klinische test
§ Pijn: prik Pt met naaldje op vermoedelijk gestoorde plaatsen (scherp/dof), van
intacte naar gestoorde zone en omgekeerd. Pt zegt of het scherp of dof voelt.
§ Temperatuur: buisjes met warm/koud water (Pt zegt of het warm of koud voelt)
o Gevoeligheid van het aangezicht
N. trigeminus (5e craniale zenuw) à 3 takken
÷::::::
ÉËËËËË À
• N. ophtalamicus à voorhoofd, neus
• N. maxillaris à kaak, naast het oog I
max im i I ar is
• N. Mandibularis à kin, onderkaak, slaap
à Voert alle sensiebele prikkels aan van: aangezichtshuid, voorste deel hoofdhuid (scalp) en
hersenvliezen, tanden en sinussen en mondholte
Trigeminus-neuralgie
= schietende pijn in één aangezichtshelft, vaak uitgelokt door wrijven, scheren, kauwen.
• Meestal idiopatisch (zonder onderliggende oorzaak
• Soms symptomatisch tgv
§ Drukkend bloedvat (vasculaire loop)
§ Zenuw-, zenuwschede-, of andere tumor
§ Multiple sclerose
• Behandeling: anti-epileptica, pijnkliniek, neurochirurgisch
o Klinisch aspecten: enkele voorbeelden
à Uitval – klinische lokalisatie
• Aantasting van de receptoren (brandwonden)
• Perifere zenuwstelsel (meestal gemengd)
§ Gekend innervatiegebied, overlapping tss naburige gebieden
• Radiculaire letsels (mbt zenuw op de plaats waar deze uit ruggenmerg komt)
§ Compressie zenuwwortel
• Letsels van sensibel ganglion (poly-ganglionopathie)
§ Gevoelsstoornis
• Medullaire letsels
ËË § Totale sectie: anesthesie voor alle modaliteiten en complete motorische uitval onder
letsel
§ Hemisectie (syndroom van brown- séquard):
ËË Contralateraal: verlies pijn en tempzin
Ipsilateraal: verlies andere modaliteiten, plegie (verlamming)
§ Tabetisch syndroom: aantasting achterstrengen en dorsale ganglion
ËË Verlies proprioceptie, fijne tast en vibratie onder niveau letsel
Schietende, radiculaire, pseudo-radiculaire pijnen op niveau letsel
§ Syringomyelisch syndroom: letsel centraal in ruggenmerg (canalis centralis zet uit)
ËËJËË Eerst aangetast: kruisende vezels voor pijn & temp
1
IJ
,Neuropathologie (incl KNO)
Voortschrijden letsel: voorhoorn – en/of pyramidebaanaantasting
§ Achterstrengsyndroom
Uitval diepe gevoeligheid onder niveau letsel
Sensorische ataxie (ontbreken proprioceptie, minder evenwicht)
§ Arteria spinalis anterior syndroom: infarct hele ruggenmerg (behalve
achterstrengen)
§ Uitval gevoelsmodaliteiten en kracht onder niveau letsel
§ Urinaire incontinentie
• Hersenstamletsel: Uitval afhankelijk van plaats letsel
§ Lateraal medullair (oblongata) syndroom van Wallenberg
Kern N. trigeminus valt ipsilateraal uit
Tractus spinothalamicus ( pijn en temp) valt contralateraal uit onder letsel
• Thalamusletsel: contralaterale totale hemihypoësthesie
§ Syndroom van déjérine-roussy: vervolg van herseninfarct
Hevige contralaterale pijnen
• Pariëtaal letsel:
§ Letsel van gyrus postcentralis: contralaterale stoornis van alle modaliteiten
Herkennen voorwerpen – posititiegevoel – pijn, temp, vibratie
Klinische testen voor pariëtaal letsel
- 2-punts-discriminatie (2 naalden)
o Verschil in verschillende huidzones, vergelijk beide kanten lichaam
- Identificatie gevormde figuur, cijfer
- Stereognosie: identificeren voorwerp zonder visuele controle
- Extinctie: gelijktijdige stimulatie van 2 huidzones
• Niet-organische hysterische gevoelsstoornis
§ Niet overeenkomend met bepaalde organische innervatiegebieden
Bv: brandvormige zone midden het bovenbeen
2
, CORTEX
PRIMARY MOTOR
Ë{Íd Ë ËÉ Ï ËËËËËË:÷÷÷÷÷
""
-
" S / ON
hypertone spastische parese
of paralyse
>
r
GR ZE STOF -• ,
Motorisch systeem
o Pyramidaal systeem: banen voor willekeurige motoriek en onwillekeurige reflexboog
o Extrapyramidaal systeem: automatische aspecten van beweging
• Oogknipperen, meezwaaien met armen bij het gaan, houding, slikbeweging
o Cerebellair systeem: coördinatie
o Pyramidaal systeem
• Klinische beelden
§ Monoplegie: verlamming 1 lidmaat
§ Hemiplegie: halfzijdige verlamming
§ Paraplegie: OL
§ Quadriplegie: alles
§ Parese in geïsoleerd perifeer zenuw-, zenuwwortel- of plexusgebied
§ Neuromusculaire transmissiestoornis en myopathie (ziekte spierweefsel)
§ Conversieve parese: inconsistent, geen objectiveerbare klinische tekens
Teken van hoover positief: poging tot heffen aangetast been à geen druk
op contralaterale hiel (wel bij reële paralyse)
Reflexboog
= Spierspoelen (motorisch geïnnerveerd door gamma-motoneuronen) en golgi peesapparaatjes voelen
spiertonus en stimuleren bij uitrekking via de achterste radix de alfamotoneuronen in de
voorhoorncel. Via de voorste radix komt de prikkel in de spier.
à Tractus corticospinalis reguleert de reflexbogen.
• Klinische test
§ Bekloppen van de pees induceert door uitrekking van de spierspoelen en golgi
orgaantjes een afferente impuls à contractie spier in betrokken myotoom.
§ Voorbeelden
• Verminderde reflexen: letsel in afferente/efferente delen van de reflexboog
• Hyperreflexie: letsel van de corticospinale baan boven niveau ruggenmerg
Klinische aspecten
Lower motor neuron syndroom
• Letsel: in voorhoorncellen of motorische radices
• Symptomen
§ Hypotone parese of paralyse
§ Atrofie spieren
§ Verminderde of afwezige peesreflexen
§ Spontane activiteit van individuele spiervezels (fibrillaties) of groepen van
spiervezels (fasciculaties)
• Ziekten
§ Poliomyelitis: infectieziekte van voorhoorncellen in medulla oblongata en medulla
spinalis
Vroege kindertijd
Vaccinatie
Importpathologie
§ Post-poliosyndroom: secundaire functionele achteruitgang jaren na poliomyelitis
Vijftiger
Spierzwakte, verminderde uitgangshoudingsvermogen, spier- en
gewrichtspijn (myalgieën en artralgieën)
Behandeling: submaximale oefeningen, relatieve rust, kortdurende NSAID
3
ij
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper esthervanvooren. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.