Leerdoelen – consumentenrecht
WEEK 1
WEET JE WANNEER ER SPRAKE IS VAN CONSUMENTENRECHT
Consumentenkoop
In het consumentenrecht worden de rechten en verplichtingen van de consument (koper) en de handelaar
geregeld.
Bij het aangaan van een koopovereenkomst kan er sprake zijn van een gewone koopovereenkomst en
consumentenkoop. Met een gewone koopovereenkomst wordt bedoeld de koopovereenkomst tussen
bijvoorbeeld twee particulieren. Koopovereenkomst, art. 7:1 BW: koop is de overeenkomst waarbij de een zich
verbindt een zaak te geven en de ander om daarvoor een prijs in geld te betalen. Een overeenkomst komt tot
stand door een aanbod en aanvaarding, art. 6:217 BW.
Om als consument te worden aangemerkt moet er aan een aantal voorwaarden zijn voldaan. Consumentenkoop,
art. 7:5 lid 1 BW: in deze titel wordt verstaan onder consumentenkoop: de koop met betrekking tot een roerende
zaak die wordt gesloten door een verkoper die handelt in het kader van zijn handels,- bedrijfs-, ambachts-, of
beroepsactiviteit en een koper, natuurlijk persoon, die handelt voor het doeleinden buiten zijn bedrijfs- of
beroepsactiviteit.
Koopt een roerende zaak Consumentenkoop Voor privédoeleinden
Koper natuurlijke persoon Van een professionele verkoper
Vereiste 1: koper natuurlijke persoon
Als een rechtspersoon van een professionele verkoper een product koopt, wordt de rechtspersoon niet
aangemerkt als consument. Ook is er geen sprake van consumentenkoop als een natuurlijke persoon een
product koopt van een andere natuurlijke persoon.
Vereiste 2: roerende zaak
Het product dat je koopt moet een roerende zaak zijn (onroerende zaak, art. 3:3 BW/ roerende zaak, art. 3:3 lid 2
BW)
Vereiste 3: privédoeleinden
Je koopt het product voor privégebruik. Wanneer je een product koopt voor het uitoefenen van je handels-,
bedrijfs-, ambachts-, of beroepsactiviteit word je niet aangemerkt als een consument, omdat er geen sprake is
van privégebruik.
Vereiste 4: professionele verkoper
Je koopt het product van een verkoper die handelt in het kader van zijn handels-, bedrijfs-, ambachts-, of
beroepsactiviteit.
Geen zaak, wel consumentenkoopregels
De consumentenkoopregels zijn in sommige gevallen ook van toepassing zonder dat er sprake is van
koopovereenkomst met betrekking tot een zaak. In sommige gevallen word je als consument aangemerkt, zodat
de beschermende regels met uitzonderingen van een aantal artikelen op jou van toepassing zijn.
Dieren
Dieren zijn geen zaken, art. 3:2a BW. Bepalingen met betrekking tot zaken zijn op dieren van toepassing, art.
3:2a lid 2 BW.
→ Voorbeeld: je koopt een kat van ene professionele verkoper (een winkel). Twee dagen later ontdek je dat de
kat een bepaalde ziekte heeft. De genezing gaat tijd en geld kosten. Dit had je bij het sluiten van de
overeenkomst niet verwacht. Anders zou je de overeenkomst niet zijn aangegaan.
→ Er is sprake van een consumentenkoop. Op basis van art. 3:2a BW zijn de bepalingen met betrekking tot
zaken van toepassing. Je hebt de kat van ene professionele verkoper gekocht voor jou privégebruik.
Elektriciteit, gas, warmte
Als je een overeenkomst sluit waarvan de inhoud betrekking heeft op de gevallen die in art. 7:5 lid 5 BW worden
genoemd, dan zijn de regels van de consumentenkoop van toepassing met uitzondering van art. 7:9, 7:11 en
7:19a BW.
Digitale inhoud
, Leerdoelen – consumentenrecht
De regels van consumentenkoop zijn ook van toepassing op de koopovereenkomsten die de levering van digitale
inhoud betreffen (downloaden, streamen van muziek of film).
Gemengde overeenkomsten
Er kan soms sprake zijn van een gemengde overeenkomst: overeenkomst van aannemen van werk en ook een
consumentenkoop, art. 7:5 lid 4 BW.
→ Voorbeeld: je gaat met een aannemer een overeenkomst aan voor het leveren en plaatsen van diverse
kozijnen in jouw woning. Anders geformuleerd: je koopt diverse kozijnen bij de aannemer en laat deze door
dezelfde aannemer plaatsen. Nadat de kozijnen zijn geplaatst merk je dat deze kwalitatief niet goed zijn en de
vraag is nu: is de kooptitel van toepassing?
→ Uitspraak kantonrechter: de overeenkomst tussen partijen is zowel een consumentenkoop, waar het gaat om
de levering van kozijnen, als een aannemingsovereenkomst waar het gaat om de plaatsing van montage van de
kozijnen.
→ Gelet op art. 7:5 lid 4 BW hebben de bepalingen van de consumentenkoop voorrang. Als er sprake is van een
gemengde overeenkomst hebben de regels van het consumentenrecht voorrang zodat je als consumenten beter
beschermd wordt.
Geen zaak, wel consumentenbescherming: vermogensrechten
De bepalingen van het consumentenrecht kunnen ook van toepassing zijn bij het kopen van vermogensrechten,
art. 7:47 BW. Als een koper zijn geld niet binnen twee jaar vordert, verjaard zijn vordering. De consument hoeft
dan niet meer te betalen, art. 7:28 BW. Deze regeling geldt alleen als je als consument wordt aangemerkt.
Uitzonderingen
In sommige gevallen is er sprake van een consumentenkoop en zijn de consumentenkoopregelingen niet van
toepassing.
Verrichten van diensten: bij het sluiten van een overeenkomst tot het verrichten van diensten is de
overeenkomst niet aan te merken als consumentenkoop.
→Voorbeeld: je komt met een reinigingsbedrijf overeen dat het bedrijf 1 keer per maand jouw kliko grondig
zal reinigen.
Water door de leiding: art. 7:5 lid 3 BW: lid 1 en 2 zijn niet van toepassing indien de overeenkomst door
leidingen naar de verbruiker aangevoerd wordt.
Onroerende zaken: voor de koop van onroerende zaken is er een andere regeling van toepassing. Om van
een consumentenkoop te spreken, moet het gaan om een koop van een roerende zaak.
Dwingend karakter
Een groot deel van de kooptitel (art. 7:1 t/m 7:50) heeft een dwingend karakter; de handelaar mag niet afwijken
van deze regels. Dit is gedaan omdat je als consument anders niets hebt aan de beschermende regelingen, art.
7:6 lid 1 BW.
Art. 7:6 lid 2 BW → uitzonderingen dwingend recht (art. 12, 13 eerste en tweede zin, 26 en 35 BW). Als de
handelaar van deze bepalingen wil afwijken, moet hij dit doen door dit met de consument overeen te komen. de
handelaar mag niet van de bepalingen (die niet van dwingend aard zijn) standaard in de algemene voorwaarden,
ten nadele van de consument afwijken. Doet hij dat toch, dan zijn de bepalingen in de algemene voorwaarden
onredelijk bezwarend. De consument kan deze bepalingen buiten toepassing (laten) verklaring (vernietigen).
Vernietigen heeft als gevolg dat die bepaling niet van toepassing is op jouw overeenkomst.
Wanneer de handelaar van de regels die dwingend van aard zijn in jouw nadeel afwijkt, kun je als consument de
afwijking terugdraaien. Art. 3:40 lid 2 BW: de gemaakte afspraak waarbij van de regels met een dwingend
karakter is afgeweken is vernietigbaar.
KEN JE DE BELANGRIJKSTE BRONNEN VAN HET CONSUMENTENRECHT
1. Europees recht (Europese richtlijnen en Europese verordeningen): de lidstaten van de Europese Unie
moeten ervoor zorgen dat de consumenten minimaal de rechten krijgen die de richtlijn toekent. De
lidstaten kunnen er in veel gevallen voor kiezen om consumenten meer rechten toe te kennen dan in de
richtlijn is bepaald.
2. Burgerlijk Wetboek
3. Jurisprudentie: uitspraken van de nationale rechters en uitspraken van de Europese rechters