8.1 Door welke krachten wordt de persoonlijkheid gevormd?
Persoonlijkheid kan je beschouwen als de ‘standaardinstellingen’ van ons unieke
patroon van motieven, emoties en percepties, in combinatie met de aangeleerde
schema’s die we toepassen om onszelf en de wereld te begrijpen. Persoonlijkheid
heeft diepe evolutionaire wortels. Dit blijkt aan de hand van displacement van
agressie. Zo wordt er altijd overal een schuldige aangewezen voor bv armoede of
ongelijkheid en ook geven veel mensen de voorkeur aan genot boven pijn.
Uit de neurologie en evolutionaire psychologie blijkt dat het onjuist is te
veronderstellen dat al het menselijk gedrag door slechts enkele basale motieven wordt
veroorzaakt. Onze hersenen lijkten te bestaan uit een verzameling ‘modulen’ waarvan
elk zich heeft gespecialiseerd in de realisatie van een specifiek doel. De manier
waarop een motief ons beïnvloed vormt bovendien een deel van de persoonlijkheid.
Ook nurture heeft invloed op de persoonlijkheid. Vooral de vroege jeugd heeft het
meeste invloed op je persoonlijkheid. Je zou dus kunnen suggereren dat je
persoonlijkheid grotendeels door je ouders is gevormd, bv door de omgeving die ze je
gaven.
Je zult alle ervaringen ook door een aantal interne mentale ‘filters’ laten lopen
(nature). Deze laten zien hoe je persoonlijkheid is. Stel dat je een vrolijk persoon bent,
dan zal je alle ervaringen vanuit een vrolijk standpunt interpreteren. Dit is een
voorbeeld van een beschrijvende persoonlijkheidstheorie (nadruk ligt op de stabiele
persoonlijkheidskenmerken of karaktertrekken). Er bestaat ook een andere theorie:
de procestheorie (nadruk ligt op persoonlijkheidsprocessen). Persoonlijkheid lijkt op
beide gebaseerd te zijn.
De persoonlijkheid wordt gevormd door de gecombineerde krachten van
biologische, situationele en psychologische processen die allemaal in een
context van sociaal-culturele en ontwikkelingsfactoren zijn ingebed.
8.2 Uit welke blijvende patronen of disposities bestaat onze persoonlijkheid?
Moderne theorieën over het concept persoonlijkheid spreken van:
Persoonlijkheidstypen (indelen in categorieën)
Karaktertrekken (meervoudige dimensies van de persoonlijkheid, bv behoedzaam of
vriendelijk)
Meervoudige dimensies die in meer of mindere mate in de persoonlijkheid van ieder
mens aanwezig zijn. Ze geven een persoonlijkheid een zekere consistentie in
verschillende situaties. Ze worden beïnvloed door erfelijkheid en leren.
De meeste hedendaagse psychologen gaan akkoord met de Big-Five-
karaktertrekken. Dit model lijkt in verschillende culturen validiteit te hebben.
- Open-nieuwsgierig versus gesloten-ongeïnteresseerd (openness to experience)
O
- Betrouwbaar-georganiseerd versus onbetrouwbaar-chaotisch (conscientiouness)
C
- Dominant-extravert versus ondergeschikt-introvert (extraversion)
E
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper djmg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.