Samenvatting
Samenvatting Stoornissen in voeding, metabolisme en hormonen 1c3
- Vak
- Thema 1C3
- Instelling
- Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR)
Alle nuttige info van de colleges, VO's en ZO's
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 55 pagina's
Voorbeeld 4 van de 55 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Ba1C3 – Stoornissen in voeding,metabolisme en hormonale
regulatie
WEEK 10 : Metabole thermostaat – hypofyse bijnier as
HC.1 Centrale zenuwstelsel: endocriene organen
5 juni ‘20
Endocrien systeem
- Nodig om celsystemen te laten communiceren (dmv. zenuwen en hormonen)
- Hormoon: circuleert in bloed en werkt op doelwitcel op afstand
o Hormoon weet wat een doelwitcel is door receptoren
o Effect afhankelijk van geprogrammeerde respons (kan voor 1 hormoon op
verschillende cellen met zelfde receptor verschillen)
o Paracriene regulatie: cel produceert hormoon voor cel dat heel dichtbij licht
o Autocriene regulatie: cel produceert hormoon en exocyteert dit en bindt op eigen
receptor op dezelfde cel
o Endocrien: via het bloed op afstand
- Endocriene klieren
o Hypothalamus: bundeling van zenuwcellen die kleine eiwithormonen produceert
voor hypofyse dus niet echt endocriene klier maar neuroendocrien orgaan
o Hypofyse/pituary gland
o Schildklier/ thryroid gland
o Bijschildklieren/parathyroid gland
o Bijnieren/adrenal gland
o Testis
o Ovarium
o Pancreas
- Endocriene as (feedback as)
o Belangrijk om evenwicht te hebben
o Hormonale disbalans => endocriene ziekte
Ziekte van Cushing/Addison/Graves/Hashimoto, acromegalie
Hypothalamus-hypofyse
- Hypothalamus
o Allemaal neuronen met uitlopers
Korte uitlopers: geven hormonen aan bloed dat direct naar hypofyse gaat
Lange uitlopers: komen uit in de hypofyse zelf
- Hypofyse
o Ligt in uitsparing genaamd turkse zadel (sella tursica)
Geflankeerd door a. carotis interna dextra en sinistra
Boven sinus sphenoidalis
, o 1 met elkaar verbonden structuur
o In hypofyse steel: uitlopers van hypothalamus
Gaat voornamelijk voorkwab in, kwabben gescheiden door bindweefsel
o Klein orgaantje: 1 cm doorsnede
o Voorkwab: alle hormoonproducerende cellen
Geregeld door stoffen afgegeven door korte uitlopers van hypothalamus
Hypofyseotrope hormonen: hormonen die hier terecht komen uit
hypothalamus
Naam geeft vaak weer welk hormoon het stimuleert
Releasing hormonen: GHRF,
Geeft TSH, ACTH, FSH, LH, GH, PRL en endodorfines af
Histologisch: pakketjes met hormoonproducerende cellen in eilandjes
5 cel typen
Somatotrope: maken groeihormoon
Lactotrope: maken PRL
Corticotrope: ACTH
Thyrotrope: maken TSH
Gonadotrope: maken LH, FSH
o Achterkwab: zelfde embryologische origine als hersenen
Hier komen die lange uitlopers van
hypothalamus uit die daar stoffen
afgeven aan bloed : oxytocine en
vasopressine/ADH (gemaakt in
hypothalamus!!)
Histologisch: vezelachtige structuur
Vasopressine =ADH => stimuleert reabsorptie van water in de nier => hogere
BD
Oxytocine: belangrijk bij contractie baarmoeder en borstklier bij zogen, bij
man niet echt bekend
Hypothalamus-hypofyse bijnier as
- Hypothalamus maakt CRH (corticotropine releasing hormone) en vasopressine
- Hypofyse voorkwab: maakt ACTH
- Bijnier schors maakt cortisol en bijnierandrogenen => remming hypothalamus en hypofyse
Hypothalamus-hypofyse schildklier as
- Hypothalamus maakt TRH => hypofyse geeft TSH af => schildklier maakt schildklierhormoon
T4
Hypothalamus-hypofyse groeihormoon as
- Hypothalamus maakt GHRH dat stimuleert en somatostatine dat remt
- Hypofyse voorkwab maakt groeihormoon, dat stimuleert de lever tot maken IGF-1 (insuline
like growth factor1), belangrijk bij groei
- Ghreline: in maag gemaakt, stimuleert afgifte GHRH en direct GH
Hypothalamus-hypofyse gonaden as
- Hypothalamus maakt GnRH (gonadotropine releasing hormone)
, - Stimuleer afgifte LH/FSH door hypofyse
- Stimulerend effect op testosteron, oestradiol en progesteron door testes/ovarium
Hypothalamus-hypofyse prolactine as
- Hypothalamus maakt constant dopamine => remmend effect op prolactine
- Bij zoogreflex : signaal hypothalamus => minder dopamine => prolactine afgifte door
voorkwab
- Stimulatie oxytocine => afgeven prolactine door borstklier (via achterkwab)
Hormoonspiegels bloedprikken
- Hormonen pulsatiel afgegeven => varieert over de dag => om systeem actief te houden (niet
continue stimulatie (circadiaan ritme)
- PRL/GH/TSH: hoog in de nacht
- ACTH: laagst in de nacht,
o Cortisol: hoog in de ochtend (net zoals ACTH)
- Verstoring van ritmes => ziekte
Bindende eiwitten bij hormonen
- Gebonden => niet actief maar wel aanwezig (=> vormt een soort buffer)
- Door oa. pilgebruik of verstoorde nierfunctie => meer gebonden => minder vrij => minder
negatieve feedback dus lichaam maakt extra hormoon => evenveel vrij hormoon maar meer
totaal door meer gebonden
- Meer binding (van enkele procenten) heeft enorme invloed op halfwaarde tijd
HC.2 Werkingsmechanisme ACTH en cortisol biosynthese
5 juni ‘20
Bijnier
- Gemiddeld 3 cm, soort driehoekje die bovenop de nier ligt
- Merg/medulla: soort neuraal weefsel, maakt catecholamines
o Allemaal gemaakt uit L-thyrosine, via L-dopa omgezet in dopamine => via enzymen
omgezet in noradrenaline => weer omgezet in adrenaline => verpakt in pakketjes en
via exocytose afgegeven
o Afgifte gestimuleerd door: bloedingen, angst, stress, boosheid, hypoxie en
hypoglycemie
o Activeren allemaal systemen in het lichaam bij fight or flight: hoger HF, vasodilatatie,
grotere CO, meer glucose beschikbaar maken vanuit lever
- Schors/cortex
o In zones opgedeeld
o Zona glomerulosa: buitenste laag
Produceren aldosteron
Maar 5-10% door ACTH gereguleerd, met name door angiotensine
gereguleerd
o Zona fasciculata: middelste laag, is heel
breed, cellen soort paalvormig
Produceren cortisol
Gereguleerd door ACTH
, o Zona reticularis: binnenste laag, zoals reticuline vezels gerangschrikt
Produceren bijnier androgenen
Gereguleerd door ACTH
Steroïdsynthese
- Worden allemaal gemaakt vanuit cholesterol (= bouwsteen)
o Cholesterol komt uit de lever, in LDL
deeltjes verpakt in circulatie (80%)
o 20% cholesterol komt uit cholesterol
productie uit acetylCoA
o Bijnier heeft LDL receptor, LDL bindt
daaraan, eigenschap receptor leidt tot
internalisatie van receptor met LDL
o Daar binnen kan het cholesterol
vrijkomen
o In mt StAR eiwit: in mt membraan, bindt
cholesterol en kan het cholesterol bij
binnenmembraan brengen
Daar door cytochroom p450
side chain cleavage cholesterol omgezet in pregnenoone (=precurser)
Hydroxilering, de 4 6-ringen van cholesterol blijven behouden
Dit enzym is bepalend voor hoeveel cortisol wordt gemaakt
- In ER of mt enzymen die omzetting verzorgen
- Niet elke cel kan alles vormen omdat ze niet alle enzymen
hebben
o Buitenste zone heeft als enige CYP11B2 = aldosteron
synthase
o Buitenste zone heeft geen CYP17 dus kan geen
cortisol of androgenen produceren
- Steroïdhormonen lijken allemaal op elkaar door oa. die 4
6ring structuur
o Kunnen dus op elkaars receptoren binden
o Cortisol kan net zo goed binden aan de receptor van
aldosteron als z’n eigen
o Veel verschillende medicatie dus hierop van toepassing (prednison, dexamethason
en fludrocortison)
o Prednison: 3-4 sterker binden glucocorticoid, ½ mineralocorticoid
Bij veel slikken hiervan => minder ACTH afgifte => minder cortisol en
androsteendion, weinig verschil voor aldosteron
Je moet dit dus opbouwen en afbouwen omdat je het endogene systeem
onderdrukt
o Dexamathason: 10 keer sterker binden gluco, ½ mineralocorticoid
o Fludrocortisone: bindt 125 keer sterker aan mineralocorticoid
o Toch beïnvloeden aldosteron en cortisol elkaar effect niet
Aldosteron in hele kleine concentraties in circulatie
Cortisol wel hogere concentraties, maar HSD 2 zet cortisol om in inactief
cortison in nier, dit enzym is veel in de nier => cortisol geen effect op BD
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper derondeanna. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen