Theorie Differentiaties
Hoofdstuk 1; Tijd van Jagers en Boeren
Theorie 1; De eerste beschavingen
Wat is een beschaving?
Barbaar vs. beschaving
Barbaar: Iemand die niet Grieks is→ later breder getrokken.
Nomadisch vs. stedelijk
Eerste beschavingen komen voort uit de Neolithische revolutie (agrarische revolutie)→
10.000 jaar v.C.
Kettingreactie: eerste stedelijke gemeenschappen rond 3.000 v.C.
Eerste stadstaten: irrigatie door kanalen, publieke baden, riolering, tempels, huizen,
paleizen, ect.
Polytheïsme: Meerdere goden→ Koning als levende god (fysieke god)
Sociale organisatie gebaseerd op geloof: Priesterklasse vormde elite→ Doorgeefluik naar de
goden.
Economie gebaseerd op slavernij (→Altijd al in de wereld geweest.)
Ambtenaren(middenklasse) houden landbouwopbrengsten in paleizen bij
Hadel met nomaden en omringende steden.
Stad versus Koninkrijk
Machtige stadstaten beginne andere te overschaduwen
Nieuwe uitvinding: territorium. (Ontstaan koninkrijken)
Koninkrijken voeren constant oorlogen met elkaar.
Hoogtepunten:
Gilgamesh; de eerste literatuur
Vierduizend jaar oude epos over hardvochtige koning Gilgamesj van de stad urk.
Codex van Hammoerabri
Uitgebreide wetgeving en rechtsysteem (eerste rechtsysteem)
De stad Babylon
Metropool, architectuur, ‘wereldwonder’ (→hangende tuinen van babylon)
Egypte
Een land zonder tijd→ Cultuur blijft jarenlang onveranderd.
Torah (Eerste vijf boeken van de tenach)
Van nomaden naar slaven, koninkrijk tot diaspora.
Ineenstorting van de bronstijd→ Einde van de oudste beschaving, begin dark age.
Het westen ontwaakt→ Na lange tijd Beschaving Oosten Middellandse Zee ontwikkelen in…
iets Grieks
Kernvraag:
Hoe kon het fenomeen stad juist in Mespotamie ontstaan?
Door de juiste omstandigheden (Het was bereikbaar- door bijvoorbeeld de rivieren/
het klimaat was fijn- voedseloverschot en specialisatie. Dit alles is urbanisatie.)
, In hoeverre zijn de beschavingen van het oude Midden-Oosten verschillend
en/of vergelijkbaar met de westerse beschaving van de Oudheid?
Vergelijkend: Ze begonnen beide als kleine stadstaten. We komen voort uit die
culturen. Verschillend: in het Midden-Oosten was de koning was de baas over het
hele rijk (deden alsof ze god waren) In de oudheid (bij de grieken en romeinen) was
de macht verdeeld onder de edelen.
Westerse beschaving van de oudheid: de Grieken en Romeinen.
Theorie 2; Het Oude Egypte
Het oude Egypte
De rivier de Nijl als bron van alle leven.
‘Nijl-delta’ → Griekse letter→ Δ
Cyclisch leven door overstromingen
Irrigatielandbouw
Landbouwsurplus zorgt voor ‘nieuwe’ beroepen.
Niet iedereen hoeft noodzakelijk boer te zijn.
Egypte niet als vanzelfsprekend 1 ‘land’
1. Opper-Egypte (langs de Nijl)
2. Neder-Egypte (Nijldelta)
Het oude rijk → Pyramides
De ‘Grote drie’
1. Cheops
2. Chefren
3. Menkaura
Grafcultuur en godsdienst erg belangrijk
Farao (goddelijke status)
Leven voor het hiernamaals, de dood als wezenlijk onderdeel van het leven
Goden werden zowel in tempels vereerd als thuis
Tempels domein van priesters
Godenbeelden naar buiten i.p.v. mensen naar binnen
Goden en verklaringen voor het onbekende
Goddelijke dieren → soms ook symbolen.
Hatsjepsoet →. Regentes avant la lettre
Regeerperiode tussen Toethmosis II en III → Geschiedenis wissen→ Naam
verwijdert! Vrouw met baard.
Vallei der Koningen → Een schat in de bergen
Toetanchamon
Jonge misvormde farao → Botziekte
Howard Carter als ontdekker → Vloek van de farao
Het einde van het Oude Egypte
Met de dood van Ramses XI einde aan nieuwe rijk.
Veel invasies vanuit Libië, Nobië, Perzië, ect.
Alexander de Grote verdreef Perzen → Generaal Ptolemaeus krijgt Egypte.
Cleopatra
Wereldberoemd: Geen Egyptische maar Grieks
Na slag bij Actium → Onderdeel Romeinse rijk
Nalatenschap en tegenwoordig → Fascineert nog steeds.
Ancient Egypt
Complotten
Chariot of the gods
,Kernvraag
Welk natuurlijk verschijnsel zorgde ervoor dat de oude Egyptenaren tijd en ruimte
kregen voor het opzetten van een breed ontwikkelde cultuur en waarin verschilt deze
van andere grote volkeren uit die tijd?
Door de overstromings cyclus van de nijl. In het regenseizoen konden de Egyptenaren niet
aan de landbouw werken. Hierdoor konden ze zich verder gaan ontwikkelen op andere
gebieden.
Het verschil met andere grote volkeren uit die tijd is …?
Theorie 3; Homerus en de Trojaanse Oorlog
Homerus
Leeft einde van dark age (ongeveer 500 v.C.)
Schrijft het verhaal van de Trojaanse Oorlog
Mycene
Stadstaat met soft empire
Bij Homerus is het Goudrijke Mycene de stad van koning Agamemnon,
opperbevelhebber van het Griekse coalitieleger dat tegen Troje uitvoer.
proto-Grieks
Herkenbare goden: begin klassiek pantheon (=godenwereld)
Mensen stammen af van goden, goden bemoeien zich met het leven op aarde.
Troje
Allerrijkste stadstaat van de Middellandse Zee
Rivaal Mycene
De Trojaanse Oorlog
Wanneer? 1200 v.C.
Waarom? Volgens de mythe: Onenigheid tussen godinnen, gevolgd door ontvoering
Helena (vrouw van spartaanse koning) door Paris (Trojaanse koningszoon)
‘Wereldoorlog’ → Mycene + goden v.s. Troje + goden
Voorspel
Bij de geboorte van de jongste zoon van de koning en de koningin van Troje
overvalt hen een visioen → ‘Dit kind zal de ondergang van Troje betekenen!’
Om dit te voorkomen geven ze het knappe kind aan een herder
Zeus wilde de Trojanen een lesje leren en stuurde de godin van de onrust
(Aris) naar een huwelijksfeest
Ze presenteren een Gouden Appel met daarop: ‘voor de mooiste’ (ruzie:
Hera, Athene en Aphrodite claimen de appel)
de boodschapper god hermes brengt de godinnen op orders van Zeus naar
een neutrale rechter: Paris
Paris kiest voor Aphrodite, in ruil voor de belofte van ‘de mooiste vrouw van
de wereld’. Hera en Athene woest. → Alle 3 hebben ze geprobeerd hem om te
kopen.
Hierna ontdekt Paris een prins van Troje te zijn en hij keert terug naar de stad
Zijn ouders, vervult van spijt, accepteren hem terug aan het hof.
, Ruzie in de Griekse wereld voor welke edelman met de mooiste vrouw van de
wereld, Helena, mocht trouwen
De slimme Odysseus bedenkt een lotingsysteem. Iedereen zweert de uitslag
te bewaken voor een kans op de hand van Helena
Menelaus, koning van sparta en broer van Agamemnon van Mycene, wint de
loting en trouwt’
Paris gaat ‘op bezoek’ in Sparta en ontvoerd Helena, aangemoedigd door
Aphrodite, die Helena betoverd met hulp van haar zoon Eros (Cupido)
Invasie
Beledigd organiseren de ‘Grieken; een invasie van Troje. De eed wordt
geëerd.
Goden kiezen kant voor Troje of Grieken
De Griekse vloot wordt gesaboteerd door de godin Artemis
Agamemnon offert eigen dochter op in ruil voor kans op succes.
Griekse vloot land bij Troje.
De eerste veldslag op het strand. Grieken op het slagveld geleid door de grote
krijger Achilles.
Helena: ‘The face that launched a thousand ships’
Achilles zo goed als onsterfelijk als halfgod, gedipt in de rivier Styx.
Had keuze tot kort leven in glorie, of lang rustig leven. → Koos het leven van
een krijger.
Beleg
Trojanen vluchten de stad in, achter de muren
Agamemnon steelt slavin van Achilles. Achilles weigert te vechten.
Zonder achilles: begin 10 jarig beleg
Duel Paris en Menelaus → Goden grijpen in en de Trojanen slaan e Grieken
terug.
Petracles, de ‘beste vriend’ van Achilles gedood door Hector, gekleed in
panser van Achilles
Achilles gek van verdriet en veroorzaakt bloedbad.
Duel Hector en Achilles
Het einde
Odysseus bedenkt plan om achter de muren te komen. Achilles leidt de
operatie. Troje wordt vernietigd → Paard van Troje.
Paris dood Achilles met een pijl in de hiel. Daarna sterft hij zelf.
De les? Verschrikkelijk veel lijden en dood veroorzaakt door:
Levenslessen uit de bronstijd;
De ijdelheid van Aphrodite
De jaloezie van Athene en Hera
De lust van Paris
De trots van Agamemnon
De woede van Achilles
De odyssee
Het einde van de oorlog betekende het begin van een lange terugtocht naar huis, vooral voor
Odysseus en zijn vrienden naar hun thuis eiland Ithaka. Het boek De odyssee gaat hier over.
Ineenstorting van de bronstijd
Het einde van de oudste beschavingen meteen na Trojaanse oorlog
Begin dark age (ongeveer 1150 v.C.)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maikestiphout. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,43. Je zit daarna nergens aan vast.