Dit document is een samenvatting van alle colleges van het vak homeostase, aangevuld met de bijbehorende theorie uit de boeken. De belangrijkste punten zijn in deze samenvatting genoemd die belangrijk zijn voor het tentamen.
Homeostase, thermoregulatie en endocrinologie
Wat is homeostase?
- Homeostase is de regulatie van variabelen binnen fysiologische
grenzen met regelsystemen
- Dit is een dynamisch proces waarbij een verstoring van het evenwicht
wordt gemonitord en vervolgens kan worden hersteld → geen statisch
proces want er staat niet 1 ding vast
- Verschillende voorbeelden: temperatuurregulatie, pH bloed, cortisol,
bloedsuikerspiegel, hormoonregulatie etc.
We hebben het over een regelsysteem
- Setpoint: fysiologische range waarbinnen de waarden moeten liggen
- Sensor: meet de waarden
- Comparator: vergelijking van de gemeten waarde met de waarde van
de setpoint
- Effector: mechanisme dat de waarde terugbrengt binnen fysiologische
grenzen
De effector kan zijn werking op 3 manieren
uitoefenen:
o Humoraal
o Via AZS
o Motorisch (gedragrespons)
- Negatieve feedback: meest voorkomend bij regelkringen → variabele wordt teruggebracht
naar streefwaarde gedetecteerd door het setpoint → temperatuur, hormonen
- Positieve feedback: weinig voorkomend bij regelkringen → variabele wordt verder uit
balans gebracht → explosief systeem → bevalling
Thermoregulatie
- Hypothalamus setpoint voor lichaamstemperatuur
- Temperatuur gemeten door thermoreceptoren
- Deze informatie wordt geïntegreerd en vervolgens zullen er effectormechanismen worden
aangezet indien nodig (bewuste en onbewuste reacties)
- Bij hyperthermie en hypothermie ontstaan deze reacties door omstandigheden van
buitenaf → lichaamstemperatuur wijkt af, gaat afwijken van setpoint (te koud/ te warm),
effectormechanismen worden in gang gezet
,- Ziekte → hierbij verandert de lichaamstemperatuur niet door
omstandigheden van buitenaf maar doordat de setpoint veranderd
- Temperatuur gaat omhoog door bacterie/virus → veranderen de
setpoint
- Meer hitteproductie → temperatuur van het lichaam gaat omhoog →
nieuwe setpoint, koorts
Regulatie van variabelen
- Externe of interne stimuli → kunnen leiden tot verstoring van
homeostase
- Grootste verstoringen van homeostase zijn hypothermie,
hyperthermie en koorts
- Aanpassing/adaptatie van interne milieu →
om waarde terug te brengen naar
fysiologische grenzen
- Via het autonome zenuwstelsel en endocriene
systeem
- Herstel van homeostase
Het autonome zenuwstelsel
- Twee delen: sympathische en parasympatische deel
- Stuurt allemaal organen in ons lichaam aan
- Is een onwillekeurig systeem
- Parasympatisch zenuwstelsel → hierin liggen de
preganglionaire neuronen in de hersenstam en in het sacrale
deel van het ruggenmerg → overgang van preganglionaire
neuronen naar postganglionaire neuronen bevindt zich dicht
bij het doelorgaan
- Sympathische zenuwstelsel → neuronen liggen hier in het
lumbale en thoracale deel van het ruggenmerg → overgang
van preganglionaire neuronen naar oostganglionaire
neuronen bevindt zich in de grengsstreng (streng van
zenuwknopen langs het ruggenmerg waar zich de cellichamen
van het SZS bevinden)
De volgende neurotransmitters worden gebruikt in
de systemen:
- Acetylcholine (Ach): kan werken op zowel
nicotinereceptoren (nic) als
muscarinereceptoren (mus) en is zowel in het
sympathisch als parasympatische zenuwstelsel
te vinden als neurotransmitter
- Noradrenaline (NA): alleen in het
sympathische ZS en werkt op α- en β-
receptoren
,Naast neurotransmitters spelen hormonen ook een belangrijke rol in het AZS →
kunnen vanuit de hypothalamus naar de hypofysevoor- en achterkwab gaan
- Voorkwab (adenohypofyse) → hier zijn endocriene cellen die als reactie op de
hormonen uit de hypothalamus andere hormonen zullen maken → daarna
afgegeven aan de circulatie
- Achterkwab (neurohypofyse) → hier worden de hormonen direct aan het
bloed afgegeven die in de hypothalamus zijn gemaakt
Het endocrien systeem
Er zijn 3 soorten hormonen:
- Aminerge hormonen: afkomstig van aminozuur
• Tyrosine: schildklierhormoon, (T3, T4)
• Bijniermerg hormonen (adrenaline en noradrenaline)
• Dopamine
- Peptiderge hormonen: kleine eiwitten
• Pancreas hormonen (insuline, glucagon)
• Neuromodulatoren: hypothalame-hypofysaire
hormonen (oxytosine, vascopressine, groeihormoon,
prolactine, ACTH, etc.)
- Steroïdhormonen: afkomstig van cholesterol
• Bijnierschors hormoon (cortisol, aldosteron)
• Geslachtshormonen (androgenen, oestrogenen)
• Vitamine D
• Deze hormonen verschillen in eigenschappen wat
onder andere hun transport in het lichaam beïnvloed
- Aminerge en peptiderge hormonen → hydrofiel →
circuleren daarom in het bloed → geen diffusie door
celmembraan → receptoren zitten op het celmembraan
- Steroïdhormonen → hydrofoob → eiwitcarrier nodig om in het bloed te kunnen circuleren
→ wel diffusie door celmembraan → receptor zit in nucleus
- Peptiderge hormonen worden als preprohormonen geproduceerd → liggen in secretoire
vesicles in de cel zodat er een voorraad is die snel gebruikt kan worden → door opslag in
vesicles is er een verminderde degradatie
Hypothalame- hypofysaire systeem
- In de hypothalamus liggen groepen neuronen
gelokaliseerd die hormonen aanmaken en afgegeven
aan de hypofyse
- Neurohypofyse (achterkwab) ontvangt de hormonen
via de hypofysesteel → deze hormonen worden
vervolgens afgegeven aan de bloedcirculatie
- Adenohypofyse (voorkwab) ontvangt hormonen via
poortadersysteem → dit zijn voorloperhormonen
en stimuleren in de adenohypofyse de productie van
andere hormonen die vervolgens worden afgegeven
aan de bloedcirculatie
, Er zijn verschillende manieren van signaaloverdracht
- Hormoon-secreterende cel → geeft de hormonen aan
het bloed af en heeft een effect op een doelcel (pancreas
maakt insuline en heeft een invloed op de spieren en de
lever)
- Zenuwsel → geleiding van een signaal leidt tot de afgifte
van een neurotransmitter en vervolgens heeft dit weer
een effect op een ander neuron (pre- en postganglionaire
neuronen)
- Combinatie van deze twee → zenuwcel leidt tot de
afgifte van een hormoon en dat dit in het bloedvat terecht
komt en een effect heeft op een doelorgaan (oxytocine
gemaakt in de hypothalamus door een zenuwcel, wordt
afgegeven via de hypofyseachterkwab, wordt aan het
bloed afgegeven en heeft effect op de baarmoeder)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emilieeeuwijk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,69. Je zit daarna nergens aan vast.
