Samenvatting
Samenvatting Hoofdstuk 3, parlementaire democratie
Uitgebreide samenvatting. Goede voorbereiding voor het schoolexamen over hoofdstuk 3 in vwo 4
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 13 pagina's
Voorbeeld 2 van de 13 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
1 beoordeling
Door: kmerckx75 • 1 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 3 parlementaire democratie§3.1 wat is democratie
1648 de Vrede van Münster/ Westfalen gesloten. -> x godsdiensttwisten en agressie.
Soeverein: een staat die op een bepaald gebied met duidelijke grenzen het hoogste gezag
uitoefent en het monopolie van gewelduitoefening heeft.
Een staat bepaald welke religie wordt toegelaten en staten respecteren elkaars
soevereiniteit. Door de Vrede van Westfalen kwam het moderne systeem, in elk gebied
heerst maar 1 staat. Dit betoog Thomas Hobbes ook; alles moest door 1 soeverein bepaald
worden. Een 'poor, nastje, brutish and short' leven kon daardoor bespaard worden.
Politiek: het maken van keuzes waaraan allen in een staat zijn gebonden. Deze keuzes
worden vastgelegd in wetten en uitgevoerd door ministers en ambtenaren. Bij deze keuzes
gaat het vooral om het algemeen belang, vaak hebben veel mensen er mee te maken. Soms
heb je zoals bij bijvoorbeeld onderwijs er niet direct mee te maken, maar wel indirect.
Bij het besturen kan gekozen worden voor efficiënt besturen (daadkrachtig, snel) of voor
maximale participatie (democratie, zorgvuldige afweging) van burgers in de politiek.
Democratie -> demos (volk) en kratein (regeren) = het volk regeert. Maar stemmen op het
stadsplein in bijv. Athene komt amper meer voor. Nu zijn er vooral referendums.
Representatieve democratie: het volk kiest volksvertegenwoordigers die de beslissingen
nemen en met zekere regelmaat bij verkiezingen aan de bevolking verantwoording moeten
afleggen over hun beleid. ---> Makkelijker dan directe democratie; in kleinere groepen kun
je sneller beslissingen nemen, kunnen mensen zich er meer in verdiepen en er is controle.
Andere kenmerken van een democratie:
- Individuele vrijheid, mensen mogen hun leven zelf inrichten en uiten wat ze willen.
- Politieke grondrechten, er is de mogelijkheid jouw mandaat te geven aan een politici
die jij vertrouwt en ook jouw belangen nastreeft.
- Politie en leger hebben beperkte bevoegdheden, ze moeten zich aan regels houden.
- Onafhankelijke rechtspraak, rechters hoeven hun beslissing niet te verantwoorden.
- Persvrijheid, media controleren machthebbers en informeren ons, daardoor kunnen
wij weloverwogen keuzes maken.
Parlementair stelsel, het gekozen parlement heeft de hoogste macht. Het geformuleerde
kabinet met ministers en staatssecretarissen moeten altijd verantwoording afleggen aan het
parlement (en dus het volk). Er is wel een niet-gekozen staatshoofd met beperkte macht. Als
dit een koning is dan is het een constitutionele monarchie (NL).
Presidentieel stelsel, het parlement en de president worden gekozen zoals in Frankrijk en de
VS. De president staat aan het hoofd en kan ministers benoemen en ontslaan. Hij heeft geen
ontbindingskracht, dus hij kan het parlement niet ontbinden.
Nederland is sinds 1814 een constitutionele monarchie en in 1848 werd de koning ook
geboden aan de wet en grondwet. Vrijheid en gelijkheid zijn erg belangrijk in een
democratie, daarom zie ook kenmerken daarvan terug in onze grondwet:
, - Taken en bevoegdheden van de trias politica zijn nauwkeurig omschreven. Zo kun je
ook niet Kamerlid, minister en lid zijn van de Raad van State en de Hoge Raad zijn.
- Iedereen vanaf 18 mag stemmen en verkozen worden.
- Regels voor politieke besluitvorming zijn vastgelegd.
- Media wordt vrijgelaten en ze moeten over de juiste info kunnen beschikken.
Dictatuur: geen sprake van trias politica, maar een kleine groep mensen heeft de macht.
Kenmerken dictatuur:
- Beperkte individuele vrijheid, geen recht op privacy etc.
- Nauwelijks politieke vrijheid, als je een tegenstrijdige mening uit word je gestraft.
- Overheidsgeweld, het leger en de politie treden vaak hard op.
- Geen onafhankelijke rechtspraak, rechters spreken namens de machthebber.
- Massamedia en kunstuitingen staan onder toezicht van de overheid.
-----> geen tegenmacht (kritische burgers) dus er kunnen snel besluiten worden genomen.
Ideologische dictaturen: een communistische partij heeft alle macht en er is geen
individuele vrijheid. Er is sprake van indoctrinatie, alles staat namelijk onder controle.
Mensen krijgen de info dus met de paplepel ingegoten. (Cuba, Noord-Korea)
Religieuze dictaturen/ theocratie: alle wetgeving is gebaseerd op religie. Mensen kunnen
zelf een parlement en president kiezen, maar daar is toestemming van een niet-gekozen
iemand voor nodig. (Iran)
Militaire dictaturen: het leger heeft te allen tijde de macht. (Voorheen Myanmar)
§3.2 politieke stromingen
In de 19e eeuw werd Nederland een parlementaire democratie -> overheid minder macht.
Er was geen gezondheidszorg en er waren grote verschillen in inkomen -> oprichting eerste
politieke partijen. Die passen bij het liberalisme, het confessionalisme en het socialisme.
Ideologie: een samenhangend geheel van ideeën over de mens en de gewenste inrichting
van de samenleving. Dat gaat vooral om 2 aspecten:
- Normen en waarden, zouden voor iedereen moeten gelden. Normen komen voort
uit waarden. (Gelijkheid ---> niemand wordt gediscrimineerd).
- Sociaaleconomische verhoudingen, een rechtvaardige verdeling van de welvaart.
Links -> willen dat de overheid een sterke en actieve rol speelt in economie, uitkeringen,
onderwijs en gezondheidszorg. Ze willen ook eerlijke verdeling van inkomen, een
uitgebreide verzorgingsstaat en gelijke kanzen.
Rechtse -> willen zelf verantwoordelijkheid, lage belastingen en economische vrijheid.
3 politieke ideologieën/ stromingen:
-Liberalisme, voor het belang van het individu. Een mens moet zich ontplooien en iedereen
is gelijkwaardig. Vrijheid, Individuele verantwoordelijkheid en tolerantie zijn erg belangrijk.
Na de Franse Revolutie waren de mensen de dictaturen zat en het idee dat koningen
regeerde uit de naam van God. Ze kwamen in opstand en kregen aanhangers, de gegoede
burgerij (handelaars en industriële mensen). Ze willen meer politieke macht, economische
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jaravries. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62774 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen