Case uitwerking
Werkgroepopdrachten + uitwerkingen Staatsrecht B1
- Vak
- Staatsrecht B2
- Instelling
- Radboud Universiteit Nijmegen (RU)
Alle uitwerkingen van de opdrachten van staatsrecht
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 25 pagina's
Voorbeeld 3 van de 25 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
WG Staatsrecht B1Week 1 | De rechtsstaat en het legaliteitsbeginsel
De Grondwet is een wet in formele zin (vastgesteld door regering + S-G gezamenlijk art. 81
Gw). Grondwet verschilt van andere dergelijke wetten door de zwaardere totstandkomings-
en herzieningsprocedure.
Machtenscheiding (Trias Politica)
Waarborgen van de vrijheid en rechtszekerheid en tegengaan van machtsmisbruik en
willekeur. Scheiding tussen regering en S-G doordat het Kamerlidmaatschap onverenigbaar
is met het ministerambt art. 57 Gw.
- Wetgevende macht Staten-Generaal
- Uitvoerende macht (bestuur) Regering
- Rechtsprekende macht rechterlijke macht
- (Bureaucratie, Media)
Kenmerkend voor de machtenscheiding
De machtenscheiding is terug te zien in art. 42 lid 1, 42 lid 2 eerste zin, 43, 57 lid 2, 58, 61,
71, 72, 89 lid 1, 117 en 120 Gw.
1. Drie afzonderlijke gelijkwaardige en zelfstandige ambten voeren de drie belangrijkste
overheidsfuncties in het centrale overheidsverband uit.
- Staten-Generaal, zie art. 57, 60, 61, 71 en 72 Gw
- Regering, zie art. 43, 44 (jo. 48), 49 en 57 Gw
- Rechterlijke macht, zie art. 116 lid 4 en 117 Gw de leden houden zelf toezicht
2. De machtenscheiding is zowel in functionele als in organisatorische zin beperkt. Dit
houdt in dat er geen absolute scheiding bestaat tussen de ambten. Gedeelde
bevoegdheden voor regering en Staten-Generaal. Bijv. de regering heeft een
wetgevende functie art. 81 en 89 lid 1 Gw anderzijds heeft de Staten-Generaal een
bestuursfunctie art. 91, 105 Gw en benoemingsbevoegdheden art. 30, 77, 78a en
118. De rechtspraak is echter wel voorbehouden aan de rechter, maar de regering en
wetgever beïnvloeden wel art. 116 lid 2, 117 en 118 Gw.
3. Checks and balances De drie ambten moeten samenwerken teneinde
ongecontroleerde macht onmogelijk te maken.
- Ministeriële verantwoordelijkheid art. 42 lid 2 Gw en vertrouwensregel
- Kamerontbinding art. 64 Gw de regering kan de Kamers ontbinden
- ‘ Dialoog’ tussen wetgever en rechter de wetgever kan reageren op uitspraken
door bijv. wetgeving te maken
Verticale machtenscheiding verhouding tussen de federale overheid en de deelstaten
Functies van het staatsrecht
- Constituerend (instellingsfunctie) instellen van ambten, omvang, samenstelling,
inrichting etc., bijv. art. 24 Gw, 42 lid 1 Gw, art. 50 Gw, art. 97 lid 1, art. 123 Gw, art.
44 lid 1 Gw niet want ministerie is geen ambt. Constituerend recht is niet enkel in de
Gw vervat, zie art. 52 lid 2, 53 lid 1, 54 lid 1 en 72 Gw (gedelegeerde constituerende
bevoegdheid).
- Attribuerend (bevoegdheidsverlenende functie) toekennen van bevoegdheden
aan een ingesteld ambt, bijv. art. 44 lid 1 zie laatste zin
- Regulerend (matigende functie) de uitoefening van deze bevoegdheden kan
worden beperkt en begrensd, bijv. art. 1, 9 lid 2 Gw
Arrest Meerenberg bestuur van Meerenberg weigert bevolkingsregister in verband met de
privacy. Het bestuur had daardoor een Koninklijk Besluit overtreden dus straffen volgens de
,regering op grond van AMvB. De bevoegdheid stond niet in de Gw en was ook niet
gedelegeerd aan de regering, dus geen wetgevende bevoegdheid. De regering kan nu wel
zelfstandig AMvB stellen. Wel alleen straffen als het berust op wet in formele zin art. 89 Gw.
Rechtsstaat er zijn grenzen gesteld aan het optreden van de overheid en dus een
element van de regulerende functie
Politiestaat overheid dat per geval, afhankelijk van de omstandigheden, naar eigen
goeddunken optrad.
Totalitaire staat er is geen grens aan de overheidsinterventie, geen scheiding
Elementen van de rechtsstaat
1. Legaliteitsbeginsel Alle overheidsoptreden moet berusten op en
overeenstemmen met kenbare en voldoende specifieke algemene regels.
art. 88 Gw; eerst bekendmaken aan de burger, daarna inwerkingtreding en op
beroepen
2. Voorafgaande algemene regel voor elk belastend overheidsoptreden voor de
burger moet een regel zijn. Niet achteraf strafbaar, tot de rechter gericht verbod art.
16 Gw, art. 1 Sr, art. 1 Sv en art. 5:4 Awb, art. 4 Wet AB
3. Scheiding van regelgeving en uitvoering (art. 42 Gw) door een minister uit te
voeren ministeriële verordeningen en beleidsregels zijn in dit kader dubieus
4. Democratiebeginsel art. 3 Protocol 1 EVRM, art. 2 VEU
5. Onafhankelijke rechter
6. Klassieke grondrechten voorkomt een totalitaire staat
3 en 5 zijn onderdeel van de Trias Politica / 1 en 2 hangen heel nauw met elkaar samen
Spanningsveld tussen rechtsstaat en democratiebeginsel als de volksvertegenwoordigers
iets bepalen (grondrechten afschaffen) zit je aan de klassieke grondrechten
Arrest Fluoridering Mag je zelfstandig AmvB’s vaststellen of niet? Nee, maatregelen van
zeer ingrijpende aard vereist een wettelijke grondslag (legaliteitsbeginsel). In de jaren 70
ontdekte men dat fluor goed is voor de ontwikkeling van een gebit. Zelfstandige AmvB
vastgesteld; vanaf nu mag een waterleidingsbedrijf het stofje fluor aan het water toevoegen
zodat iedereen dit binnenkrijgt. Mensen die dit niet wilden konden naar een tappunt. (p. 86
JP bundel)
Preambule juridisch geen waarde
Algemene bepaling juridische waarde
Week 2 | Het Statuut
Structuur van het Koninkrijk der Nederlanden
Saba
Nederland St. Estatius
Curacao Bonaire
Koninkrijk der
Nederlanden
Sint Maarten
Aruba
Koninkrijksaangelegenheden
, - De onderwerpen genoemd in art. 3 Statuut. In dit artikel is een sterke scheiding te
zien tussen de bevoegdheden van het Koninkrijk en van de landen zelf (kenmerk van
federatie).
- Andere onderwerpen via de procedure van art. 3 lid 2 en 55 Statuut
- Grondwetsartikelen inzake de in art. 5 lid 1 Statuut genoemde onderwerpen
- Waarborgen van de fundamentele menselijke rechten en vrijheden, rechtszekerheid
en de deugdelijkheid van het bestuur art. 43 lid 2 Statuut
- Bevoegdheid van de regering van het Koninkrijk of van de Koning als hoofd van het
Koninkrijk, art. 50 en 51 Statuut
Landsaangelegenheden Als er geen sprake is van Koninkrijk aangelegenheden
behartigen de landen zelfstand hun eigen aangelegenheden art. 41 lid 1 Statuut. Ten
aanzien van deze aangelegenheden zijn zij autonoom, eigen grondwet, eigen strafrecht etc.
Koninkrijkgsambten
- Kroon van het Koninkrijk art. 1a Statuut (Koning Willem-Alexander) hij voert de
regering van het Koninkrijk van elk der landen art. 2 Statuut.
- Raad van Ministers art. 7 e.v. Statuut
- Raad van State art. 13 Statuut
Deze ambten bestaan voornamelijk uit Nederlandse mensen. Daaraan worden soms
mensen van andere landen toegevoegd.
Procedure van totstandkoming van de Rijkswet
Koninkrijk aangelegenheden worden in beginsel bij Rijkswet of Rijks amvb’s vastgesteld
art. 14 lid 1 Statuut.
Uitzondering art. 14 lid 3 Statuut Bepaalde regels die Koninkrijk aangelegen zijn, maar
niet gelden in Aruba, Curaçao of Sint-Maarten kunnen bij gewone Nederlandse wet of
Nederlandse amvb worden vastgesteld. Bijv. wet op de Raad van State heeft alleen gelding
in Nederland.
- Rijksministerraad kijkt naar het voorstel
- Adviesaanvraag Afdeling advisering Raad van State van het Koninkrijk art. 13
Statuut.
- Rijksministerraad kijkt opnieuw naar het voorstel
- Indiening ontwerp van Rijkswet bij Staten-Generaal en Aruba, Curaçao en Sint
Maarten art. 15 lid 1 Statuut
- De landen zijn bevoegd het ontwerp te onderzoeken en daarover zo nodig verslag uit
te brengen art. 16 Statuut. De overzeese landen kunnen op deze manier invloed
uitoefenen op het parlement (politiek, niet bindend).
- Behandeling Tweede Kamer en daarna in de Eerste Kamer. De gevolmachtigde
Ministers kunnen de mondelinge behandeling van het ontwerp bijwonen art. 17
Statuut. De gevolmachtigde Ministers kunnen zich ook uitspreken over dit voorstel
art. 18 Statuut en zich tegen het voorstel verklaren art. 18 Statuut. Er wordt
uitgegaan van de Nederlandse wetgever (dit kan dus makkelijk overruled worden)
- Aangenomen door de Staten-Generaal en door de Koning bekrachtigd
- Bekendmaking en inwerkingtreding
Consensusrijkswet art. 38 lid 2 Statuut Wanneer er sprake is van
landsaangelegenheden kan men toch besluiten een Rijkswet of amvb vast te stellen
(onderling overleg’ = consensus)
Wijziging Statuut art. 55 Statuut
Deze procedure is lastiger dan totstandkoming van een Rijkswet.
- Bij Rijkswet
- De Staten-Generaal moet een voorstel tot wijziging aannemen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bojansen2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53249 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen