Uitgebreide samenvatting van het vak Internationaal Publiekrecht. Het is een combinatie van HC en WG aantekeningen, de literatuur, tentamen training en jurisprudentie. Alles wat je moet weten voor een goed cijfer staat erin en bevat tevens handige stappenplannen voor het oplossen van casussen! Zelf...
Week 1 – Rechtsbronnen en doorwerking van internationaal recht in de nationale rechtsorde
Het internationaal publiekrecht heeft betrekking op grensoverschrijdende fenomenen als
globalisering, mobiliteit en technologische ontwikkeling. Onderlinge afhankelijkheden tussen staten
maken internationale samenwerking noodzakelijk. Anderzijds hebben regels van internationaal
publiekrecht ook grote invloed op de rechtsorde van staten afzonderlijk. Internationale afspraken
over een grote verscheidenheid aan onderwerpen hebben in het algemeen pas praktisch effect als
staten hieraan binnen hun eigen rechtsorde toepassing geven.
Geschiedenis en achtergrond
Ca. 3000 v. Chr.
- Semiautonome politieke gemeenschappen gaan rechtsbetrekkingen aan om handel te
drijven en om eigen invloedsfeer af te bakenen
Vrede van Westfalen (1648)
- Er ontstond een systeem van soevereine staten en gelijke staten die niet langer waren
onderworpen aan een hoger gezag (+ territoriale integriteit)
- Met een aantal relatief machtige en georganiseerde politieke entiteiten sloten Europese
Staten zogeheten capitulaties
o Overeenkomsten die de belangen van hun onderdanen binnen die gebieden
beschermden, onder meer op het gebied van handel, rechtspraak en de vrijheid om
het Christelijk geloof te belijden
Rol IPUR: co-existentie reguleren
- Een mijlpaal in het ontstaan van het moderne volkenrecht
o Eeuwenlang hadden landen klem gezeten tussen paus en de keizer, bij Vrede van
Westfalen konden landen voor het eerst soeverein afspraken maken. Daarom wordt
1648 ook gezien als het startpunt van het internationaal recht
1945 en verder
- De dominantie van soevereine en formeel gelijke staten is sinds de WOII afgenomen
- Twee ontwikkelingen van belang:
1. Meer bovennationale vormen van organisaties ontstaan zoals de VN en EU
2. Meer en meer functies die traditioneel aan de staat worden toegeschreven,
worden uitgeoefend door niet statelijke instituties zoals ondernemingen
Soevereine Staat
- Staat met een duidelijk aangeduid territorium waarover die staat zowel intern als extern
soevereiniteit uitoefent
- Permanente bevolking en overheid en is onafhankelijk van andere staten of landen
- Definitie
o Bevoegdheid van de staat om zelf zijn eigen rechtsorde en bestuursvorm in te
stellen, zonder rekening te moeten houden met andere instellingen (intern); de
bevoegdheid van de staat om zelf, maar wel in overeenstemming met het
internationale verdragsrecht, zijn rechtsverhoudingen met andere staten te
organiseren (extern)
o Als staten soeverein en gelijkwaardig zijn, kunnen zij geen gezag meer uitoefenen
over elkaars (soevereine) gebied
Definitie Internationaal Publiekrecht
, - “Regelt de uitoefening van publiek gezag in de internationale gemeenschap, kent daartoe
bevoegdheden toe aan bepaalde entiteiten en biedt een juridisch kader waarbinnen deze
bevoegdheden moeten worden uitgevoerd”
- 3 Elementen:
o Internationaal
o Publiek
o Juridisch (recht)
Internationaal
- Essentie:
o Onderscheidt internationaal recht van nationaal recht
Wordt in hoofdzaak bepaald aan de hand van de rechtsbron waaruit deze
voortvloeit
Betekent dat de regels van nationaal recht in de internationale rechtsorde
geen rechtsgevolgen hebben, dat internationaal recht niet kan bepalen
welke rechtsgevolgen het heeft in de nationale rechtsorde en dat de
internationale en nationale rechtsordes ieder zijn eigen organen hebben
- Kanttekeningen formele scheiding:
o Modern internationaal recht heeft in belangrijke mate betrekking op de rechtspositie
van natuurlijke personen, vooral in de vorm van mensenrechten
o Internationaal recht heeft steeds meer betrekking op onderwerpen die ook naat
nationaal recht worden gereguleerd wisselwerking, invloed op interne politieke
en juridische aangelegenheden
o Steeds meer staten hebben hun nationale rechtsorde opengesteld voor de
toepassing van internationaal recht verdere verwerving
- Bronnen internationale rechtsorde:
o Verdragen
o Gewoonterecht
o Algemene rechtsbeginselen
o Besluiten internationale organisaties
- Scheiding nationaal en internationaal
o Dualistische leer
Internationaal en nationaal recht zijn gescheiden systemen
Internationaal recht is extern recht
Internationaal recht is een instrument voor de staat
De soevereine staat is het hoogste gezag. Het primaat van soevereiniteit
brengt met zich mee dat internationaal recht niet boven de staat kan staan.
Internationaal recht komt voort uit de wil van de staat. Internationaal recht
staat niet boven de staat, maar is ‘extern’ recht van de staat
o Monistische leer
Internationaal en nationaal recht zijn 1 rechtsorde
Internationaal recht is geen extern recht
Internationaal recht is een instrument om de macht van de staat te beperken
Het individu staat centraal in deze leer. Het internationaal recht is geen
extern recht, maar juist recht dat de macht van de staat kan beperken om zo
individuen te beschermen
Publiek
- Essentie
o Onderscheidt internationaal publiekrecht van internationaal privaatrecht
, Internationaal privaatrecht: regelt enkel de privaatrechtelijke
rechtsbetrekkingen met een grensoverschrijdend karakter. Het wordt
weliswaar gemaakt door staten, maar regelt inhoudelijk alleen
privaatrechtelijke rechtsbetrekkingen
- Kenmerken publieke element
o Legitimeert en reguleert de uitoefening van publiek gezag in de internationale
gemeenschap
o Beoogt publieke belangen te beschermen
Van de staten zelf, maar ook:
Van de internationale gemeenschap als geheel
Juridisch
- Essentie
o Onderscheidt internationale juridische normen van niet-juridische internationale
normen (bv: aanbevelingen VN) en morele of religieuze normen
- Onderscheidt juridische en niet-juridische normen
o Herkomst in een rechtsbron, positivisme. Slechts een norm die voortkomt uit een
rechtsbron van een bron van internationaal recht kan tot het internationale
publiekrecht worden gerekend
o Sancties. Rechtsregels zijn onderdeel van een systeem dat schending van een norm
koppelt aan een sanctie
- Kritiek
o Internationaal publiekrecht kan niet worden afgedwongen. De internationale
rechtsorde beschikt echter wel degelijk over procedures voor handhaving
Overzicht 3 elementen
- Internationaal
o Bekijk de bron internationaal of nationaal?
- Publiek
o 2 kenmerken legitimeert en reguleert uitoefening van publiek gezag in de
internationale gemeenschap en beoogt publiekrechtelijke belangen te beschermen
- Juridisch
o Herkomst is een internationale rechtsbron
o Aan schending van de norm is een sanctie verbonden
Organisatie (inter)nationale rechtsorde
- In tegenstelling tot de sterk gedecentraliseerde nationale rechtsorde is gemeenschappelijk
en centraal gezag in de internationale rechtsorde uiterst zwak ontwikkeld. Het publieke
gezag wordt niet uitgeoefend door een instantie boven de partijen, maar juist door staten
zelf.
o Decentrale karakter is historisch verklaarbaar: de internationale rechtsorde is
ontstaan uit de totstandkoming van soevereine staten en gelijke staten na de Vrede
van Westfalen
- Nationale rechtsorde
o Gecentraliseerd;
o Wetgevingsmonopolie;
o Geweldmonopolie
- Internationale rechtsorde
o Gedecentraliseerd, het gezag ligt bij de staten, ze handhaven zelf
o Internationaal recht is gericht op:
Recht van co-existentie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper wiesvanderdonk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
