Samenvatting van de boeken voor ontwikkelingspsychologie 2. De hoofdstukken die in de modulebeschrijving staan aangegeven en de begrippen zijn uitgeschreven. Ook conclusies van verschillende onderzoeken (die moet je vaak weten voor het tentamen) staan beschreven.
Ontwikkelingspsychologie 2 Slot en van Aken
Hoofdstuk 1: Inleiding (Slot en Aken)
Adolescentie
Periode van ontwikkeling en groei die een eigen karakter heeft wat betreft de taken
waarvoor de persoon wordt gesteld. Is een periode van veel veranderingen.
Veranderingen binnen de adolescent zelf en veranderingen in relatie tot zijn of haar
omgeving.
De veranderingen vinden plaats op 3 domeinen:
1. Biologisch domein
snelle veranderingen in het uiterlijk, incl. de primaire en secundaire
geslachtskenmerken en seksuele ontwikkeling.
2. Domein van cognities
het en in hypothetische termen denken. Beter perspectief van anderen nemen,
daardoor beter kunnen begrijpen, maar ook eerder de acties van anderen
goed/afkeuren.
3. Sociale domein
verwerven andere sociale status omdat ze van rol veranderen. Omdat ze, als gevolg
van biologische, cognitieve, emotionele veranderingen, andere interesses krijgen in
hun relaties (bijv behoefte aan romantische of seksuele relaties) of andere eisen
stellen aan hun relatie (bijv meer autonomie in relatie met ouders).
Al deze veranderingen op deze domeinen leveren een bijdrage aan de ontwikkeling
van het zelf en de identiteit, waarbij de beleving een uniek persoon te zijn, centraal
staat.
Begint in de biologie en eindigt in de cultuur.
Is éénzijdig om het begin uitsluitend in verband te brengen met deze biologische
veranderingen.
1. We weten dat de hormonale veranderingen al veel vroeger beginnen, ver voor er
lichamelijke verschijnselen zijn waar te nemen.
2. Psychisch ontwikkelingsproces loopt niet altijd synchroon met de lichamelijke
rijping; kinderen kunnen lichamelijk al verder zijn dan psychisch, of andersom.
3. Aan het begin van de adolescentie zien we ook al belangrijke veranderingen die
sociaal en cultureel bepaald zijn.
Er is dus meer dan alleen een biologisch begin van de adolescentie.
Einde van de adolescentie
Het bereiken van de volwassenheid, waarin weer nieuwe taken centraal staan; het
aangaan van persoonlijke, intieme relaties en de zorg voor de volgende generatie.
Sociale en culturele aspecten
bepalen in grote mate hoe de adolescentie wordt afgebakend. Verschijningsvormen
van de adolescentie kan per tijdperk en per cultuur ook sterk verschillen.
In westerse samenleving: bij begrip ‘identiteit’ denken we vooral aan eigenheid en
autonomie.
,In andere culturen: gevoel om deel uit te maken van een groep, breed vertakte
familie of een stam een belangrijk aspect van ‘identiteit’ is.
Emerging adulthood (ontluikende volwassenheid)
Jongeren in de westerse landen gaan langer deelnemen aan het onderwijs en later
werken. Blijven langer thuis wonen en gaan ook steeds later een vaste relatie of
huwelijk aan. Dit hoeft volgens Arnett niet tot spanningen leiden. Jonge 20gers lijken
het niet onprettig te vinden dat zij nog geen volwassen rollen op zich moeten
nemen. Het geeft ruimte om nog te experimenteren, voordat er keuzes met
betrekking tot liefde en werk gemaakt worden.
Sturm und Drang
De moeilijke leeftijd. Er wordt gesteld dat de adolescentie een periode is van
opstandige vormen; oppervlakkige uitingen van conformisme, opvallende
haardracht. Het lijkt dus meer een opstandige periode dan het in werkelijkheid is. Er
wordt door media en onderzoekers te veel gegeneraliseerd.
In werkelijkheid lijkt het toch meer zo te zijn dat het een perode is die voor bijna
iedereen wel wat stress oplevert maar waar ook bijna iedereen uiteindelijk goed
door heen komt.
Altijd problematisch?
1. Belangrijk onderscheid maken tussen eenmalige stemmingen of gedragingen en
meer langdurige patronen.
Uit empirisch onderzoek is gebleken dat de meeste jongeren GEEN periode
doormaken met ernstige gedragsproblemen of een grote emotionele
onevenwichtigheid.
De emerging adulthood heeft zelfs geleid tot een nieuwe crisis, de ‘quarterlife
crisis’, waarin jongeren van die leeftijd moeilijkheden ervaren bij het vinden van een
plaats in de volwassen wereld. het meeste onderzoek spreekt deze crisis tegen:
met de meeste jongeren gaat het prima tijdens deze periode en meent het welzijn
zelfs toe.
2. Er moet onderscheid gemaakt worden tussen spanningen en de daarmee
gepaard gaande onevenwichtigheid die jongeren in het algemeen ervaren wanneer
zij voor nieuwe taken worden gesteld, en de spanningen die we moeten
beschouwen als signalen dat de ontwikkeling gestoord dreigt te raken.
Als dit onderscheid niet wordt gemaakt, loopt men het gevaar aan dreigende
stoornissen in de ontwikkeling te weinig aandacht te besteden en ten onrechte te
menen dat er ernstige problemen ook wel vanzelf zullen overgaan.
3. Als het over het niet/wel problematische karakter van de adolescentie gaat moet
er op gelet worden dat er onderscheid gemaakt moet worden tussen problemen die
echt uit de adolescentie voortkomen en problemen die oorspronkelijk in de periode
vóór de adolescentie hebben.
Veel problemen tijdens de adolescentie gaan vaak weer over, zonder directe
consequenties voor het verdere functioneren.
De voorgeschiedenis van een kind zegt al veel over hoe de problemen tijdens de
adolescentie moeten worden ingeschat.
,Conclusie
ingrijpende, emotionele onrust of ernstig probleemgedrag is bijna nooit het directe
of logische gevolg van de veranderingen tijdens de adolescentie. consequentie
dat als er wel problemen zijn tijdens deze periode, dit ook als een serieus signaal
moet worden opgevat.
De fase van de adolescentie worden vooral gezien:
- vormen van eigen identiteit en het bereiken van autonomie ten opzichte van
ouders
- manieren van omgaan met bepaalde innerlijke beleefde conflicten. Bijv: ivm
ambivalente gevoelens ten opzichte van de ouders.
- bepaald niveau van cognitief functioneren. Bijv: w.b. het denken over morele
vraagstukken.
Ontwikkelingstaken
de eisen en verwachtingen die binnen een bepaalde cultuur voor een bepaalde
leeftijdsgroep gelden. Het vervullen van een bepaalde ontwikkelingstaak wordt als
een belangrijke voorwaarde gezien voor een goed verloop van de verdere
ontwikkeling. Sommige taken zijn universeel. Sommige taken hangen samen met
concrete maatschappelijke verwachtingen (keuze voor en het volgen van voortgezet
onderwijs).
Wat jongeren zelf als belangrijkste ontwikkelingstaak vinden:
- vormgeven aan veranderde relaties binnen het gezin
- zorgdragen voor de gezondheid en het uiterlijk
- zinvol invullen van vrije tijd
- vormgeven aan intimiteit en seksualiteit
- participeren in onderwijs of werk
- vriendschappen en sociale contacten onderhouden
- omgaan met autoriteit
De adolescentie als onderdeel van een ontwikkelingsproces met continue en
discontinue momenten
Continuïteit in het ontwikkelingsproces: ontwikkeling gaat meestal voort in de
richting die er al lang in zit.
Discontinuïteit: jongeren met wie het tot een bepaald moment vrij goed ging, gaat
het opeens minder goed.
Koerswijzigingen
gedurende de ontwikkeling zijn er ook allerlei discontinue momenten te
onderscheiden. Deze treden op als er sprake is van koerswijzigingen die zich in
psychosociaal opzicht op verschillende momenten in de levensloop kunnen
voordoen.
Ontwikkelingspsychopathologie
Gericht op onderzoek naar de condities waaronder stoornissen in de ontwikkeling
optreden, in stand blijven of verdwijnen, en naar de individuele verschillen in
aanpassing die daarbij voorkomen. Er is een complex samenspel tussen individu en
omgeving. De gedachte dat levensomstandigheden hangen deels samen met
, stappen die men zelf onderneemt en deze sstappen op hun beurt weer van invloed
zijn op latere ervaringen.
Een onderzoek ging na in hoeverre tienjarige meisjes met gedragsproblemen later,
op jongvolwassen leeftijd, wel/niet problematisch zouden functioneren. Hun
onderzoek wees uit dat 4 opeenvolgende factoren bepaalden in hoeverre de
ontwikkeling van de meisjes in gunstige dan wel ongunstige richting zou verlopen.
Deze factoren waren:
- gezinsklimaat
- kunnen maken van concrete toekomstplannen
- keuze van vrienden
- partnerkeuze
Transactionele modellen
mensen geven hun eigen omgeving vorm, maar worden op hun beurt ook door hun
omgeving vorm gegeven.
Hoofdstuk 2 : Theorieën over de adolescentie (Slot en Aken)
Geschiedenis van adolescentiepsychologie kan in 3 grote fasen worden ingedeeld:
-Eerste fase
klassieke theorieën geformuleerd. Beperkt tot de beschrijving van de onwtikkeling.
- Tweede fase
Dieper ingegaan op invloed die de omgeving of de context op de ontwikkeling heeft.
Contextuele theorieën.
- Derde fase
klemtoon op de positieve kwaliteiten van jongeren en hen helpen om op deze
mogelijkehden verder te bouwen om zo hun ontwikkeling te optimaliseren.
Alle theorieën over de psychologsche ontwikkeling richten zich op de 4
hoofdvragen:
1.Wat is de onderliggende opvatting over de ontwikkeling en het onderliggende
mensbeeld?
2. Is de ontwikkeling vooral kwantitatief of kwalitatief van aard?
3. Op welke manier dragen het individu (nature) en de omgeving (nurture) bij tot de
ontwikkeling?
4. Wat is het eigenlijk dat zich ontwikkelt?
Theorie van de ontwikkelingstaken
De taken verwijzen naar een reeks van opgaven die zich aandienen op een bepaald
tijdstip in het leven en die de persoon moet volbrengen in relatie tot zijn omgeving.
De persoon moet zich vaardigheden eigen maken om de taak te vervullen.
Taken goed vervuld opgroeiende persoon voelt zich tevreden over zichzelf.
Taken niet goed vervuld opgroeiende persoon voelt zich ongelukkig.
De veranderingen kunnen heel positief zijn en kansen bieden (lelijk eentje dat
uitgroeit tot een zwaan).
Ontwikkelingstaken kunnen door verschillende invloeden worden bepaald;
biologische veranderen maar ook verwachtingen vanuit de maatschappij. De
ontwikkelingstaken kunnen dus voortkomen uit de lichamelijke ontwikkeling van
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Tam. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
