dit document bevat een samenvatting hoofdstuk 7 t/m 9 uit het boek MeMo geschiedenis voor de bovenbouw. ik heb mijn geschiedenis samenvatting goed gestudeerd en haalde een 7,4 voor dit schoolexamen
7.1 Absolutisme
Casus
15 januari 1648- Lodewijk XIV (koning van Frankrijk) verscheen in parlement van Parijs op
9-jarige leeftijd
- Moeder (Anna van Oostenrijk) regeerde in zijn plaats met Mazarin
- Moest besluiten nemen volgens inzichten van anderen om dure oorlog met Spanje te
stoppen (kostte te veel geld)
- Na parlement van Parijs had Lodewijk een enorme hekel aan iedereen die zijn besluiten
tegenzat
Het absolutisme van Lodewijk XIV/ de 14e
1648/1653- Gewapende opstand tegen Lodewijk
- Franse koningen niet almachtig, allerlei overlegorganen die beleid van koning tegenzaten
o Bijvoorbeeld: toestemming nodig voor besluiten van Staten-Generaal (hoogste
overlegorgaan)
Begin 17e eeuw- Franse koningen streefden naar meer macht en versterking van centraal gezag
Manieren om macht van adel te beperken (door koninklijke adviseurs en Mazarin)
- 1614/1789- Geen vergaderingen van Staten-Generaal meer
- Ambtenarenapparaat uitbreiden -> adellijke bestuurders en rechters minder taken
- Rechtstreeks belastingen heffen zonder tussenkomst adel
1661- dood van Mazarin -> Lodewijk XIV zette centralisatie voort
- Legde resterende overlegorganen veel vaker op -> absolutisme
Absolutisme aspecten
- Politiek
o Koning nam zelf beslissingen + accepteerde geen tegenspraak
o Ambtenaren die hem rechtstreeks rapporteerden + nieuwe wetten
o Censuur -> leveren van openlijke kritiek moeilijker
- Militair
o Staand leger van beroepssoldaten (goede training, uitrusting en salaris)
- Economisch- mercantilisme
o Voldoende reserves ter bekostiging van Lodewijks pracht en praal, buitenlandse
avonturen en het leger
o Aanhangers gingen ervan uit dat rijkdom van een land ten koste ging van dat van een
ander
o Riep in 1685 edict van Nantes terug op -> protestanten vluchten naar protestante
gebieden in Europa, o.a. Nederlandse Republiek
- Religieus
o Volgens Lodewijk kregen koningen hun macht door god
o Droit divin (goddelijk recht)- koningen plaatsvervanger van god op aarde -> stond
boven de wet + absolute macht
Absolutisme elders in Europa
Vorsten deden pogingen om macht te centraliseren
, Rusland
18e eeuw- Rusland ontwikkelde zich tot een absolute monarchie
- 1613/1917- macht in handen van 1 familie: de Romanovs -> tsaren beperkten zeggenschap
van adel en geestelijkheid en schaften vormen van lokaal zelfbestuur af
- Tsaar Peter de Grote hoopte achterstand op West-Europa te beperken -> maakte reizen naar
het westen (moderniseerde leger)
Pruisen
Een van de 300 staten in Duitse rijk na 13jarige oorlog
- Ontwikkelde tot belangrijke grootmacht
- Basis van groei gelegd door keurvorst Frederik Willem
- Modernisering van leger en ambtenarenapparaat belangrijk
- Leger een van modernste en sterkste van Europa
- Vrijheid van geloof
Republiek
- Geen vorst + stadhouders wilden macht uitbreiden
- Veel invloed door de Oranjes maar geen gezag over steden en gewesten
Engeland
- Vestiging van absoluut koningschap mislukte
- Macht van parlement groter o.a. onder invloed van gunstige economische ontwikkeling
- Hoge adel voelde zich bedreigd maar steunde koning -> werd verslagen in een burgeroorlog
(1642-1649)
o Strijd eindigde met onthoofding Karel 1
- Kwart eeuw later nieuw conflict tussen koning en parlement -> parlement riep hulp op van
Nederlandse stadhouder Willem 3
- 1688- Glorius Revolution- Engelse parlement had strijd met vorst gewonnen
7.3 De wetenschappelijke revolutie
Casus
Niels Stensen (1636-1686) uit Denemarken wilde geneeskunde studeren
- Vertrok naar Amsterdam -> onder hoede van medicus Gerard Blaes -> mogelijkheid om
anatomisch onderzoek te verrichten
- Kanaal van Stensen- ontdekking van een gangetje van een klier bij het oor naar mondholte
- Blaes deed alsof het zijn ontdekking was, Stensen kwam hier tegenin
Een nieuwe manier van denken en kijken
Wetenschappelijke revolutie- fase in de geschiedenis waarin de houding van wetenschappers
ingrijpend veranderde (17e eeuw)
- Twijfeling over waarheid
Rationalisme- de overtuiging dat logisch en verstandelijk redeneren de zuiverste bron van kennis is
- Hier geloofde René Descartes (1596-1650) in -> ik denk dus ik ben
Empirisme- de overtuiging dat je werkelijkheid te weten komt door waarnemen met zintuigen
- Hier geloofde Francis Bacon (1561-1626) in + Stensen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bentevergauwe. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
