Week 1 - Introductie & recht algemeen
Het recht bepaald alles om je heen.
Wat is het recht?
= het positieve / objectieve recht =
• Geheel van alle geldende rechtsregels
• Op een bepaalde plaats
• Op een bepaald tijdstip
Waar vinden we het recht?
Bronnen van recht:
• Verdragen en besluiten van volkenrechtelijke organisaties
EVRM: kent ons grondrechten toe, bijv. het recht op een eerlijk proces.
Verdrag:
• Verplichting voor regeringen/wetgevers (bijv. regering moet je
beschermen, denk aan schadelijke stoffen wegwerken)
• Rechtstreeks werkende regels
• Oprichtingsverdragen (VN & EU)
Volken rechtelijke organisaties:
• EU-besluiten
- Verordeningen
- Richtlijnen
• Wet: bijv. strafbepalingen, of hoe je een koopovereenkomst sluit.
• Gewoonterecht:
Twee vereisten:
- 1. Langdurige praktijk
- 2. Rechtsovertuiging
Bijv. vertrouwensregel (in staatsrecht): als de tweede kamer het vertrouwen
in de regering is verloren dan stapt de regering of minister of staatssecretaris
op.
• Rechtspraak: wat is er al uitgesproken in het verleden? Begrippen krijgen een
invulling.
• Beleidsregels: regels die de overheid heeft om bepaalde vrije bevoegdheden in te
vullen. Bijv. dat er een boete op gelegd KAN worden, dus een bevoegdheid van een
bestuursorgaan. Gedoogbeleid: het beleid van een bestuursorgaan om overtredingen
van een bepaalde wet niet te vervolgen.
• Rechtsbeginselen: Men vindt dit regels die zo belangrijk zijn dat ze als recht gezien
worden. bijv. niemand mag beter worden van onrecht.
Interpretatie/leemtes: niet alleen wat letterlijk in de wet staat, maar ook wat er onder
verstaan kan worden. (Bijv. hinderlijk volgen, het is ook hinderlijk volgen als er hinderlijk
voor mensen wordt gelopen).
Hoe delen we het recht in?
- Functies van het recht
1. Conflict mijdend à materieel recht
2
, Inleiding recht voor niet-juristen 2020
- rechten, plichten, geboden, verboden
- ordening, bijv. het verkeersrecht.
2. Conflict oplossend à Formeel recht of procesrecht
- hoe je je recht haalt.
Materieel recht = ge- en verboden Formeel recht = procesrecht
Burgerlijk Wetboek (BW) = Wetboek van Burgerlijke
privaatrecht verhouding burgers Rechtsvordering (Rv) =
onderling, bijv koopovereenkomst
Wetboek van Strafrecht (Sr) = alle Wetboek van Strafvordering (Sv)
verboden en geboden, verplicht te = help je niet = strafbaar. De
helpen bij nood. officier van justitie heeft een
vervolging monopolie. Gaan niet
tussen een conflict tussen twee
burgers. Aan de ene kant een
dader en aan de andere kant de
staat, het openbaar ministerie
vertegenwoordigt door de
officier van justitie. Dit is een
kenmerk van een beschaving.
Algemene wet bestuursrecht (Awb) Algemene wet bestuursrecht
= verhouding overheid en burger, (Awb) à staat zowel het
waarin de overheid exclusieve materiele recht als het proces
bevoegdheden uitoefent. Bijv. recht in.
overheid die studiefinanciering
toekent. = individueel geval
Belasting aanslag van een
belastinginspecteur.
- Privaat en publiekrecht
Privaatrecht: verhoudingen tussen burgers onderling.
- Niet exclusief
Bijv. koopovereenkomst, huurovereenkomst
Individueel belang: verhouding tussen natuurlijke personen onderling en
verhoudingen tussen natuurlijke personen en rechtspersonen (NV, BV,
vereniging, staat, provincie en gemeente (als ze functioneren als persoon,
bijv. koffie inkopen voor het gemeentehuis))
Publiekrecht: recht dat gaat over de inrichting van de staat. De overheid is
hier bij betrokken.
- Exclusief
Bijv. het opleggen van een belastingaanslag, de wijze waarop de Staten-
Generaal tot stand komt = kiesrecht.
Privaat recht = burgerlijk recht = civiel recht
Casus:
1. In het oude burgerlijk wetboek stond dat gehuwde vrouwen niet handelingsbekwaam zijn
tot het verrichten van rechtshandelingen. Is dit een regel van positief recht?
3
, Inleiding recht voor niet-juristen 2020
Antwoord: Nee, want het geldt nu niet op deze plaats en deze tijd.
2. Overeenkomst tussen Staat der Nederlanden en Lockheed Martin. Is dit privaatrecht of
publiekrecht?
Antwoord: Geen sprake van een exclusieve bevoegdheid, wij zouden dit ook kunnen kopen
als individu, dus het is privaatrecht.
3. Vergunning voor bomenkap wordt beheerst door privaatrecht?
Antwoord: nee, publiekrecht. Het is een exclusieve bevoegdheid. Het is een bestuursorgaan
die bevoegd is, het college van burgemeesters en wethouders.
4. Het statuut van het Koninkrijk behoort tot het publiekrecht?
Antwoord: ja, publiekrecht gaat ook over de organisatie van de staat.
5. Een APV bevat regels van publiekrecht?
Antwoord: Ja.
Wat is APV à Algemeen plaatselijke verordening. Bijv. wildplassen en duivenvoeren.
Responsiecollege 1 – 2 september 2020
Blz. 72 en 73 van Verheugt gaat over naaktlopen. Hierbij is het een gemeentelijke verordening. De
man gaat vrij uit omdat er al een landelijke verordening is die naakte mensen verbood.
Als de officier van justitie over een overtreding gemeentelijke verordening moet besluiten, maar dit
kan niet omdat er landelijk ook een verordening is, dan kan hij niet alsnog voor landelijk worden
vervolgd. Niet twee keer veroordelen voor hetzelfde.
- De gemeente mag niet dezelfde verordening maken als al op landelijk niveau is
gemaakt.
- Dan vervalt te verordening en gaat degene vrij uit.
Mag wel vervolgd worden als het gaat om een ander rechtsbelang:
- Voorkomen aantasting openbare orde
- Beteugelen overlast
- Bevorderen veiligheid op de openbare weg
Gewoonterecht = iets moet vaker voorkomen + overtuiging dat het recht moet zijn. Rechter bepaald
of een regel een gewoonte rechtelijke regel is. Meer dan geschreven regels, gewoonterecht of
jurisprudentie. Komt veel voor in internationaal recht. Het moet een gewoonte zijn en vaker
terugkomen. Bijvoorbeeld de rode loper voor een staatshoofd, dit wordt nu gezien als een juridische
regel (overtuiging dat het moet).
Week 2 - Staatsrecht
Functies staatsrecht:
a. instellende functie: hoe de staat is ingericht/georganiseerd. Constitutionele monarchie.
Gedecentraliseerde eenheidsstaat. Indirecte democratie à Parlementaire democratie.
b. machtenscheiding:
c. grondrechten:
d. Bronnen van staatsrecht: waar je het staatsrecht kunt vinden.
Instellende functie
1. Parlementaire democratie (volksvertegenwoordiging (tweede & eerste kamer)
Hoe wordt de eerste kamer gekozen? door provinciale staten.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MvdWeide. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
