Ervaringsdeskundige
(05-11-2021)
43-jarige man, heeft een goede jeugd gehad. Op zijn 13 e gingen zijn ouders scheiden.
Eerst is hij bij zijn vader gaan wonen, die dronk veel dus is hij naar zijn moeder gegaan
wie vervolgens uit het niks trouwde. Vervolgens is hij naar eigen zeggen een beetje een
rebel geworden en op zijn 16 e op zichzelf gaan wonen, alcohol gaan drinken, wiet gaan
roken. Is begonnen met werken, en probeerde dit met school te combineren. Uiteindelijk
werd het werken omdat hij huur moest betalen. Elke dag na het werk 1, 2, 3 jointjes
roken ter ontspanning. Meerdere malen verhuisd. Uiteindelijk samen met zijn broer bij
een appartement terecht gekomen.
Beginfase: Op een gegeven moment kreeg hij last van een paranoia gevoel, ‘ze hebben
het over mij’, ‘er klopt iets niet’. Als hij iets ziet is hij ergens van overtuigd. Het gevoel
was er en hij herkende het niet. Daardoor is hij uit gaan zoeken waar dit gevoel vandaan
kwam.
Film kijken met vrienden waarbij ze een jointje roken, ziet dan gezichtsuitdrukkingen
waarbij hij onzeker is en denkt dat het betrekking heeft op hem. Elke keer als hij een
jointje rookte voerde hij een soort strijdt van angst of van onzekerheid van dit mogen ze
niet weten of er klopt iets niet. Totdat hij op een gegeven moment dacht dat er iets van
een camera aanwezig moest zijn, want wat hij heeft gezegd wordt herhaald. Toen ging hij
boxen en rookmelders checken of daar camera’s in zaten, hier vond hij niks. 1 a 2 weken
later lag hij op bed en was hij met examens bezig en zijn broer had hem gevraagd om het
vuilnis die week aan straat te zetten. Op de radio werd gezegd denk je eraan dat het
vuilnis buiten moet worden gezegd. Toen dacht hij, iedere week heeft een andere
ophaaldag. Hoe kan op nationale radio worden gezegd dat hij de dag daarna het vuilnis
moest buiten zetten. Hij kwam toen tot de conclusie dat mensen zijn gedachten konden
horen. Wetenschap en overtuiging viel weg en vanaf dat moment geloofde hij dat
mensen zijn gedachten konden horen. Deze sub-realiteit bestaat nog steeds in hem.
Vervolgens kreeg hij gedachten als wauw ben ik een nieuwe vorm van evolutie, is er iets
boven wat dat heeft neergezet, wat is er aan de hand. Hij liep naar de tv en radio en
vroeg zich af hoe kan ik communiceren zonder dat ik zo praat. Hij heeft een code
ontwikkeld wat hij in zijn hoofd had, waarin elk cijfer een bepaalde betekenis had. Hij was
heel gestrest en heeft dingen hallucinaties/waarnemingen meegemaakt die hij niet kan
verklaren.
Bij een psychose herken je de gevoelens later niet meer maar in het moment reageer je
daar emotioneel op en is dat de waarheid.
Bij de PAAZ hulp gaan zoeken, dacht eerst dat dat de opdracht was voor hem om de
situatie daar te controleren. Vervolgens is hij hier gebleven, heeft hij medicatie gekregen
en is hij weer uit de psychose gekomen.
Had de diagnose schizofrenie gekregen. Wilde thuis weer gaan werken maar wegens
depressies en angsten en emoties lukte dit niet. Hij had overal prikkels die zijn realiteit
weer verstoorden. Dit was heel zwaar voor hem. Vervolgens heeft hij zich veel uren per
dag binnen gehouden en is hij films gaan kijken. In de films gebeuren zaken van waaruit
hij bepaalde triggers kreeg die zijn psychose, angst etc. aanwakkerden. Hij merkte dat hij
zichzelf kon trainen hierin en gebruikte een stopwoordje ‘shut the fuck up’. Hierdoor lukte
het hem om niet van realiteit te wisselen.
Nadat hij het onder controle had, begon hij met een halfuur te werken in het café bij zijn
moeder. Daar moest hij weer onder de mensen komen. Dit werd zo langzaam opgebouwd
en uiteindelijk heeft hij, na 20 jaar, het café van zijn moeder overgenomen.
2010 en 2016 twee grote psychoses gehad. Dit had met relaties te maken wat een grote
trigger voor hem is. Je moet begrijpen wat je ziet en wat je voelt en dat in het juiste kader
kunnen plaatsen. Hij vind het achteraf wel iets moois wat hij heeft meegemaakt, kan zijn
, Maastricht University
kennis zo met anderen delen. Hij heeft het nu onder controle maar het blijft altijd
aanwezig. Nooit echt een definitie of verklaring gekregen.
Zelf nooit gewelddadig geworden. Krijgt paniekaanvallen bij teveel
triggers/personen/zaken die hij niet kan controleren. Een neef van hem heeft ook
schizofrenie, verder niemand in de familie. Hij is gestopt met drugs en alcohol drinkt hij
nog maar heel weinig bijv. met zijn verjaardag.
Neurale ontwikkelingsmodellen, diathese-stress- en
andere etiologische modellen inzake schizofrenie
(12-11-2021)
“Stel je voor je bent als onderzoeker bezig met chronische psychoses en je komt tot de
conclusie: eigenlijk is het een ziektebeeld waar mogelijk wel symptoomreductie kan
optreden maar wat ongeneselijk is en absoluut een belangrijke factor om te zorgen dat
er verder onderzoek komt om deze ziekte te bestrijden. Out of the blue komt een collega
onderzoeker die stelt dat dit is eigenlijk geen ziekte en mensen die het een ziekte
noemen zijn eigenlijk maatschappelijk onderdrukkers; schizofrenie bestaat niet. Het
is eigenlijk een toestandsbeeld dat door de maatschappij ontwikkeld is om mensen met
wie ze in de maatschappij eigenlijk heel moeilijk kunnen omgaan, te marginaliseren en te
zorgen dat ze op geen enkele manier meer aan de maatschappij kunnen deelnemen.”
Achtergrond
Historisch: veel strijd tussen etiologische modellen ten aanzien van schizofrenie
Markant voorbeeld: psychiatrie vs. anti-psychiatrie
De maatschappij maakt mensen ‘ziek’
Veldtheorieën
Nadruk ligt op krachten uit de omgeving van het organisme (systeemtheorie)
Gedragstheorieën
Nadruk ligt op ervaringen van het organisme door leren en ontwikkelen
(informatieverwerkingstheorie) = interactie tussen het organisme en de
omgeving (adaptief/non-adaptief)
Biologische theorieën
Nadruk ligt op krachten uit het interne milieu van het organisme
(dopaminehypothese)
Diathese stress-model
Doet poging om theorieën te integreren (Zubin)
Organisme heeft een predispositie om psychotisch te decompenseren
Omgevingsstress doet een beroep op de coping-mogelijkheden van organisme
De predispositie komt naar voren als het organisme niet in staat is tot
adequate coping. De maatschappij doet appèl op een individu om adequaat op
de omgeving te reageren. Wanneer een individu dit niet kan, komt de
predispositie met name naar boven en gaat iemand de ziekte in.
Met het metamodel zou je een heleboel kunnen ordenen, het is niet dat je met dit
metamodel kunt gaan verklaren.
Algemene beschouwing
Los van theoretische oriëntatie blijkt empirisch:
Omgevingsstress verergert de symptomen van schizofrenie
Omgevingsstress is onder te verdelen in:
o Stress door stressoren (ernstige gebeurtenissen/critical life-events)
o Stress door ‘daily hassels’ (dagelijkse kleine dingetjes die bij elkaar
opgeteld worden en dan tot een stressrespons leiden)
, Maastricht University
o Stress door overgang in levensfasen (markerende momenten zoals het huis
uit gaan / verbintenis met iemand aangaan / nieuwe baan)
Walker & Diforio: zoeken naar een neuraal mechanisme bij schizofrenie dat deze
gevoeligheid voor stress kan verklaren (1997).
Stress
Stress is niet alleen psychosociale stress, maar ook biologische stress (hormonale
veranderingen dwingen het lichaam tot een aanpassingsrespons)
Stress = gebeurtenissen en/of ervaringen die het innerlijk evenwicht van het
organisme kunnen verstoren en zo voor gevaar/schade kunnen zorgen
Stressoren = het lichaam komt door stress in een soort verzet met als gevolg
triggeren neuro-endocrine systemen en autonome zenuwstelsel (fight/flight)
Empirie met betrekking tot de relatie tussen stress en schizofrenie anno 1997
De rol van psychosociale stress bij de oorsprong van schizofrenie is niet
aangetoond (geen oorzaak)
o Dit wordt anno 2017 genuanceerd
De rol van psychosociale stress, gegeven een biologische gevoeligheid voor
schizofrenie, blijkt wel uit de meeste onderzoeken
Stress-theorieën
HPA-as = denkbeeldige as tussen hypothalamus,
hypofyse en bijnierschors => activeert eerste manifestatie
van een stress-respons
Bij stress vormen cellen in de peri-ventriculaire
nucleus het corticotropin-releasing hormoon (CRH)
De hypofyse heeft hier receptoren voor en bij
stimulatie scheidt de hypofyse adrenocorticostroop
hormoon af (ACTH)
Afgifte van ACTH leidt tot Cortisol-afscheiding in
de bijnierschors (Cortisol = glucocorticoïde)
Glucocorticoïden: bevorderen de omzetting van eiwitten
en vetten in glucose. Hierdoor stijgt het
bloedsuikergehalte. Hebben een belangrijke functie bij
het reguleren van de activiteit van het immuunsysteem.
Cortisol: stresshormoon die het lichaam in een soort paraatheid brengt, verbonden met
stressresponsen. Verbonden met een groot aantal aanpassingsproblemen van het
organisme.
Glucocoricoïde receptoren in verschillende hersencentra maar met name rond en in de
hippocampus reguleren middels feedback de HPA-activiteit.
= Bij schizofrenie patiënten zit hier een fout waardoor te veel cortisol aanwezig
is
Empirie met betrekking tot de werking van HPA-as
Gedurende levensloop treden veranderingen op in cortisolniveau
o Over het algemeen toename met leeftijd (hoger als je ouder bent,
ongeacht of er stressoren in je leven zijn; heeft met je basislevel te maken)
Mannen over het algemeen hogere cortisol niveau dan vrouwen
o Studies echter niet eenduidig
HPA-as en schizofrenie
De kenmerken van HPA-systeem vormen aannemelijke verklaring als mediator
tussen stress en psychotische symptomen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper frouk1998. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,98. Je zit daarna nergens aan vast.