Samenvatting

Taalverandering in context: een korte overzichtelijke samenvatting

0 keer verkocht

Instelling
Radboud Universiteit Nijmegen (RU)

Dit is een samenvatting van de belangrijkste stof uit de colleges. De informatie is weergegeven in overzichtelijke rijtjes. De informatie is aangevuld met korte voorbeelden.

[Meer zien]

Voorbeeld 2 van de 13 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 9 september 2022
Aantal pagina's 13
Geschreven in 2021/2022
Type Samenvatting

Volgen

FIMK Lid sinds 2 jaar 6 documenten verkocht

€6,74

In winkelwagen

Opslaan

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Samenvatting Taalverandering in Context

Taalverandering
Zolang er taalvariatie is, is er taalverandering, De ene variant kan
de voorkeur krijgen boven de andere variant.

Twee soorten taalveranderingen
1. Intern: aangedreven door het taalsysteem
 Uitspraakgemak
 Efficiëntie/economisch taalgebruik
 Analogie
- Stutevants Paradox: klankverandering is regelmatig, maar veroorzaakt
onregelmatigheid; analogie is onregelmatig, maar zorgt voor
regelmatigheid. Analogie repareert dan rijtjes, maar dat gebeurt wel op een
onregelmatige manier.
 Isomorfie principe: taalgebruikers hebben behoefte aan een functionele
taal: ideaal: een vorm, een betekenis.  gelijkluidende woorden wordt
vaak dezelfde betekenis gegeven en verschillend klinkende woorden een
andere betekenis. Maar wel homoniemen en synoniemen, dus soms die
neiging dan niet.
 Homofonie voorkomen
 Blokkering: klankverandering gedeeltelijk tegengehouden door
bijvoorbeeld grammaticale condities. Zoals: Nederlands schwa-apocope,
maar niet bij de verleden tijd van de regelmatige zwakke werkwoorden.
‘Maakte’ wordt niet ‘maakt’ want dan zou de tegenwoordige tijd
samenvallen met de verleden tijd
2. Extern: aangedreven door een impuls buiten het taalsysteem
 Taalcontact: verandering door contact met sprekers van andere talen.
 Prestige
- Openlijk: volgens algemene normen. Ook normen van groep sprekers met
een hoge positie. Change from above = bewuste taalverandering
- Verborgen: tegenspraak met algemene normen maar in overeenstemming
met de normen van de groep die geen hoge positie in de maatschappij
heeft. Change from below = onbewuste taalverandering.
 Sociale factoren (sociolinguïstiek): gender (Poldernederlands: ‘ij’-klanken
wordt verlaagd naar een soort ‘ai’: vraihaid), leeftijd, klasse (zie ook
prestige), etnische groep, regionaal.
 Ontlening: woorden uit andere talen. T2 beïnvloedt T1. Veel invloed van
Duitse, Franse en Engelse woorden. We passen deze ontleningen wel
vaak aan. T1 beïnvloedt T2 (interferentie), zoals: Nederlands accent in het
Frans of Engels. Fonologie/morfologie/syntaxis vooral overgenomen.

Pidgin: een taal die ontstaat uit een taalcontactsituatie. Taalcontactsituatie
bestaat uit meer dan twee talen. Geen gemeenschappelijke taal ten tijde van
het ontstaan, niemand spreekt pidgin als moedertaal, imperfect leren.

, Betrekken het gros van hun woordenschat uit één taal, maar de grammatica is
een compromis tussen contacttalen.

Creootaal:
- Moedertaalsprekers
- Kan alleen gebruikelijke functies aan
- Taalkundige en grammatical functies en een grote woordenschat

Talen
- Circa 5000 tot 6000
- Veel moeten nog ontdekt worden
- Veel zijn uitgestorven
- Definitie taal vs. Dialect

Taal: afgebakende fenomenen die onderling onverstaanbaar zijn
Dialect: varianten die bij een taal behoren die onderling verstaanbaar zijn

Classificatie
- Typologisch: SOV, VSO, OVS etc
- Genetisch:
 Taalfamilies (groepen gerelateerde dalen die dezelfde voorouder hebben),
 Regelmatige klankveranderingen (in een bepaalde periode, conditie
verandert de taal op dezelfde manier)
 Systematische veranderingen (shared innovations: verdingen die talen in
een subgroep gemeen hebben ten opzichte van hun voorouder)
- Prototaal (geconstrueerde taal waarin geen geschreven bronnen betaan,
aangegeven met een *) door reconstructie herleiden

Periodisering
- Ca. 1000 v.Chr: protogermaans
- Rond jaar 0: Germaans
- Voor 1100/1200: Oudnederlands
- 1100/1200-1500/1600: Middelnederlands
- 1500-1700: Vroegnieuwnederlands
- 1700-heden: Nieuwnederlands

Klankwetten van Grimm
: wetmatigheid in de verschuiving van medeklinkers in Indo-Europese talen:
Germaanse klankverschuiving
Bh B P f
Dh D T Θ = th
Gh G K H

Zwaktepunten stambomen
- Veronderstelt prototaal zonder dialectvariatie

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.