HOORCOLLEGE
Casus 1: Onno
Zorpad/klinisch pad is een complexe interventie om de gemeenschappelijke besluitvorming en
organisatie van zorgprocessen te verwezenlijken van een specifieke groep in een specifieke tijd.
➔ Beslismodel voor de routing van patiënten
➔ Beschrijven een zorgproces van een duidelijk omschreven groep patiënten binnen een
specifieke organisatie
Zorgpad is aandoeningsgericht en beschrijft het pad dat de patiënt doorloopt.
- Het is evidence based
Zorgpad:
- Beschrijving van een proces
- Methode van de aanpak van zorg van een patiëntengroep
- Product in een papierenversie, vanuit een zorpad wordt vaak een patiënten folder gemaakt
Casus 5: Hetty
Zorgpad problematisch alcoholgebruik
- Gericht op volwassenen vanaf 18 jaar met problematisch alcoholgebruik
Lichte + matige vormen van alcoholproblematiek zijn vaak goed te behandelen door POH en huisarts
Bij ernstig alcoholmisbruik is de huisarts vaak niet genoeg dus doorsturen naar BGGZ of SGGZ (GGZ)
- SGGZ is gespecialeiseerd dus voor de ernstigste cliënten
Het in een vroeg stadium herkennen van problematisch alcoholgebruik voorkomt verergering
➔ Alerte houding op risicofactoren en signalen
Bij een vermoeden van alcoholgebruik worden vragen gesteld aan de patiënt en kan een
screeningsinstrument gebruikt worden m het vermoeden te toetsen.
- Somatische, cognitievem emotionele, gedragsmatige en sociale dementies (SCEGS), de
context en functioneren van de patiënt die met de klacht kunnen samenhangen
Vragen iver alcoholgebruik kunnen worden ingebed in de leefstijlanamnese:
- Stress
- Lichaamsbeweging
- Roken
- Eetgewoonten
- Genotsmiddelen
1
,Als de patiënt alcoholgebruik bevestigd:
- Inventariseren hoeveelheid
- Gebruik op werk? Bij het eten? `s avonds?
- Alcoholdagboek
- Omgeving (partner, kinderen, collega`s)
- Achterliggende redenen
Problematisch alcoholgebruik heeft actuele
psychische/lichamelijke schade tot gevolg. Daarbij is
geen sprake van afhankelijkheid, maar wel van
duidelijke psychishce en/of lichamelijke problemen door
excessief of overmatig alcoholgebruik.
Kortdurend: > 3 maanden -> huisarts
Langdurend: < 3 maanden -> huisarts vaak niet
voldoende dus BGGZ/SGGZ
Basisinterventies:
- Psycho-educatie -> voorlichting
- Zelfhulp en e-health
- Kortdurende psychologische behandeling
Psychotherapeutische technieken en medicatie:
- Cognitieve gedragstherapie (CGT)
- Kortdurende psychodynamische therapie (KPT)
- Interpersoonlijke therapie (IPT)
- Medicatie
Casus 6: Geert 1
Palliatieve zorg: zorg die gericht is op het verzachten van alle vormen van lijden in de laatste
levensfase.
Een benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken
hebben met levensbedreigende aandoeningen, door het voorkomen en verlichten van lijden door
middel van tijdige signalering en behandeling van pijn en andere problemen van lichamelijke,
[psychosociale en spirituele aard.
2
, - Niet de genezing is het doel maar een zo hoog mogelijk kwaliteit van het resterende leven
- Sterven is een natuurlijk proces dat niet vertraagd/versneld wordt
- Aandacht voor het lichamelijke, psychosociale en sociale behoeften van de patiënt
- Worden spirituele en psychosociale aspecten geïntegreerd
- Emotionele ondersteuning patiënt en naasten
Terminale zorg: specifiek in de laatste levensfase (stervensfase)
- Palliatieve zorg gaat al eerder van start
Advance care planning: proactieve benadering
➔ Alert op veranderende problemen en behoeften bij de patiënt en directe naasten
Ontwikkeling palliatieve zorg staat in verband met de ontwikkeling van vrijwilligerszorg en
hospicezorg
- Door initiatieven op dit gebied ontstond een interesse van palliatieve zorgverlening
- Intramuraal en extramuraal sinds 1995 veel projecten, activiteiten en initiatieven opgezet
CGO
Casus 1: Onno
Family centered care (FCC): naast lichamelijke zorg ook sociale en psychische zorg centraal
➔ Familie is de kern van gezondheid
4 uitganspunten:
1. Waardigheid en respect
2. Participatie
3. Delen van informatie
4. Samenwerking
Waarden = ideaalbeeld
Norm = regel op gedragsniveau
Normen en waarden beïnvloeden elkaar
De moraal die we hanteren is eigen gemaakt zonder dat we het door hebben in plaats van
aangeleerd
Verschillende opvoedstijlen:
- Gezaghebbend: veel zelfcontrole, sensitief betrokken
- Permissief: sensitief betrokken, geen zelfcontrole
- Autoritair: veel zelfcontrole, niet sensitief betrokken
- Verwaarlozend: geen eisen, niet sensitief betrokken, geen emotionele warmte
Basisvoeding peuter:
- Groente en fruit
- Vetten
- Zuivel, vis, vlees, ei, noten
- Brood, aardappelen
- Water
De voeding van de peuter en kleuter: het aanleren van gezonde eetgewoonten begint al op deze
leeftijd. Smaakbevrediging wordt rond deze leeftijd belangrijker. Tussen 1-2 jaar eet het kind minder
dan in zijn eerste levensjaar. De groeisnelheid is afgenomen. De eetlust wordt sterk beïnvloed door
stemmingen. Als het kind 2-3 jaar oud is, eet het samen met de rest van het gezin. Vitamine D moet
3
, nog steeds door suppletie. Door gebruik van veel suiker, snoep en geraffineerde producten kan de
vitamine B1-voorziening in gevaar komen
➔ Lusteloos kind dat prikkelbaar is. Bij een ijzertekort kan anemie optreden.
Groei en ontwikkeling: Gemiddeld verdrievoudigt het geboortegewicht zich en neemt de lengte met
50% toe. Jongetjes zijn gemiddeld iets langer en zwaarder dan meisjes.
- Ontwikkeling is een proces waarbij vanuit een eenvoudig begin een meer complex en hoger
niveau ontstaat. Dit proces verloopt via differentiatie (het vertakken van het zenuwstelsel in
steeds verfijndere uitlopers) en integratie (de verwevenheid van de afzonderlijke functies).
Factoren die invloed hebben op de groei zijn; omgeving, erfelijkheid en sociaal-emotionele factoren.
- Een afbuigende groeicurve is geen diagnose, maar kan wijzen op een lichamelijke afwijking
(zoals een aangeboren hartafwijking), een ontwikkelingsstoornis (zoals bij bepaalde
syndromen), of een sociaal-emotionele stoornis (zoals bij mishandeling en verwaarlozing).
- Als de curve van de hoofdomtrek afwijkt, kan dit wijzen op afwijkende groei van de schedel,
maar ook op een afwijking in de hersenen. Drukverhoging in de hersenen zorgt voor
versnelde toename van de hoofdomtrek; daarbij zullen de fontanel en de schedelnaden zich
vertraagd sluiten.
De ogen: Pasgeborenen kijken regelmatig scheel, omdat de oogbewegingen nog matig zijn
gecoördineerd. Het merendeel van de zuigelingen is verziend (hypermetroop), daarom toont de
zuigeling vooral interesse in opvallende contrasten zoals de haargrens. Accommodatie komt
geleidelijk op gang en zorgt voor betere gezichtsscherpte als de zuigeling ouder wordt. Vanaf 3
maanden kijkt de zuigeling meer naar bewegende voorwerpen. Vanaf 4 maanden ontwikkelt zich het
diepte zien en de samenwerking tussen beide ogen. Een pasgeborene heeft alleen staafjes in het
netvlies, pas later ontwikkelen zich de kegeltjes als de hersencellen rijpen.
Het gehoor: Vooral hoge tonen worden gehoord. Bij de geboorte is het perifere gehoororgaan van de
zuigeling al volledig ontwikkeld, bijvoorbeeld het vermogen om verschillende tonen te
onderscheiden. Het centrale gehoor en de auditieve hersenschors ontwikkeling zich na de geboorte
verder, bijvoorbeeld het lokaliseren van geluidsbronnen.
De groei van de interne organen zoals het hart en de longen blijkt uit de afname van de harten
ademfrequentie. Naarmate de hartspier groeit en het longvolume toeneemt, worden de hart- en
ademfrequentie lager.
Motorische ontwikkeling: Door de groei van de zenuwuitlopers en vorming van contacten tussen
deze uitlopers komt een netwerk tot stand. De uitlopers worden gemyeliniseerd waardoor snellere
verbindingen mogelijk worden gemaakt. Een pasgeborene heeft nog veel primitieve reflexen en
onbewuste bewegingen, die naarmate het zenuwstelsel rijper wordt verdwijnen. De basis voor de
motorische ontwikkeling wordt in het eerste jaar gelegd. Verbonden aan de motorische ontwikkeling
is de cognitieve ontwikkeling, bijvoorbeeld de totstandkoming van het bewustzijn. De motorische
ontwikkeling verloopt volgens een patroon met drie wetmatigheden:
- Van hoofd naar stuit: de zuigeling ontwikkelt eerst een goede hoofdbalans, daarna volgt het
oprichten van de romp en later het zitten en staan;
- Van binnen naar buiten: bewegingen van de armen komen eerder vanuit het
schoudergewricht, daarna vanuit de elleboog, pols, hand en vingergewrichten.
- Van grof motorisch naar fijn motorisch: een baby grijpt eerst met zijn hele hand. Pas later
beheerst hij de pincetgreep.
Hechting: Als de positieve beleving van de verzorging zich steeds herhaalt, leert de baby de ouder
kennen als de bron van het goede: zo krijgt hij gevoelens van gehechtheid, basisveiligheid (basic
security) en basisvertrouwen (basic trust) ten opzichte van zijn hechtingsfiguren (ouders en/ of vaste
verzorgers). In de periode van 6-9 maanden gaat het kind beseffen dat het niet één is met de vaste
verzorger. Dit heeft scheidingsangst tot gevolg. Hierdoor gaat een kind huilen als bijv. zijn moeder
even weg is. Huilen: Na de geboorte neemt het huilen geleidelijk toe, met een piek rond de 6-8
weken, waarna het vervolgens weer afneemt. Taal- en spraakontwikkeling: De neurologische basis
van taal ligt vooral in de linkerhersenhelft, met verbindingen naar de rechterhersenhelft en de
4
