§ Sociale bijstand: geen link met een bepaalde beroepsactiviteit
§ Georganiseerde vorm van solidariteit (vanuit overheid en middenveld)
HOE
§ LOONAANVULLENDE VERGOEDINGEN
= vergoedingen die je krijgt als extra, naast je inkomen
ü Gezondheidszorg
• Recht op gezondheidszorg via beroepsactiviteit of afgeleide rechten (als persoon ten laste)
• Vrijwel de ganse bevolking kan dus beroep doen op de bescherming binnen gezondheidszorg
ü Gezinsbijslagen
• Recht van het kind
• Losgekoppeld van beroepsactiviteit van ouder/voogd
§ LOONVERVANGENDE UITKERINGEN
= als je geen loon meer verdient
ü Arbeidsongeschiktheid
• Ziekte en ongeval privéleven
• Arbeidsongeval en beroepsziekte
ü Werkloosheid
ü Ouderdom en overlijden
• Rustpensioenregeling
• Overlevingspensioenen voor langstlevende echtgenoot die over te weinig bestaansmiddelen
beschikt
2
, § Gekoppeld aan beroepsactiviteit
§ Drie (grote) beroepsgroepen in België
§ Werknemers
§ Zelfstandigen
§ Ambtenaren (! ≠ overheidspersoneel)
= ambtenaren zijn de statutaire personeelsleden in dienst van overheden
maar er werken ook contractuele personeelsleden met een arbeidsovereenkomst binnen overheden
=> wat sociale zekerheid betreft is er een groot verschil of je ambtenaar of contractueel personeelslid
bent binnen de publieke sector (contractanten vallen onder sociale zekerheid van de werknemers)
à Grote verschillen in financiering en prestaties
§ SOCIALE BIJSTAND
= vangnet
§ Onderzoek bestaansmiddelen
§ Bvb leefloon, inkomensgarantie voor ouderen, ...
§ Versus individuele rechten (rechten obv beroepsactiviteit) in de klassieke sociale zekerheid
IN DEZE CURSUS
HISTORIEK VAN DE BELGISCHE SOCIALEZEKERHEID
§ Sociale bijstand
= niet gekoppeld aan werk
Armenzorg: aanvankelijk beschouwde men armoede als iets dat je aan jezelf te danken hebt, geen
verantwoordelijkheid van de maatschappij
3
, Kerken: in eerste instantie nemen kerken de functie van armenzorg op zich
Burgerlijke godshuizen en burelen van weldadigheid: initiatief steden en gemeenten (dus lokale besturen) om
gezondheidszorg of financiële uitkeringen te voorzien
Burgerlijke godshuizen en burelen van weldadigheid vervangen door Commissies voor Openbare Onderstand
Commissies voor Openbare Onderstand (wet 10 maart 1925): voorlopers van de OCMW’s, hier kon je een
tegemoetkoming krijgen als je bvb te ziek was om een inkomen te verwerven
OCMW’s (OCMW-Wet 8 juli 1976): situeren zich op het niveau van de lokale besturen (als je nu bvb een
leefloon wil, ga je naar het OCMW van je woonplaats => dus historisch te verklaren)
§ Sociale verzekering
= wel gekoppeld aan werk
Gildenbussen: initiatieven door mensen die tewerkgesteld waren, ambachtsgilden zorgen voor elkaar en er
ontstonden initiatieven van solidariteit voor ondersteuning van collega’s die tijdelijk uitvallen door
omstandigheden (gefinancierd door bijdrage van actieven)
Onderlinge bijstandskassen: arbeiders krijgen geen steun van de overheid, dus als ze iets van ondersteuning
wouden moesten ze zelf iets oprichten
Overheid: ‘gesubsidieerde vrijheid’: maar bijstandskassen konden niet alles dragen, wat zorgde voor sociale
onrust waardoor de overheid kiest om de onderlinge initiatieven te ondersteunen
=> Steun en subsidiëring in ruil voor meer controle
=> Oprichting Algemene Lijfrentekas (1848): ter ondersteuning van mensen die wouden sparen voor
een pensioen (je kreeg geen pensioen van de overheid, maar moest het zelf financieren), maar door
oprichting Algemene Lijfrentekas werd dit opengesteld voor velen en was er bredere participatie
Ontwikkeling socialistische coöperatieven (Vooruit): organisaties die beheer van bakkerijen, apotheken, ...
voorzagen => uitloper van odnerlinge bijstandskassen maar op grotere schaal
Belangrijk: oprichting Belgische Werkliedenpartij 1885: had meer sociale bescherming van de werkende klasse
voor ogen
§ Ambtenarenpensioenen
De eerste wet binnen de sociale zekerheid is de Wet 21 juli 1844 op de burgerlijke en kerkelijke pensioenen
specifiek voor ambtenaren, op dit ogenblik was er voor arbeiders in de private sector nog totaal geen sprake
van een door de staat gefinancieerde sociale zekerheid
Idee: rustpensioen als beloning voor aan de staat bewezen diensten, idee van ‘uitgesteld loon’
Dekking invaliditeit (medische ongeschiktheid om te werken)
Pensioenleeftijd in de wet van 1844 werd geplaatst op 65 jaar
=> levensverwachting: in 1850 was nogmaar 12% van de mannelijke bevolking in leven op 65 jaar
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper martevdvelde. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.