Samenvatting
Samenvatting Week 7 Constitutioneel recht
- Instelling
- Universiteit Van Amsterdam (UvA)
Alle hoorcolleges, aantekeningen, opdrachten
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 17 pagina's
Voorbeeld 3 van de 17 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Week 7: RechtspraakLeerdoelen:
1. De hoofdlijnen van de inrichting van de rechtsprekende macht uitleggen;
2. De waarborgen voor de onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechter
uitleggen;
3. De normenhiërarchie en toetsingsverboden toepassen;
4. De regels over toegang tot de bestuursrechter en burgerlijke rechter toepassen.
HCA: Rechter bescherming en toetsing
Rechter in de democratische rechtsstaat:
Onafhankelijke rechterlijke beslissing over rechtsvragen
Welke rechters toetsen wat voor zaken?
Grenzen rechterlijke toetsing: artikel 120 Gw, jurisprudentie
Rechtsbescherming en machtenscheiding: welke rechter beslissen over welke feiten en
soorten besluiten?
Trias politica: wetgever, bestuur, rechtspraak
Rechter en machtenscheiding:
Democratie:
- Onafhankelijk en onpartijdig
- Staat niet bloot aan gesanctioneerde politieke verantwoordelijkheid
- Hoe legt de rechter verantwoording af ->121 Gw
Democratische legitimatie
Onafhankelijkheid 117 Gw, 6 EVRM en wet:
Institutionele onafhankelijkheid
- Geen verstrengeling of ‘dubbelfuncties’
- Rechterlijke beslissing niet door bestuur te vernietigen: van rechterlijke beslissing
geen beroep op bestuur; bestuur kan geen instructies geven omtrent rechterlijke
beslissingen.
- Geen ingegrepen wetgever in concrete zaken
Let op:
Bestuur (regering) benoemt wel de rechter
Rechter is onderworpen aan de wet
Welke rechter beslissen over welke feiten en soorten besluiten?
Rechterlijke macht
Een eigenaardigheid
Artikel 112:
1. Aan de rechterlijke macht is opgedragen de berechtiging van geschillen over
burgerlijke rechten en over schuldvorderingen.
, 2. De wet kan de berechtiging van geschillen die niet uit burgerlijke
rechtsbetrekkingen zijn ontstaan, opdragen hetzij aan de rechterlijke macht, hetzij
aan gerechten die niet tot de rechterlijke macht behoren. De wet regelt de wijze van
behandeling en de gevolgen van de beslissingen.
Rechtsbescherming tegen bestuurlijk handelen:
Bestuursrechter primair tegen: concrete besluiten van bestuursorganen
- voorwaarde: eerst bezwaar bij bestuursorgaan
- Geen beroep kan bij een bestuursrechter worden ingesteld tegen: een besluit,
inhoudende een algemeen verbindend voorschrift of een beleidsregel.
Bestuursrechter en avv:
Niet ten principale tegen avv
= tegen het besluit tot vaststellen van avv
Wel incidenteel toetsing avv: dwz als een beschikking gebaseerd is op een lagere
regeling, kan die beschikking wegens strijd van die lagere regeling met een hogere
regeling in strijd komen met het recht zijn
Wat toetst welke rechter?
Bestuursrechter toetst: concrete bestuursbesluiten, bijvoorbeeld beschikkingen (niet
besluit tot vaststellen avv)
Burgerlijke rechter toetst: avv aan hogere regelingen, maar niet wetten in formele zin
aan de Gw & algemene rechtsbeginselen, feitelijk handelen
Rechter en lagere regelgeving:
Bestuursrechter niet primair bevoegd (8:3 Awb)
Burgerlijke rechter wel bevoegd indien onrechtmatige daad van (lagere) wetgeving
wordt aangevoerd (HR Noordweijkerhout/Guldemond).
Principale vorderingen bij burgerlijke rechter:
- Kort geding (voorlopige voorziening): rechterlijk verbod uitvoering van regeling
- Schadevergoeding
- Bij ‘manifest onrechtmatige’ regelgeving ook ‘buitenwerkingstellen’
- HR Waterpakt: geen bevel tot (specifieke) wetgeving
- HR Urganda: wel bevel aan de Staat tot bereiken van door de rechter vastgestelde
beleidsdoel
Incidenteel kan de rechter:
- Buiten toepassing laten van betreffende wettelijke bepaling
- Onverbindend verklaren van betreffende wettelijke bepaling
Niet:
- De wettelijke bepaling vernietigen, wijzigen of intrekken
- Dat kan alleen de wetgever zelf
- dmv ‘actues contrarius’: intrekking
Verbod formele wetten te toetsen aan de Grondwet (120 Gw):
De rechter treedt niet in de beoordeling van de grondwettigheid van wetten en
verdragen
Niet alleen verbod te toetsen aan de Grondwet, maar ook aan ongeschreven
rechtbeginselen
, - HR Harmonisatiewet-arrest: ook geen toetsing formele wet aan Statuur
- HR Van den Bergh/Staat: geen toetsing wetsprocedure aan de Gw
- HR Waterpakt: geen bevel aan de wetgever
‘De rechter treedt niet in de beoordeling van de grondwettigheid van wetten en verdragen’:
VERBOD: TOEGESTAAN:
Inhoud van wetten te toetsen aan inhoud Grondwetsconforme uitleg
GW
Procedure wetgeving toetsen aan procedure Verklaring onverenigbaarheid
normen GW
Wetten toetsen aan ongeschreven Toetsing andere besluiten dan wet
rechtsbeginselen
Toetsing aan (sommige) verdragen
Rechter en formele wetten:
Geen toetsing formele wetten aan de Grondwet
Formele wetten wel toetsen aan ‘een ieder verbindende bepalingen van verdragen
en besluiten van volkenrechtelijke organisaties’ -> art. 94 Gw
Bronnen van constitutioneel recht:
Een ieder verbindende bepalingen van verdragen/besluiten internationale
organisaties
Staatsrecht, nr 115-121 en 125-130
115. Toegang tot de rechter
Art. 112 lid 1 Gw bepaalt dat tot de competentie van de rechterlijke macht behoort de
berechtiging van geschillen over burgerlijke rechten en over schuldvorderingen. Onder
‘schuldvorderingen’ vallen zowel de schuldvorderingen van privaatrechtelijke aard als die van
publiekrechtelijke aard. Op de in art. 112 lid 1 Gw neergelegde hoofdregel bestaan twee
uitzonderingen:
Krachtens lid 2 van art. 122 kan de wetgever de berechting van geschillen die niet uit
burgerlijke rechtsbetrekkingen zijn ontstaan opdragen aan gerechten die niet tot de
rechterlijke macht behoren;
Ten aanzien van de geschillen die genoemd worden in art. 112 lid 2 Gw kan
administratief beroep worden opengesteld (art. 115 Gw).
Het recht op een eerlijk proces als grondrecht is niet geregeld in de Grondwet, maar in art. 6
EVRM en art. 14 IVBPR. In de rechtspraak is art. 6 EVRM de belangrijkste bepaling. Art.
6 lid 1 EVRM bepaalt dat eenieder, bij het vaststellen van zijn burgerlijke rechten en plichten
of bij het bepalen van de gegrondheid van een tegen hem ingestelde vervolging, recht heeft op
een eerlijke en openbare behandeling van zijn zaak, binnen een redelijke termijn, door een
onafhankelijk en onpartijdig gerecht dat bij de wet is ingesteld. Dit recht behelst niet alleen
een recht op een eerlijke berechting in een reeds aanhangige zaak, maar garandeert ook het
recht om een zaak bij de rechter aanhangig te maken.
Het recht op toegang tot de rechter is geen absoluut recht. Het recht kan onderworpen zijn
aan beperkingen. Deze beperkingen mogen het recht op toegang tot de rechter niet op een
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper floorvanalten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen