Samenvatting
Samenvatting alle stof Constitutioneel recht
- Instelling
- Universiteit Van Amsterdam (UvA)
Volledige samenvatting van het vak
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 22 pagina's
Voorbeeld 3 van de 22 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Tentamentraining Constitutioneel Recht:Week 1: Staats, rechtsstaat & democratie
Constitutioneel recht:
Het politieke staatsrecht: de regels van de bevoegdheden, werkwijze en taken van de
politieke organen (regering en Staten-Generaal).
Decentralisatierecht: het recht van de lagere overheden (gemeenten, provincies,
waterschappen).
Grondrechten: normen die het optreden van de staat aan banden leggen en
reguleren.
Wat is een staat?
Er is sprake van een territoriale organisatie.
Oefent gezag uit over een op het grondgebied woonachtige bevolking
Beschikt daartoe over machtsmiddelen, zoals het geweldsmonopolie.
Waarom is de EU geen staat?
De EU voldoet aan de hiervoor genoemde kenmerken, maar kan desondanks naar de huidige
situatie formeel niet als staat worden gekenschetst. De reden hiervoor is dat de EU formeel
een internationale organisatie is, opgericht bij verdragen waarbij de soevereine lidstaten
unaniem over verdragswijziging besluiten.
Staat -> Soevereiniteit:
Internationaalrechtelijke betekenis: een staat heeft op zijn grondgebied het
exclusieve geweldsmonopolie en andere staten mogen zich niet bemoeien met de
interne aangelegenheden van een staat.
Nationaal: het hoogste gezag binnen de staat: welke autoriteit uiteindelijk heeft het
laatste woord. In Nederland is dat de grondwetgever.
Pakket aan bevoegdheden dat meestal cruciaal wordt gevonden om te kunnen
spreken van een soevereine staat: geweldsmonopolie, defensie, buitenlandse
betrekkingen, etc.
De filosofische of theoretische grondslag van de staat en het overheidsgezag.
Constitutie en Grondwet:
Constitutie: het geheel van regels en beginselen dat een staat constitueert en ordent.
Grondwet: het document waarin de meest belangrijke regels over de
staatsorganisaties en de verhouding tussen staat en burgers zijn neergelegd:
- Rigide Grondwet: wijziging van de Grondwet is aan specifieke waarborgen
onderworpen en is dus veel moeilijker dan het maken en wijzigen van gewone
wetgeving. In landen met een geschreven Grondwet is er meestal sprake van een
rigide Grondwet.
- Flexibele Grondwet: juridisch eenvoudig te veranderen.
Staatsvormen:
1. Eenheidsstaat (NL, Frankrijk)
2. (Con)federatie (DE, USA)
, - Verschil: bevoegdheden
- Een confederatie is een samenwerking van onafhankelijke staten die samen een staat
vormen. In een federatie is de federale grondwet het bindende element tussen de
verschillende regio’s terwijl in een confederatie elke staat een eigen grondwet heeft en
de samenwerking wordt geregeld door het verdrag.
Rechtsstaat:
Grondslag uitoefening overheidsgezag te vinden in algemene regels ->
legaliteitsbeginsel
Scheiding van machten -> Montesquieu
Onafhankelijke rechterlijke macht met noodzakelijke bevoegdheden
Grondrechten beschermen de vrijheid van de burgers en bieden bescherming tegen
machtsmisbruik voor de overheid
Rule of Law:
Legaliteit van overheidsgezag die gestoeld is in het (staats)recht -> dus niet perse in
de wet
Individuele vrijheid
Rechtszekerheid
Verbod van willekeur en van misbruik
Gelijkheidsbeginsel
Rechtsbescherming
Legaliteitsbeginsel:
Staatsrechtelijk/strafrechtelijk.
- Staatsrechtelijk legaliteitsbeginsel: overheidsbevoegdheden moeten grondslag in
wet hebben en conform die wettelijke grondslag worden uitgevoerd.
- Strafrechtelijk legaliteitsbeginsel: ‘Geen feit is strafbaar dan uit kracht van een
daaraan voorafgegane wettelijke strafbepaling.’
Vuistregel: geen handelen zonder bevoegdheid
Artikel 89 Gw
EU: artikelen 4 VEU en 2(1) VWEU
Trias Politica:
Montesquieu: scheiding der machten: wetgevende, uitvoerende, rechterlijke.
De wetgevende, de uitvoerende, en de rechtssprekende macht. Deze drie machten
dienden drie gescheiden instanties te worden uitgeoefend. De ratio was
machtsconcentratie en gepaard machtsmisbrui voorkomen. -> Art. 81 Gw
Trias politica: Check and balances:
Rechter controleert wetgever en uitvoerder
Rechter wordt benoemd door KB
Uitvoerder bedenkt regel niet zekf; dat dat de wetgever.
Wetgever (TK) roept uitvoerder (minister) ter verantwoording.
Decentralisatie:
, Territoriaal: taken worden doorgegeven aan in verschillende gebiedsdelen bestaande
organisaties: gemeentes, provincies, etc.
Functioneel: taken worden doorgegeven aan organisaties die zich op een specifieke
taak concentreren: Nederlandse Orde van Advocaten.
Toedeling bevoegdheden:
Attributie: de (grond)wetgever kent een nieuwe eigen bevoegdheid toe aan een
orgaan dat onder eigen verantwoordelijkheid gaat uitoefenen.
Delegatie: een orgaan draagt de eigen (geattribueerde) bevoegdheid over aan een
ander die deze bevoegdheid onder eigen verantwoordelijkheid gaat uitoefenen -> bij
of krachtens de wet/vorm van regel
Deconcentratie: bijzondere vorm van attributie. Ook een nieuwe eigen bevoegdheid,
niet aan de minister als bestuursorgaan, maar aan een functionaris die deel uitmaakt
van een dienst of afdeling van het departement die rechtstreeks ressorteert onder de
minister: zelfstandige bestuursorganen (ZBO’S): niet onder de verantwoordelijkheid
van de minister. Voorbeeld: CBR.
Bevoegdheden:
Wetgever: Regering + Staten-Generaal = formele wetgever
Overige overheidsorganen kunnen materiële wetgever zijn indien zij middels
attributie/delegatie bevoegd zijn.
Uitvoerde: Regering (art. 42 lid 1 Gw) + decentrale bestuursorganen
Rechtspreker: Rechterlijke macht (Hfd. 6 Gw en art. 6 EVRM)
Art. 6 EVRM:
Recht op toegang tot de rechter
Recht op een eerlijk proces
Equality of arms -> redelijke kans voor de verdachte om zijn kant van het verhaal te
vertellen
Recht op kennisname van alle stukken en op getuigenverklaringen en op weerlegging
Recht op een berechtiging binnen redelijke termijn
Recht op een onpartijdige en onafhankelijke rechter
Recht op een rechter die het voorgelegde geschil bindend kan beslechten en niet
gebonden is aan verstellingen van feiten
Recht op openbaarheid
Grondrechten:
Klassieke grondrechten: onthouding van de overheid (geen inbreuk maken op
vrijheid van meningsuiting, recht op leven, drukpers, godsdienstvrijheid)
Sociale grondrechten: actief optreden door de staat. Werkgelegenheid, huisvesting
en onderwijs.
Internationaal: UVRM, IVBSR, IVESCR
Europees: EVRM, ESH, Handvest EU
Ongeschreven: Vertrouwensbeginsel
Democratie:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper floorvanalten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen