Deze samenvatting bestaat uit alle hoorcolleges, waaraan de voorgeschreven artikelen gekoppeld worden en uitgewerkt voor zover relevant. Voorbeelden van uitgewerkte artikelen zijn: de meerwaarde van het aansprakelijkheidsrecht (Ton Hartlief), The Dutch crash on compensating crime victims (Giezen, K...
Alle tentamenstof
PRIVAATRECHT IN PERSPECTIEF:
STRAFRECHT EN PRIVAATRECHT
WEEK 1
Hoorcollege 1 – setting the scene
Strafrecht ten opzichte van andere rechtsgebieden
- Strafrecht is publiekrecht
o Relatie overheid-burger (verticaal)
o Ten behoeve van de samenleving
- Civiel aansprakelijkheidsrecht is privaatrecht
o Relatie burger-burger (maar ook bedrijven en overheid als private partij)
o Dient in de eerste plaats particuliere belangen
Grondslagen strafrecht
- Onrechtsbeginsel: ‘het beginsel is dit: dat alleen datgene mag gestraft worden, wat in de
eerste plaats onregt is. Dit is eene conditio sine qua non.’
- Schuldbeginsel: alleen degene straffen die een verwijt kan worden gemaakt. En de straf moet
maat houden met de verwijtbaarheid van het gedane onrecht (proportionele vergelding).
- Strafrecht is sanctierecht: dit betekent dat wij iemand mogen straffen
o Definitie straf Jonkers: een straf is een ‘doelbewust toegebracht leed wegens een
handelswijze die men had behoren na te laten’ intentioneel toegebracht leed
onderscheid straf van maatregel
o Maar: maatregel lijkt zich vooral te onderscheiden doordat proportionele vergelding
niet de bovengrens voor sanctionering bepaalt (versterkt om maatregel niet als
intentioneel te zien)
o Objectivering sanctiebegrip door de Hullu: ‘een in een strafrechtelijk kader
uitgesproken overheidsreactie op overtreding van een strafbepaling voor welke
overtreding iemand in beginsel in strafrechtelijke zin aansprakelijk wordt gesteld’
- Strafdoelen en effecten: meervoudig
- Rechtsbescherming en instrumentaliteit
- Eigen dogmatiek en systematiek (o.a. voorwaarden voor strafbaarheid en beginsel van
autonomie van het strafrecht): schuld in het strafrecht betekent iets anders dan schuld in het
civiele recht. Betekenis van bepaalde termen zijn dus anders.
Strafdoelen en effecten
- Ontwikkeling van theorieën over de rechtvaardiging van het strafrecht en straffen
(verenigingstheorie: als er een straf wordt opgelegd, worden daarmee meerdere strafdoelen
bereikt)
- Strafdoelen
o Leedtoevoeging
o Preventie; speciale en generale preventie
o Reparatie: rechtsherstel en genoegdoening
o Beveiliging
o Resocialisatie & conflictoplossing
- Verenigingstheorie: bij de oplegging van een straf worden verschillende doeleinden
nagestreefd. Vergelding (leedtoevoeging) vormt daarbij de bovengrens van de strafrechtelijke
reactie. Binnen de grenzen van het verdiend zijn, wordt de straftoemeting beheerst door
, verschillende doeleinden. Maar volgens de Hullu geeft de vergelding geen exacte bovengrens
aan. Het is een ambigu begrip; naast mate van schuld moet ook rekening worden gehouden
met de persoon van de verdachte en diens omstandigheden.
Hangt af van tijd waarin je leeft welke strafdoel(en) dominant is. Nu: leedtoevoeging dominant
Rechtsbescherming en instrumentaliteit: wanneer strafrecht?
Twee functies
- Rechtsbescherming
o Rechtsgoederen: tegen inbreuken door anderen
Slachtoffer
Goederen
Samenleving
o Burger en verdachte: tegen de overheid
- Instrumentaliteit: strafrecht is instrument om samenleving veiliger te krijgen
o Instrumenteler gebruik van strafrecht, bijv. door eerder en sneller strafrechtelijke
aansprakelijkheid
Gevolg: (mogelijk) verkorting van rechtsbescherming verdachte tegen
overheid
o Meer rechten en waarborgen voor verdachte, minder instrumenteel gebruik van
strafrecht
Gevolg: (mogelijk) minder bescherming van rechtsgoederen
Precair evenwicht
Voorwaarden voor strafbaarheid
- Gedraging
o Handelen en nalaten (en verboden toestand)
- Die wettelijke delictsomschrijving vervult (legaliteitsbeginsel)
- Die wederrechtelijk is
o In strijd met het recht
o Wordt als element verondersteld aanwezig te zijn
, - En aan schuld te wijten is
o In de zin van verwijtbaarheid
o Wordt als element verondersteld aanwezig te zijn
Privaatrecht: positionering civiel aansprakelijkheidsrecht
Verschillende lagen:
- Vermogensrecht = goederenrecht + verbintenissenrecht
- Verbintenissenrecht = contractueel + buitencontractueel
- Buitencontractueel (onrechtmatige daad) = schuldaansprakelijkheid + risicoaansprakelijkheid
focus van de cursus
o Zie artikel 6:203 BW: onverschuldigde betaling en artikel 6:212 BW:
ongerechtvaardigde verrijking
De grond voor het aansprakelijkheidsrecht is gelegen in de bescherming van de status quo,
vermogensbescherming.
Grondslagen OD recht
- Uitgangspunt: ‘ieder draagt zijn eigen schade’
- Wat doet het onrechtmatige daadsrecht?
o Regulering: verplaatsen schade naar degene die de schade heeft veroorzaakt
o Wie, in welke gevallen heeft bij ‘uitzondering’ recht op redres limitatief stelsel
o Wettelijk & jurisprudentieel begrensd; artikel 6:95 BW
- Wat is de grondslag van het onrechtmatige daadsrecht?
o De ‘goede gronden’ van Engelhard & Van Maanen: wettelijke, ongeschreven en
contractuele gronden
o Gekoppeld aan schadebegrip: nadelige verandering veroorzaakt door externe factoren
(Engelhard en Van Maanen)
o Grond = verkeerd gedrag dat correctie behoeft = ratio: betalen schade = via juridisch
construct OD artikel 6:162 BW;
Andere goede gronden (Aansprakelijkheid voor schade – Engelhard en Van
Maanen)
Schending van vrijwillig aangegane verplichting
Vrijwillige belofte om schade te vergoeden
Solidariteit: het deel uitmaken van een grote of kleine gemeenschap
brengt bepaalde verplichtingen met zich mee
Niet-gerechtvaardigde onevenheid; ‘Onevenheid’ verwijst naar een
eindresultaat dat – vergeleken met een eerder bestaande
vermogenstoestand – onwenselijk is. Een goed voorbeeld hiervan is
ongerechtvaardigde verrijking en onverschuldigde betaling.
o Waarom? Het verplaatsen van schade door bovengenoemde gronnden gebeurt
omdat de toestand van gelijkwaardigheid in de rechtsbetrekking tussen aansprakelijke
en zijn wederpartij is verstoord. Tussen beide moet rechtsherstel plaatsvinden.
Kortom: zonder tussenkomst van recht blijft de schade liggen waar het is ontstaan. Ieder draagt zijn
eigen schade, tenzij sprake is van door het recht erkende gronden om de schade op andere af te
wentelen.
Doel en nevenfuncties OD recht
- Doel: compensatie (vergoedingsfunctie)
o ‘Bijzondere schade’ wordt niet gezien als gerechtvaardigde onevenheid
o Correctieve rechtvaardigheid: rechtsherstel bewerkstelligen
o Belang is waarborgen aanspraken en voorkomen eigenrichting
o Handhaven vermogensrechtelijke status quo
- Nevenfuncties
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Joliennn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
