Opdracht 1: Methodologische onderbouwing proces- of effectevaluatie maatregel ‘Langdurig
toezicht’ (incl. vraagstelling en methodologische en ethische reflectie)
Inleiding
Wanneer daders van ernstige zeden- of geweldsdelicten vrijkomen en terugkeren in de maatschappij,
levert dat soms veel ophef op. Om de terugkeer van deze daders zorgvuldig te laten verlopen en zo
nodig langer te kunnen monitoren, trad op 1 januari 2018 de wet ‘Langdurig toezicht,
gedragsbeïnvloeding en vrijheidsbeperking’ (hierna: Langdurig toezicht) in werking (Kamerstukken
33 816). Met deze wet wordt het onder andere mogelijk om, indien nodig, levenslang toezicht te
houden op daders van ernstige zeden- of geweldsdelicten. De wet ‘Langdurig toezicht’ en meer in het
bijzonder de maatregel ‘langdurig toezicht’ als zelfstandige sanctie vormt de casus voor deze opdracht.
De opdracht
Je schrijft een individueel werkstuk van maximaal 3.500 woorden waarin je een methodologische
onderbouwing geeft voor een proces- of een effectevaluatie naar de maatregel ‘Langdurig toezicht’.
Onderdeel van je werkstuk is een reflectie van ongeveer 750 woorden waarin je ingaat op de
mogelijke ethische dilemma’s waar je tegenaan zou kunnen lopen als je het onderzoek daadwerkelijk
zou uitvoeren.
Je werkstuk moet uit de volgende onderdelen bestaan:
1. Onderbouwing keuze voor een proces-, of effectevaluatie en doel- en vraagstelling van het
door jou beoogde onderzoek;
2. Een bespreking van de voorgestelde aanpak en methoden;
3. Een reflectie op de kwaliteit van je methodologische aanpak op basis van een bespreking van
de meerwaarde en beperkingen van de door jou gekozen aanpak;
4. Een kritische reflectie op de mogelijke ethische dilemma's waar je tegenaan kunt lopen.
Hieronder vind je een korte beschrijving van wat er in de verschillende onderdelen wordt verwacht.
1) Onderbouwing keuze voor een proces-, of effectevaluatie en doel- en vraagstelling (richtlijn
550 woorden)
Je werkstuk begint met een onderbouwing van je keuze voor een proces- of een effectevaluatie
uitmondend in de doel- en vraagstelling van je evaluatie. Het gaat daarbij om het aantonen van de
maatschappelijke relevantie van de gekozen evaluatie. De wet ‘Langdurig toezicht’ vormt het
vertrekpunt voor het werkstuk. In de discussie over de wet (zie dataset voor opdracht 1 en 2) vind je
aanknopingspunten voor een proces- of een effectevaluatie. De antwoorden op onderstaande vragen
kunnen je helpen om je gekozen evaluatie te onderbouwen en je doel- en vraagstelling te formuleren:
1. Welk probleem of welke problemen beoogt het wetsvoorstel op te lossen?
2. Op welke doelgroep(en) is het wetsvoorstel gericht?
3. Welke effecten worden er verwacht van de wet?
4. Over welke punten is veel discussie geweest (deze punten kunnen het aanknopingspunt voor
een proces- dan wel effectevaluatie vormen)?
Bij de doel- en vraagstelling gaat het om:
- Wat levert jouw evaluatie de beleidsmakers op? (doelstelling van je onderzoek)
- Welke vragen ga je beantwoorden? (centrale vraagstelling)
2) Voorgestelde aanpak en methoden (richtlijn 1.200 woorden)
In dit deel beschrijf je hoe je de procesevaluatie of effectevaluatie van de nieuwe wet zou uitvoeren.
Het gaat er daarbij niet om dat je de evaluatie daadwerkelijk uitvoert, maar wel dat je zo concreet
mogelijk probeert aan te geven welke stappen je doorloopt als je de evaluatie zou uitvoeren en welke
databronnen en methoden van dataverzameling je daarbij gaat gebruiken. Houd voor ogen dat de
keuze voor methoden altijd vraaggestuurd is. Met andere woorden; de onderzoeksvragen dicteren
welke methoden daar het beste bij passen. Bespreek dus altijd in je methodensectie welke
onderzoeksvraag je met de besproken methode beantwoordt, zo beargumenteer je steeds waarom deze
aanpak voor de hand ligt. Ook voorkom je daarmee dat je methoden presenteert die helemaal niet bij je
,vragen passen en dat je dus een deel van je vragen eigenlijk helemaal niet kunt beantwoorden met de
methoden en bronnen die je wel presenteert.
De volgende vragen kunnen je op weg helpen:
Hoe zou je de gegevens verzamelen? Welke methoden van dataverzameling gebruik je?
Welke gegevens ga je verzamelen? Denk aan literatuur, dossiers, interviewmateriaal, etc.
Wat/wie zijn je bronnen voor deze gegevens? Welke organisaties/respondenten hebben over
dit onderwerp iets te zeggen of kunnen de benodigde gegevens leveren? Op basis van welke
argumenten maak je de keuze voor de organisaties en respondenten die je gaat benaderen?
Hoeveel gegevens/respondenten zijn haalbaar?
Wanneer ga je meten?
Beargumenteer altijd waarom je voor deze databronnen en methoden kiest!
3) Reflectie op de kwaliteit van de voorgestelde aanpak (richtlijn 1,000 woorden)
Onderdeel van je werkstuk is een reflectie op de methodologische kwaliteit van de voorgestelde
aanpak. Daarbij zijn de volgende vragen relevant:
Wat zijn de sterke elementen van de voorgestelde aanpak?
Wat zijn zwakke elementen of beperkingen van de aanpak? Hoe kun je die beperkingen zoveel
mogelijk proberen in te perken?
Wat zijn eventuele kanttekeningen of randvoorwaarden voor het slagen van het onderzoek?
Probeer een inschatting te geven van de slagingskans van de uitvoering.
Wat kun je wel en niet zeggen op basis van jouw onderzoeksopzet? Probeer een inschatting te
geven van hoe ‘hard’ de conclusies kunnen zijn.
4) Kritische reflectie op ethische dilemma’s bij onderzoek in opdracht (richtlijn 750 woorden)
Tot slot schrijf je een kritische reflectie van ongeveer 750 woorden waarin je ingaat op de mogelijke
spanningen en ethische dilemma’s waar je tegenaan kunt lopen als je het onderzoek daadwerkelijk zou
uitvoeren (college 3 en 4). Het gaat erom dat je reflecteert op de condities waaronder je het onderzoek
verricht, de context waarbinnen je als onderzoeker opereert, de verschillende actoren die daarbij
belangen (zouden) kunnen hebben en de mogelijke gevolgen daarvan voor de uitkomsten van je
onderzoek en de hardheid van de conclusies. Daarbij zijn de volgende vragen relevant:
- Hoe (politiek/maatschappelijk) gevoelig is het onderwerp van de evaluatie?
- Wat zijn de eventuele belangen die een potentiële opdrachtgever of politiek zouden kunnen
hebben bij bepaalde uitkomsten? Welke eventuele moeilijkheden zou je kunnen tegenkomen
in de uitvoering van dit onderzoek? Hoe zou je daarmee kunnen omgaan?
- Heb je te maken met vertrouwelijke gegevens waarop je je baseert?
- Hoe zou je er zelf voor kunnen zorgen dat de resultaten van je onderzoek de weg naar het
beleid vinden?
, De behandeling op maat goed uitgevoerd
Procesevaluatie naar de Wet langdurig toezicht
Naam: Mercedes Bornhaupt
Studentnummer: 415051
Vak: criminologisch onderzoek van de praktijk, opdracht 1
Aantal woorden: 3290
Studierichting: Criminologie van de Wijk, het Web en de Wereld
Universiteit: Erasmus Universiteit Rotterdam
2021-2022
, “Verkrachting door zedendelinquent die onder toezicht stond” (De Telegraaf, 2021). Uit het
krantenartikel blijkt dat gestelde voorwaarden niet altijd haalbaar waren, met alle gevolgen
van dien. Op 1 januari 2018 is de wet ‘Langdurig toezicht, gedragsbeïnvloeding en
vrijheidsbeperking’ in werking getreden (Wlt) (Kamerstukken 33 816). De wet richt zich op
voormalig tbs-gestelden en zware gewelds- en zedendelinquenten. De terugkeer van deze
delinquenten in de maatschappij zorgen voor maatschappelijke onrust en gevoelens van
onveiligheid, mede door de ingrijpende en traumatische impact ervan op slachtoffers en hun
naaste omgeving (Kamerstukken II 2013/14, 33 816, nr. 3, p. 1). Het doel van deze wet is dan
ook het voorkomen en bestrijden van recidive van zware gewelds- en zedendelinquenten met
een hoog risicoprofiel ten behoeve van de maatschappij. De terugkeer van deze delinquenten
in de maatschappij moet zo zorgvuldig en verantwoord mogelijk verlopen, zodat bij
signalering van (dreigende) terugval en (dreigende) recidive sneller kan worden ingegrepen
(Kamerstukken II 2013/14, 33 816, nr. 3, p. 1).
De Wlt bestaat uit drie onderdelen. Dit onderzoek zal zich richten op één onderdeel,
namelijk de zelfstandige gedragbeïnvloedende en vrijheidsbeperkende maatregel (GVM)
(Kamerstukken II 2013/14, 33 816 nr. 3, p. 2). Door deze maatregel kan de resocialisatie van
daders aan voorwaarden worden verbonden. Voorbeelden van deze voorwaarden zijn meld-
en verhuisplicht en psychologische behandeling (art. 6:2:11 Wetboek van Strafvordering
(Sv)). De Reclassering Nederland (RN) geeft advies over en houdt toezicht op het naleven van
deze voorwaarden. Uit onderzoek is gebleken dat toezichtprogramma’s effectief zijn die
bestaan uit een combinatie van controle en zorg, dit is dan ook de beleidstheorie achter de Wlt
(Nagtegaal, 2021). Toezichtprogramma’s met een sterke nadruk op controle leiden zelfs niet
tot recidivevermindering (Kamerstukken II 2013/14, 33 816, nr. 6, p. 19). De optimale
combinatie van controle, begeleiding, behandeling en sociale steun wordt ‘behandeling op
maat’ genoemd (Kamerstukken II 2013/14, 33 816, nr. 3, p. 3; Van der Horst, Schönberger en
de Kogel, 2012).
Wanneer de behandeling niet goed afgestemd is op het individu kan het negatieve
gevolgen hebben. Zo kan onderbehandeling zorgen voor een groter risico op recidive, en
overbehandeling is geldverspilling en mogelijk contraproductief (Bonta, Walace-Capretta &
Rooney, 2000). Bekend is dat evidence-based interventies het meest effectief zijn en
interventies die voldoen aan de What Works principes, namelijk de Risk Needs Responsivity
(RNR) principes (Andrews & Bonta, 2010). Dit model bestaat uit drie onderdelen: risk, de
interventie past bij het risiconiveau, need, de interventie past bij de risicofactoren van de
