Gehoorrevalidatie en inleiding
hoorhulpmiddelen
Deeltje van gastdocent A. Gadeyne
,HOOFDSTUK 1: LIPLEZEN
1.1. INLEIDING
Bij het communiceren maken we allemaal gebruik van het visueel waarneembare van de boodschap. Dat geldt
zowel voor goed horende personen als voor personen met een auditieve handicap.
Wanneer wij in gesprek zijn met elkaar, zeggen oogcontact en oogbewegingen ook veel.
Emoties worden onder woorden gebracht, maar ze worden visueel veel treffender uitgedrukt.
Voor gehoorgestoorden zijn het liplezen en het spraakafzien een belangrijke compensatie en aanvulling
voor het niet goed horen.
Wat niet meer hoorbaar is, kunnen we nog aanvullen via spraakafzien en liplezen
Het is géén hoortraining!
1.2. DE BEGRIPPEN LIPLEZEN, SPRAAKAFZIEN EN SPRAAKPERCEPTIE
De termen liplezen en spraakafzien zijn beide te eng. Ze kunnen misverstanden veroorzaken als je ze te letterlijk
opvat. De term audiovisuele spraakperceptie is een algemenere term die de inhoud beter dekt.
LIPLEZEN
De term liplezen kan aanleiding geven tot het misverstand dat het enkel gaat om het aflezen van
mondbeelden (8 visemen). De term is te eng. Naast het aflezen van de lippen gaat het ook om:
- Lichaamstaal, natuurlijke expressie en non-verbale cues.
- Oogcontact en oogbewegingen kunnen in de communicatie vaak veel zeggen.
- Het verstaan van emoties. Emoties worden onder woorden gebracht, maar worden visueel vaak
treffender uitgedrukt.
Visemen = groepen van klanken die dezelfde eigenschappen hebben (bv. p, b, m zien er allemaal
hetzelfde uit want lippen zijn gesloten
SPRAAKAFZIEN
Visuele component van spraak = bouwstenen spraakafzien
Ook de term spraakafzien is te eng. De term kan de indruk wekken dat het visuele proces wordt benadrukt.
De visuele componenten van de spraak vormen de bouwstenen van het spraakafzien, maar er zijn ook
beperkingen:
- Veel spraakkenmerken zijn visueel niet waarneembaar
• Stemhebbend /stemloos
• Wijze van articulatie is niet zichtbaar (bv. plosief, fricatief)
• Nasaliteit niet zichtbaar
- Verschillen in spreekgewoonten: dialecten, verschillende sprekers
, - Co-articulatie en assimilaties
- Het spreektempo is te hoog om snelle visuele lipbeeldwijzigingen op te merken. Per seconde worden
gemiddeld vijftien articulatiebewegingen gemaakt, terwijl we er maar acht à negen per seconde
kunnen registreren.
- De visuele componenten vormen de bottom-up-elementen van het spraakafzien, maar de bijdrage
van top-downprocessen speelt een belangrijker rol dan bij het lees- en hoorproces.
• Soort woordenboek in je hoofd vanuit je hersenen ga je zelf invullen welk woord het
bv. kan zijn.
Beperkingen van spraakafzien:
- Stemhebbendheid niet zichtbaar
- Wijze van articulatie niet zichtbaar (vb. Plosief, fricatief)
- Nasaliteit niet zichtbaar
- Te hoog spreektempo
- Dialecten
- Coarticulatie, assimilatie
- Verschillende sprekers
AUDIOVISUELE SPRAAKPERCEPTIE = BETERE TERM
De term audiovisuele spraakperceptie dekt de inhoud beter. Het gaat om een audiovisueel proces met een
integratie van zien (spraakafzien) en horen.
- Gesproken taal + oogcontact en oogbewegingen
- Emoties: verbaal en visueel uiten
Voor DSH: wat niet meer hoorbaar is, gaan ze aanvullen met liplezen en spraakafzien visuele info
toevoegen aan eigen proces van audiovisuele spraakperceptie
Spraakafzien bestaat uit twee componenten: liplezen en natuurlijke expressie.
1. Liplezen:
• Liplezen beperkt zich tot de mondbeelden (visemen).
• Het liplezen is een dynamisch, successief proces en doet sterk beroep op het
kortetermijngeheugen.
2. Natuurlijke expressie:
• Oogcontact
• Oogbewegingen
• Mimiek
• Natuurlijke gestes.
De term audiovisuele spraakperceptie houdt rekening met de integratie van horen en zien. Wat niet meer
hoorbaar is, wordt aangevuld met spraakafzien en liplezen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper msxxx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.