Les 1 Papier & karton
6 mini colleges:
1 Introductie
2 Grondstoffen
3 Papier
4 Vouwkarton
5 Golfkarton
6 Moulded fibre
Introductie
Geschiedenis van papier
• Papyrus, Egypte 3300 vCHr., plantenvezels
• Perkament, Egypte 2700 vCHr – eind ME, ongelooid huid
Doel van de les: Je kan de verschillende grondstoffen voor het maken van
papier en karton noemen en hebt inzicht in het productieproces en de herkomst
van deze grondstoffen
Papier en duurzaamheid
• Biosourced: bomen, oud papier
- Zetmeellijm (golfkarton)
• Biodegradable
- Papier wordt in de natuur binnen een jaar afgebroken
• Recyclable
- Papiervezels kunnen 4-7 keer hergebruikt worden, daarna zijn ze te
kort
Papier en voedselveiligheid
Duidelijke richtlijnen, strikte wetgeving
NL: warenwet
EU resolution resAP on paper and board materials and articles intended
Grondstoffen
Waar wordt papier van gemaakt:
• Pulp, vezels, water
• Pulp wordt ook wel celstof, papierpulp, papiervezel of cellulose
genoemd
• Waar komen deze vezels vandaan?
- 85% houtvezel uit oud papier
- Houtvezel uit bomen
- Overige bronnen; lompen, gras, bamboe, mineralen e.d.
Oud papier
• Vezels zijn niet eindeloos recyclebaar
• Elke keer dat oud papier wordt verwerkt tot nieuw papier worden de
vezels korter waardoor ze veel sterke-eigenschappen verliezen
• Vezels kunnen 4 tot 7 keer opnieuw gebruikt worden
, • Hoe meer nieuwe vezels, hoe sterker het karton zal zijn
- Boeken: 100% nieuwe vezels
- Massief karton: 100% gerecyclede vezels
Waar komt pulp vandaan?
• Vezels uit bomen
• 85% naaldbomen
- Fijnspar, zilverspar, grove den
- Hebben langere vezels, de bomen groeien snel
• Loofbomen
- Berk, beuk, populier, eucalyptus
- Korte vezels, de bomen groeien langzamer
Productie bossen
• Door altijd dezelfde bomen op dezelfde grondbodem te planten kan de
bodem uitputten
Waaruit bestaan vezels
Samenstelling van vezels
• 50% cellulose
• 20%hemicullulose
• 25% lignine (boosdoener), zorgt voor bruine kleur
• 5% bijkomende stoffen zoals hars, vet en water
Hoe haal je vezels uit hout
Mechanisch Chemisch
Slijpen, hakken, malen Chemisch verwijderen van lignine:
sulfiet/zuur of sulfaat/basisch
Houthoudend (veel lignine) Houtvrij (weinig lignine)
Hoge opbrengst 95% (vermaalt heel Lagere opbrengst (50%)
de boom, niks verloren)
Korte vezels Lange vezels (blijven oorspronkelijke
lengte houden)
Lage kwaliteit; bv. krantenpapier Hoge kwaliteit; schrijfpapier (2x de
prijs van mechanische pulp
Van vezels naar pulp
Pulpproductie
• Vezels losmaken uit bomen (na ontschorsen/vermalen)
• Bleken (chemisch, chloorvrij)
• Mengprocessen
- Hulpstoffen o.a:
- Bindmiddelen (zorgt voor stevig papier)
- Witmakers (papier wordt nog witter)
- Kleurstoffen (gekleurd papier)
- Natsterkmiddelen (bv. etiketten die stevig moeten zijn, beter bestand
tegen vochtopname)
- Vetwerende toevoegingen (bv. Diepvriesdoosjes)
• Hoeveel procent van het oude papier wordt gerycled in Nederland? 88%
Ter info
Hoeveel papier en karton worden jaarlijks op de markt gebracht in Nederland?
, - Niet-verpakkingen: 1200 kton (2018)
- Verpakkingen: 1241 kton (2018)
Hoeveel papier en karton wordt jaarlijks gerecycled?
- Niet-verpakkingen: 1029 kton (2018)
- Verpakkingen: 1091 kton (2018)
Hoe hoog was het Nederlandse recyclingpercentage
- Niet-verpakkingen: 88% (2018)
- Verpakkingen: 88% (2018)
, Les 2 papier
Doel van de les: je kan de stappen in het productieproces van papier
noemen en kent de eigenschappen papier
Waar wordt papier van gemaakt?
- Pulp
- Water met vezels
- Haartjes (fibrillen) → zorgen ervoor dat de vezels in elkaar blijven haken
→ stevigheid
- Hoe langer de vezel → hoe meer fibrillen → hoe steviger het papier
Wat zou het verschil zijn tussen drogen op glas en drogen op hout
• Glas : ophangen op t raam, glas is glad → papier wordt gladder
• hout : neer leggen, hout heeft houtnerf
• Papier neemt de structuur op waarop het droogt
Productieproces papier
1. Stofvoorbereiding
- oploopkast
2. Doekpartij
- watercirculatie
3. Perspartij → vocht verwijderen
4. Droogpartij
5. Gladwerk
6. Rollen snijmachine
- Continue kwaliteitsmeting
- Opwikkelaar