BAS 1 Acuut knieletsel
Voorste kruisband: Contactletsel: combinatie van valgus/flexie/exorotatie met een fixatie van de
voet of varus/flexie/endorotatie en fixatie voet. Non-contactletsel: plotseling afremmen/van richting
veranderen, volledige extensie + vertragende/versnellende beweging, landen met een gestrekt been.
Symptomen: Knappend gevoel bij trauma. pijn, zwelling binnen enkele uren = haemathros
(knieholte), Bonnetse stand (25-30 graden flexie), instabiliteit
Specifieke testen: schuiflade naar voren / lachman test
Uitkomstmaat = vergrote beweging / herkenbare pijn
Achterste kruisband: dashboard trauma, dorsaal waartse kracht tibia met hyperextensie
Symptomen: pijn, zwelling binnen enkele uren = haemathros (knieholte), Bonnetse stand, instabiliteit
Specifieke testen: schuiflade naar achter / step off test / actieve quad test / grovity sign
Uitkomstmaat = vergrote beweging / herkenbare pijn / tibia zakt of dorsaal verplaatsing
Meniscus: rotatie met een knie in flexie die beweegt naar extensie. Bij VKB vaak ook meniscusletsel
Symptomen: pijn, gevoel van scheuren tijdens trauma, haemathros 12-24 uur na trauma, instabiel
gevoel, bewegingsbeperking naar maximale flexie en hyperextensie, slotklachten.
Meniscusletsel is aannemelijk als de volgende testen positief zijn:
1. Anamnestisch: rotatietrauma / scheurend gevoel tijdens trauma / 12-24 na trauma zwelling /
blokkades en/of slotklachten
2. Hydrops
3. Positieve mc murray en JLT
4. Pijn bij hyperextensie en bij een geforceerde flexie
Specifieke testen: mc murray test / joint line tenderness > steinmann / passieve flexie en extensie /
apley test / thessaly test
Uitkomstmaat = herkenbare pijn of pijnprovocatie / slotklachten tijdens testen
Mediale collaterale ligament/posterial mediaal complex: mediaal gerichte kracht/valgus beweging.
Symptomen: Scheurende sensatie, zwelling, pijn mediale zijde, matige haematros ( bij volledige
ruptuur veel haematros) en bewegingsbeperking, licht instabiel gevoel
Specifieke testen: valgus stress test 0 (PMC) en 20 graden (MCL)
Uitkomstmaat: vergrote beweeglijkheid / herkenbare pijn
Laterale collaterale ligament/posterolateraal complex: lateraal gerichte kracht/varus beweging of
hyperextensietrauma. Vaak i.c.m. met VKB/AKB letsel.
Symptomen: pijn laterale zijde, matig haematros (bij volledige ruptuur meer haemathros),
bewegingsbeperking, licht instabiel gevoel.
Specifieke testen: varus stress test 0 (PLC) en 20 graden (LCL)
Uitkomstmaat: vergrote beweeglijkheid / herkenbare pijn
Kraakbeenletsel: vaak gevolg van herhaaldelijke beweging of trauma met veel snelheid.
Kenmerken: acuut trauma met haematros (0-2uur), onverwacht begin van pijn, pijn en zwelling zijn
wisselend van aard, slotklachten en gevoel van blokkeren, positieve JLT test.
Specifieke testen: joint line tenderness > steinman
Initiële hypotheses: patella femoraal pijnsyndroom / kraakbeenletsel / degeneratief meniscusletsel /
(partiële) spierruptuur / pes anserinus / enkeldistorsie, fibula luxatie / FAI / lage rugpijn > uitstraling
,Diagnostisch proces knie
DTF > Ottawa knee rules (zie onderzoek)
Anamnese
- Hoe is het ontstaan? Hoe was het ongevalsmechanisme?
- Hoe waren de klachten tijdens het trauma en meteen erna? > NPRS
- Is de zwelling ontstaan tijdens of na het trauma? Binnen hoeveel tijd was er zwelling te zien?
- Beloop trauma tot nu > NPRS
- Is er instabiliteit/giving away gevoel?
- Is er pijn tijdens het (belast) draaien van de knie?
- Zijn er slotklachten?
- Hoe gaat het lopen / hurken / traplopen? > PSK
- Is er ’s nachts pijn en zo ja wanneer?
- Is er startpijn/ochtendstijfheid?
- Is er liespijn of zijn er heupklachten?
- Al eerder een knieblessure gehad?
- Persoonlijke factoren (omgang / onzekerheid enz.)
- Omgevingsfactoren (woonsituatie / school / werk / sport)
- Medische gezondheidsdeterminanten
Hulpvraag
Knie onderzoek
Uitleggen wat je gaat doen + het doel. Benoem wat de PT mag voelen, dat het pijn mag doen, maar
dat je niet te ver gaat. Vraag naar herkenbare klachten of geef aan als u iets voelt, GEEN PIJN
Benoem wat je ziet en koppel dit terug aan PT dat je test/observatie uitvoert. Eerst niet- aangedane
zijde, dan aangedane zijde. Alles 3x uitvoeren.
Ottawa knee rules trauma, 55+, drukpijn fibula / patella, niet in staat zijn om knie 90 graden
te buigen, been niet kunnen belasten na trauma
Inspectie li/re vergelijken > zwelling / omvangsverschil / verkleuring
/ andere stand (extensie/valgus/varus) / belasting li/re, / PT aanwijzen waar de klacht zit
Observatie vaardigheden: staan op twee benen en op één been / ganganalyse > flexie en
extensie / opstaan / hurken / activiteiten PSK
Palpatie: verdikkingen / tempratuur / spiertonus / hydrops (strijktest)
Inspectie functies /AROM flexie / extensie
Osteokinematisch bewegen/PROM flexie / extensie / valgus / varus / endorotatie /
exorotatie
-Benoem eindgevoel / ROM / bewegingsverloop / sensaties / li en re vergelijken
Specifieke testen:
VKB: lachman + voorste schuiflade test (+ gangpatroon)
AKB: achterste schuiflade test + step-offtest + actieve quadriceps test (+ gangpatroon)
Meniscus: mc murray + JLT + passieve flexie en (hyper)extensie + apley (+ gangpatroon)
sMCL: valgus stress test 20 graden (+ gangpatroon)
PMC: valgus stress test 0 graden (+ gangpatroon)
LCL: varus stress test 20 graden (+ gangpatroon)
PLC: varus stress test 0 graden (+ gangpatroon)
Kraakbeen: JLT test
Spierkracht testen: kracht flexie (hamstrings) en extensie (quadriceps) testen > MRC
Stabiliteit testen: staan op 1 been + variaties uitvoeren
, Diagnostiek van acute knieletsel kan in de eerste dagen lastig zijn door pijn, zwelling en
afweerspanning. De betrouwbaarheid van diagnostische tests is in de eerste dagen na het trauma
laag
Therapeutisch proces knie
Eerst status praesens checken d.m.v. testen en uitvragen
Eventueel eerst aanvullende testen uitvoeren, wat je nog wilt weten (functies/stabiliteit)
Behandeling na trauma (uitzondering acuut letsel met doorverwijzing) van zes weken opbouwen als
volgt:
- Verminderen van de hydrops met behulp van belastbaarheidsoefeningen (fietsen,
flexie/extensie)
- Gecontroleerd opbouwen van de mobiliteit van de knie (AROM: zittend, fietsen)
- Aanleren van een dynamisch looppatroon (flexie/extensie, loopband)
Als de hydrops is verminderd, de ROM is bereikt en er een technisch goed looppatroon is:
- Krachttraining: m. quadriceps / hamstrings / gastrocnemius / adductoren / abductoren
- Stabiliteitstraining: partieel belast / volledig belast
- Functioneel trainen (ADL / sportspecifiek)
Tijdens de revalidatie gelden pijn, warmte, hydrops en een stijf gevoel van de knie als criteria
voor de belastbaarheid van de knie.
VKB-letsel: verwijzen naar HA > orthopeed om diagnose te bevestigen. Ondertussen starten met
functionele revalidatie (zie hierboven). Conservatief of operatief behandelen.
AKB-letsel: verwijzen naar HA > orthopeed om diagnose te bevestigen. Ondertussen starten met
functionele revalidatie (zie hierboven)
sMCL- en PMC letsel: verwijzen HA > aanmeten brace. Functioneel behandelen door fysio met de
voorwaarde dat de knie zes weken wordt ondersteun met een brace die de valgus beweging
voorkomt (= graad B-D). Bij een graad D letsel zijn waarschijnlijk ook andere structuren aangedaan
(VKB)
LCL- EN PLC letsel: verwijzen HA > orthopeed om diagnose te bevestigen. Functioneel revalideren bij
graad B-D letsel. Bij graad D geeft operatie het beste herstel.
Meniscusletsel: oefentherapie (zie hierboven) is de eerste keus. Als dit onvoldoende resultaat
oplevert doorsturen naar HA > orthopeed.
Kraakbeenletsel: eerste keus is oefentherapie (zie hierboven) Bij onvoldoende resultaat doorsturen
naar HA > specialist.
Vragenlijsten knie:
Tampa Schaal voor Kinesiofobie De Tampaschaal voor Kinesiofobie is een vragenlijst die een indruk
geeft van de mate van pijngerelateerde vrees bij patiënten met lage rugpijn (LRP) of fibromyalgie.
Met deze vragenlijst kan worden geïnventariseerd of het activiteitenniveau van de patiënt beïnvloed
wordt door vrees voor letsel/weefselschade met vermijdingsgedrag als gevolg. De vragenlijst bestaat
uit 17 items waarbij een hogere score staat voor een hogere mate van bewegingsvrees.
Rand/SF 36: De SF-36 en de RAND-36 zijn oorspronkelijk gebaseerd op dezelfde Amerikaanse
vragenlijst. De twee vragenlijsten verschillen alleen bij sommige items in de wijze van formulering en
de wijze waarop sommige schaalscores berekend worden. De SF-36/RAND-36 wordt veelvuldig
gebruikt voor het meten van ervaren gezondheid of gezondheid gerelateerde kwaliteit van leven. Het
instrument bevat schalen voor fysiek functioneren, sociaal functioneren, rolbeperkingen door fysieke
of emotionele problemen, mentale gezondheid, energie, pijn en algemene gezondheidsbeleving. Een
hoge score komt overeen met een betere gezondheidstoestand.