Hoofdstuk 1
Het begrip vrije tijd:
- Wat is vrije tijd nu eigenlijk?
- Het begrip vrije tijd is heel lastig te omschrijven omdat iedereen er een andere kijk
op heeft.
- Zelfs deskundigen zijn er nog niet uit wat de definitie van vrije tijd is
- Wat wel duidelijk is: is dat vrije tijd niet iets tastbaars of materieels is
- En: je kunt vrije tijd indelen in een objectieve en subjectieve definitie
1.1 De objectieve benadering van vrije tijd:
- Objectief wilt zeggen: gebaseerd op feiten
Vrije tijd = Alle tijd (residuele definitie; alles wat overblijft)
- Arbeid
- Onderwijs
- Zorgtaken (zorg voor anderen en huishoudelijk werk)
- Persoonlijke tijd (slapen, eten, drinken, douchen etc.)
De objectieve benadering wordt vaak gebruikt voor kwantitatief onderzoek.
à op basis van cijfers wordt bijv. geconcludeerd dat een mens in 1975 evenveel vrije tijd
heeft als een mens uit 2001
à maar deze vrije tijd kun je natuurlijk niet zo vergelijken omdat alles met de tijd veranderd
is
à om hier een beter beeld van te kunnen krijgen maakt men gebruik van de subjectieve
benadering
Bij subjectieve benadering gaat het niet om de gemiddelde Nederlander maar om de
individuele consument
- Met zijn eigen behoeften en motieven
- De wisselwerking tussen vraag (consument) en aanbod (vrijetijdsindustrie)
Subjectieve benadering: je spreekt van vrije tijd wanneer de persoon zelf het op dat moment
als vrije tijd ervaart
Engels:
1. Objectieve vrije tijd = free time
2. Subjectieve vrije tijd = Leisure
,Vrijetijd vs Vrije tijd:
Vrijetijd: wanneer het gaat om de sector, de beleving en/of het gedrag van de consument
Vrije tijd: wanneer het gaat om een tijdseenheid
1.2 cultuurafhankelijkheid van vrije tijd
Als je onderzoekt wilt doen hoe de vrijetijdssector in een bepaald land eruitziet, dan zal je in
je analyse altijd de cultuur van de betreffende samenleving moeten meenemen.
Het is van groot belang om te weten dat zo goed als alle studies die in de vorige eeuw zijn
verschenen rondom het onderwerp vrije tijd, afkomstig zijn van westerse wetenschappers.
à het beeld van vrije tijd of leisure is dan ook vooral een westers beeld
à de westerse samenleving was eerder geïndustrialiseerd
à het fenomeen vrij tijd ontwikkelt zich pas echt in industriële economieën
à daarom zullen verschillende culturen een ander beeld van leisure en vrije tijd hebben
- Het aantal uur vrije tijd verschilt per land
- De verhouding vrije tijd van mannen en vrouwen verschilt per land
- De voorkeuren voor wat te doen in de vrije tijd verschilt
Nederland en zijn vrije tijd:
- Wij Nederlanders geven veel geld uit aan vrije tijd
- We hebben de mogelijkheid om ons continu te verplaatsen (binnen-en buitenland)
- We zijn continu verbonden met het internet
- Wij Nederlanders gaan graag op stap en doen alles tegen verveling à het moet
telkens spannender. Daar zijn we verslaafd aan
1.3 tijd, gedrag en beleving
Conclusie: Iedereen heeft vrije tijd maar het is moeilijk om 1 definitie van het fenomeen te
formuleren waarmee je altijd uit de voeten kunt
Soort Engelse Onderwerp Kenmerk Relevant wanneer
benaming je…
Objectief Temporal Tijd Hoeveel vrije tijd Aantallen of
heeft iemand? hoeveelheden wilt
noemen of
landen/groepen/jaren
met elkaar wilt
vergelijken
Objectief Behavioural Gedrag Wat doet iemand Wilt weten hoe
in zijn vrije tijd? mensen zich
Hoe ziet het gedragen en hoe dat
leisure gedrag te verklaren en
eruit beïnvloeden is
Subjectief Mental Beleving Hoe Mensen wilt
beleeft/ervaart begrijpen; wanneer je
iemand motieven, waarden,
vrijetijd/leisure?
, gevoelens en beleving
in kaart wilt brengen
Gedragsbenadering: beschrijft alle activiteiten die tot vrije tijd of leisure behoren
à voordeel; deze zegt meer en is diepgaander dan de puur objectieve benadering
à voordeel; hij is concreter en beter zichtbaar dan de puur subjectieve benadering
Purrington en Hickerson (Pennsylvania US)
Leisure is al het gedrag van mensen dat zich onderscheidt van het gedrag dat in de
betreffende cultuur bedoeld is om te overlven of gericht is op andere praktische
noodzakelijkheden in het leven;
Al het gedrag dat we vertonen dat niet bedoeld is om te overleven (eten, slapen, geld
verdienen) of omdat we niet anders kunnen (opvoeden van kids of jezelf verplaatsen van A
naar B) is leisure
Hoofdstuk 2
Vrije tijd is een sociaal fenomeen
à het is een verschijnsel dat onlosmakelijk verbonden is met het menselijk handelen
à vrije tijd is een relatief jong begrip, dat in de eerste instantie niet voor iedereen was
weggelegd
à het duurde tot in de 20ste eeuw voordat de gewone burger in de westerse samenleving
een besef van vrije tijd kreeg
à sinds de jaren 70 is het aantal uren dat de gemiddelde Nederlander vrij is van
verplichtingen gedaald
2.1 vrijetijd: onbekend elitair (tot circa 1850)
Late middeleeuwen; standenmaatschappij; geestelijkheid, de adel, burgers en boeren
à elke stand had zijn eigen taken,
à het was politiek onrustig in West-Europa
à een besef van vrije tijd zoals wij het nu kennen, was geen sprake van in dit tijdperk
à in de uren die anders werden besteed dan werken en slapen werden activiteiten gedaan
in de trans van het bezoeken van voorstellingen en het beoefenen van sport
à de dagbesteding was in dit tijdperk gericht op overleven; hard werken om iedere dag te
kunnen eten en veel slapen om te herstellen van de zware arbeid
Belangrijke verschillen met ons huidige idee van vrije tijd:
1. vrije tijd was niet vanzelfsprekend voor iedereen, het was iets wat slechts aan een
klein deel van de mensen voorbehouden was.
2. Vrijetijdsbesteding had toen nog helemaal niets te maken met consumptie;
amateuristische activiteiten; geen economisch fenomeen dus.
, 2.2 de ontdekking van de vrije tijd door de massa (circa 1850 tot circa 1920)
18e – 19e eeuw: er veranderde veel in West-Europa; er ontstond een industriele revolutie
à er werden machines uitgevonden
à arbeiders en boeren trokken massaal naar de nieuwe fabrieken in steden om werk te
vinden
à de standenmaatschappij werd een klassenmaatschappij; de verschillen tussen de boeren
en adel etc. werden kleiner
à fabrieksarbeiders waren ondergeschikt aan de hogere klasse in de maatschappij; de
burgerij
Geboorte van de vrije tijd:
De industrialisatie begon
à arbeiders trokken massaal naar de steden, waardoor er armoede ontstond
à de kloof tussen uitgebuite arbeiders en de steeds rijker wordende burgerij werd groter
à hoewel de arbeidersklasse in armoede leefde, was er wel iets wezenlijk veranderd ten
opzichte van voorgaande tijden;
Men was niet langer een lijfeigene die 24 uur per dag ten dienste stond van de landheer; aan
het eind van de dag kreeg men uitbetaald en was men vrij tot de volgende ochtend; er was
dus tijd waarover zijn baas geen zeggenschap had; vrije tijd
Hoewel arbeiders vrije tijd begonnen te ontdekken, waren de omstandigheden waaronder
arbeiders leefden in de 1e instantie niet veel beter dan in voorgaande tijden; lange dagen
slecht loon etc à begin van het kapitalisme
In Nederland zou het tot na de eeuwwisseling duren voordat de arbeiders zodanige rechten
hadden verworven dat ze zich buiten de arbeidstijd ook echt ‘vrij’ konden voelen
à hiervoor was het alleen de elitaire bovenlaag geweest die hun vrije tijd zelf konden
indelen omdat ze waren vrijgesteld van arbeid
2.3 van volksopvoeding naar een leisure-industrie (circa 1920 tot circa 1990)
In het eind van de 19e eeuw – begin 20e eeuw ontstond dus vrije tijd.
à Nederland werd een verzuilde samenleving; die verdeeld werd in 4 groepen:
1. katholieken
2. protestanten
3. socialisten
4. liberalen
1919: de arbeidswet werd aangenomen; maximaal 8 uur werken op een dag
à grote invloed van vrije tijd van de Nederlander
Vanaf de jaren 20 begon er iets te ontstaan wat leek op een commerciële vrijetijdsindustrie:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper TessaHollanders. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.