Infectieziekten
Een virus is een zeer klein organisme (kleiner dan een bacterie) dat zich niet zelfstandig kan
voortplanten. Het wordt verspreid via de lucht, via voedsel of aanraking. Om zich te
vermeerderen heeft het een levende gastheer nodig: lichaamscellen van mensen en dieren.
Virussen nestelen zich het eerst in onze slijmvliezen, waar de luchtwegen en het
maagdarmstelsel vrijwel geheel mee zijn bekleed. Het virus maakt misbruik van de
mogelijkheid van lichaamscellen om zichzelf te kopiëren. Binnen een dag is een virus
gemakkelijk in staat om miljoenen kopieën van zichzelf te maken. Als je bijvoorbeeld besmet
bent met een verkoudheidsvirus, ben je meestal binnen twee dagen verkouden.
Een bacterie is een zeer klein eencellig levend micro-organisme dat zich vermenigvuldigd
door celdeling. Een bacterie kan zichzelf voortplanten in allerlei voedingsbodems, zelfs in
bijvoorbeeld een dood organisme. Onder goede omstandigheden kunnen bacteriën zich
razendsnel vermenigvuldigen: bijvoorbeeld in voedsel binnen elke 10 tot 20 minuten. In de
natuur komen veel goede en nuttige bacteriën voor (bijvoorbeeld in onze darmen), maar
sommige kunnen ziektes veroorzaken.
Een besmetting met een ziektekiem hoeft niet altijd te leiden tot een ziekte.
Pas wanneer de aanvalskracht en/of het aantal ziektekiemen groot genoeg
is en de verdediging te zwak, leidt de besmetting tot een infectie. De
ziektekiemen gaan zich dan vermenigvuldigen en de cellen van het lichaam
worden beschadigd.
Het lichaam gaat hier vervolgens op reageren en er ontwikkelt zich een
ontsteking, gepaard gaande met de bekende 5 verschijnselen:
1. Roodheid (rubor)
2. Warmte (calor)
3. Zwelling (tumor)
4. Pijn (dolor)
5. Gestoorde functie (functio laese)
Ziektekiemen en besmettingswegen
De pathogene micro-organismen worden als volgt onderverdeeld:
- Virussen
- Bacteriën
- Schimmels en gisten
- Protozoën
Deze ziektekiemen kunnen het lichaam op verschillende manieren
binnendringen:
- Via de lucht (aërogeen)
- Via het spijsverteringskanaal (enteraal)
- Via de huid of slijmvliezen (cutaan)
- Via het bloed (hematogeen)
Incubatie na besmetting treden niet altijd verschijnselen op. Vaak duurt het enige tijd,
enkele dagen tot weken (soms zelfs jaren), alvorens de patiënt ziek wordt. Dit noem je
incubatie tijd. De patiënt weet in die tijd vaak nog niet dat hij besmet is, maar is gedurende
een deel van de tijd wel besmettelijk voor de omgeving.
Epidemie indien plotseling veel personen in een stad, bepaald gebied of een heel land
ziek worden.
Pandemie als de infectie zich wereldwijd verspreidt
Edemie dat een ziekte in een bepaald gebied of land regelmatig voorkomt
,A-, B-, C- ziekten
Bepaalde infectieziekten moeten worden gemeld aan de
burgemeester, GGD of aan de inspecteur van de Volksgezondheid.
Dit is vooral ter voorkoming van epidemieën of om
bestrijdingsmaatregelen te nemen in dien een epidemie al is
opgetreden. De ziekten worden in 3 groepen ingedeeld in de ernst
van het ziektebeeld.
- Een ziekte die valt in groep A moet meteen worden gemeld
omdat de gevolgen (zeer) ernstig kunnen zijn.
- Melding van B-ziekten is nodig om een opeenhoping van
ziektegevallen te kunnen vaststellen.
- Melding van C-ziekten is statisch van belang.
Afweer en vaccinatie
Reeds vele honderden jaren geleden werd ontdekt dat men na het
doormaken van een ziekte als mazelen deze ziekte nooit meer kon
oplopen. (actieve, natuurlijke immuniteit)
Importziekten als je vanuit het buitenland bepaalde infectieziekten meebrengt
(reizigersdiarree, malaria, hepatitis A, buiktyfus, tuberculose)
Virale infecties
Virus = gif
Virussen onderscheiden zich ten opzichte
van bacteriën en andere pathogene
micro-organismen door de volgende
punten:
- Virussen zijn zeer klein, 3-100
maal kleiner dan bacteriën
- Zijn obligaat intracellulaire
parasieten ze kunnen alleen
leven en zich vermenigvuldigen in
de cel. Ze hebben de enzymen en
het eiwit synthetiserende
materiaal van die cel nodig
- Virussen even intracellulair.
Omdat antibiotica de cel niet
kunnen binnendringen, zijn
virussen niet gevoelig voor deze
medicijnen
- Virussen bestaan uit nucleïnezuur (DNA of RNA), vaak omgeven door een
eiwitkapsel (enveloppe). In het weinige vocht daartussen bevindt zich een enkel
enzym waarmee het virus de lichaamscel kan doorboren en binnendringen.
, - Het verloop van een virusinfectie hangt af van de aard, de soort en het aantal cellen
dat door het virus wordt aangetast. Daarnaast speelt de kwaliteit van de afweer een
rol
Aërogene virusinfecties
Veel virussen hebben een redelijke doch kortdurende overleving in de lucht. Zij bevinden
zich in microscopische kleine druppels en kunnen aanleiding geven tot zogenaamde
luchtweginfecties indien deze ‘besmette’ druppels door anderen worden ingeademd.
Mazelen (morbilli)
Is een exanthemateuze aandoening het gaat gepaard met een (vlekkige) rode verkleuring
van huid en slijmvliezen. Komt vooral voor gedurende de kinderleeftijd en wordt veroorzaakt
door het mazelenvirus. Is bekend dat het om de twee jaar epidemisch voorkomt.
Na besmetting volgt een incubatietijd van ong. 1 tot 3 weken, waarin de patiënt nauwelijks
ziek is. Soms treedt rond de 6e dag een geringe temperatuursverhoging op met lichte
verkoudheidssymptomen; deze verdwijnen echter snel. Na de incubatieperiode stijgt de
temperatuur tot 39 á 40 graden Celsius en ontwikkelen zich duidelijke
verkoudheidssymptomen. Enkele dagen later verschijnt een typische rode verkleuring van de
huid (exantheem) en slijmvliezen (enantheem). In de mond zijn soms witte stippen met een
rode hof zichtbaar (koplikvlekken), die vrijwel bewijzend zijn voor mazelen. Weer enkele
dagen later verbleekt het exantheem en gaat de huid schilferen. De andere verschijnselen
verdwijnen eveneens geleidelijk en de patiënt hersteld. Na het doormaken van de ziekte is
de patiënt levenslang immuun. Vanaf enkele dagen voor tot enkele dagen na het uitbreken
van het exantheem is de patiënt besmettelijk voor de omgeving. Het virus wordt vooral
overgebracht door hoesten, niezen en praten.
Behandeling: ondersteuning en symptoombestrijding.
Rode hond (rubella)
Is een kinderziekte die gekenmerkt wordt door koorts, rode ogen en exantheem dat begint in
het gelaat en zich van daaruit verder naar beneden uitbreidt. Op volwassen leeftijd komt ook
vaak pijn in gewrichten voor. Verloopt soms subklinisch en weet niet dat hij ooit rode hond
heeft gehad. Na inademing van het virus vermenigvuldigt het virus zich in de keel en
regionale klieren en verspreidt zich dan via de bloedbaan door de rest van het lichaam.
Incubatietijd is 2 tot 3 weken. Besmettelijkheid begint ong. 5 dagen voor het uitbreken van
het exantheem en duurt ong. 10 dagen.
Complicaties treden zelfden op, behalve wanneer de patiënt gedurende de eerste drie
maanden van de zwangerschap voor de eerste maal geïnfecteerd wordt. In dat geval bestaat
er een gevaar voor de ontwikkeling van aangeboren afwijkingen van het kind. Het betreft
vooral oogafwijkingen (cataract, irisatrofie, papilatrofie) en hartaandoeningen
(septumdefecten en een persisterende open ductus botalli).
Behandeling is normaal gesproken niet nodig; het lichaam overwint het virus zelf.
Waterpokken/ gordelroos
Waterpokken (varicella) en gordelroos (herpes zoster) worden veroorzaakt door een infectie
met het varicellazostervirus.
Een eerste infectie met dit virus geeft aanleiding tot waterpokken
Na een incubatietijd van 2 tot 3 weken treedt koorts op met een exantheem en forse jeuk. Na
enkele uren verschijnen blaasjes gevuld met vocht. Deze gaan makkelijk kapot, waarna zich
korstjes ontwikkelen. Vanaf het verschijnen van het exantheem is de ziekte ong. een week
(zeer) besmettelijk. Nadat de verschijnselen zijn verdwenen, blijft het virus meestal latent
aanwezig in het lichaam, dit kan leiden tot een herinfectie.
Behandeling; mentholpoeder tegen de jeuk. Bij ernstig verloop aciclovor i.v. of valacivlovir
p.o. 6-7 dagen bij een gestoorde afweer.
Een herinfectie met een latent geworden varicellavirus leidt tot gordelroos.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sannevankempen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.