Samenvatting Klinische chemie A + aantal mogelijke examenvragen!!
Inhoud: klinische chemie in de praktijk / inleiding tot statistiek / referentiewaarden en drempelwaarden / kwaliteitszorg in de klinische chemie / de preanalytische fase / nierfunctie / anatomie van de nier / fysiologie van de nier ...
- SOP= standaard operating procedure
- Stat-stalen= short total assay time -> om snel af te nemen + te bepalen
Veel gebruikte woorden
- Hyper-
Meer dan normaal
Hyperglycemie : cemie=in het bloed
Urie=in de urine
- Hypo-
Minder dan normaal
- Inter-
Tussen (verschillende personen)
Bv.: glucose -> tussen 60-100g/dL : dan allemaal normaal
- Intra-
In (eenzelfde persoon)
Individuele variatie
→ In dezelfde persoon op een ander moment bekijken
→ Meestal voorspelbaar: smorgens lager & savonds hoger
Analytische variatie
→ Zelfde staal zal andere resultaten geven door een andere
laborant/instrument/techniek/…
- Pre- : voor -> Bv.: re-renaal: renaal -> nieren
- Post- : na
- Nefritis: ontsteking van de nieren
- Adrenaline: bijnierhormoon -> ad=bij / renal=nier
,KLINISCH CHEMIELABORATORIUM / CHEMIE-ANALYZER
Resultaten van kwalitatieve + kwantitatieve analysen
- Door arts gebruikt bij stallen van diagnose + opvolging verloop ziekte + optimaliseren
behandeling + ziektepreventie
- Interpretatie van resultaten: gebruik van referentiewaarden + drempelwaarden
Fotometrische bepalingen
- Meten van specifieke kleur van stof -> die vormt bij chemische/enzymatische reactie
- Meten van troebeling
- Turbidimetrie: toepassen om eiwitconcentraties te meten
ISE (ion-selectieve elektrode)
- Gebruikt om elektrolyten: natrium + kalium + chloride te meten
- Elektrodes meten specifieke concentratie van 1 bepaald ion
- Potentiaalverschil tussen 2 elektrodes meten = potentiometrie
- Meerdere analyzers gekoppeld tot straat met een pre- en post-analytische werkstation
INDELEIDING TOT STATISTIEK
NORMAALVERDELING
Gauss-/normaalcurve
- Karakteristiek voor waarden die toevallig om een bepaalde gemiddelde waarde verspreid
liggen
- De top van de curve overeenkomende waarde op de abscis: rekenkundig gemiddelde ->
positie van de top
- De loodlijn vanuit het buigpunt van beide hellingen op de abscis:
standaardafwijking/standaarddeviatie -> breedte van de curve
- Symmetrische verdeling: waarden kleiner/groter dan gemiddelde komen even frequent voor
- 68,3 % van alle waarden liggen tussen x ± 1s
- 95,5 % van alle waarden liggen tussen x ± 2s
- 99,7 % van alle waarden liggen tussen x ± 3s
GEMIDDELDE WAARDE EN SPREIDING
Rekenkundig gemiddelde 𝑥̅
- Alle waarden optellen -> daarna delen door aantal uitgevoerde metingen
∑𝑥
- 𝑥̅ =
𝑁
- Komt overeen met: top van de curve
,Standaardafwijking s
- Geeft spreiding van de individuele waarden om de gemiddelde waarden weer
(𝑥̅ −𝑥)2
- 𝑠′ = √ 𝑁−1
VARIATIECOËFFICIËNT
Standaardafwijking SD
- Geeft de spreiding van verschillende waarden rondom de gemiddelde waarde weer
Variatiecoëfficiënt VC
- Onafhankelijk van absolute grootte
- Percentageverhouding van standaarddeviatie SD ten opzicht van gemiddelde
𝑆𝐷
- VC = 𝑥̅
∙ 100
CORRELATIE
Correlatie
- Onderlinge verband tussen 2 reeksen van waarnemingen/metingen
- Lineair verband -> verband bepaald door: regressielijn
- Bij standaardoplossingen: ijklijn
- Kwaliteitsmaat: r2 : kwadraat van de correlatiecoëfficiënt -> gedeelte van variabiliteit van y
dat wordt verklaar door x
- Hoe groter r2 -> hoe groter de correlatie tussen beide parameters x en y
AFRONDEN VAN WAARNEMINGSRESULTATEN
Afrondingsinterval a
- Het kleinst mogelijke positieve verschil dat groter dan 0 is tussen 2 afgeronde uitkomsten
Stappenplan
1) Bereken amax
amax = 0,6 ∙ s (standaardafwijking)
Bv.: amax = 0, 6 ∙ 1,70mg/dL = 1,02mg/dL
2) Leid a af uit amax
a -> 100 ; 50 ; 10 ; 5 ; 1 ; 0,5 ; 0,1 ; 0,05 ; 0,01
a ≤ amax
Bv.: amax = 1,02mg/dL -> a = 1mg/dL
3) Rond af
Bv.: a = 1mg/dL -> [glu] = 80,8967mg/dL => [glu] = 81mg/dL
, REFERENTIEWAARDEN EN DREMPELWAARDEN
REFERENTIEWAARDEN
- Referentiewaarden: om resultaten te beoordelen of ze al dan niet afwijkend zijn
- Normaal (-verdeling)
- Referentie-interval= het gebied waarin 95% van de waarden van een schijnbaar gezonde
populatie vallen onafhankelijk van de verdeling
2,5% van de waarden boven de grens + 2,5% van de warden onder de grens liggen
95% = arbitraire grens tussen normaal + abnormaal
Altijd 5% abnormaal
Gezond-ziek
- Voor waarden met een normaalverdeling geldt: normaalbereik = x ± 2s
- Normaal Abnormaal
Verdacht Pathologisch
- Opsplitsing volgens leeftijd, geslacht,… noodzakelijk
- Internationale Federatie voor Klinische Chemie (IFCC): richtlijnen
Referentiewaarden rekening houdend met de leeftijd + geslacht + genetische + socio-
economische factoren
Criteria gebruikt voor insluiting / uitsluiting van individuen uit de referentiegroep
Fysiologische + omgevingsvoorwaarden waaronder de referentiegroep werd bestudeerd
+ staalafname + inbegrepen het tijdstip & datum van verzameling + voedsel- en
geneesmiddeleninname + lichaamshouding + roken + graad van obesitas + tijdstip van de
menstruatiecyclus
Procedure van staalverzameling -> inbegrepen: de voorbereiding van de patiënt
Gebruikte analysemethode met vermelding van precisie + nauwkeurigheid
- Referentiewaarden voor zieke en gezonde populaties normaalwaarden
- Parameter bepaald in populatie IS GROTER dan spreiding van parameter bij herhaaldelijke
metingen van 1 individu
- Hoe meer parameters men bepaalt -> hoe groter de kans dat minstens 1 parameter een
abnormaal resultaat geeft (-> hoe meer abnormale waarden gevonden worden):
1 parameter -> 5% kans op abnormaal resultaat
2 parameters -> > 5%
10 parameters -> 40% (=0,95)10
20 parameters -> 64% (=0,95)20
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper luna220011. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,89. Je zit daarna nergens aan vast.
