METABOLISME
DEEL 1: SUIKERMETABOLISME
-glycogenolyse: glycogeenreserves omzetten in glucose
-glycolyse: glucose omzetten tot pyruvaat -> pyruvaat omzetten in lactaat of acetyl-coA -> via
Krebcyclus en oxidatieve fosforylering CO2, H2O en energie oplevert
-neoglucogenese: synthese glucose (anabool)
-glycogenese: glucose omzetten in glycogeen
-rol lever in het suikermetabolisme:
Verwijderen suiker uit bloed:
-Suikers uit voeding als monosachariden door poortader naar lever (levercellen opnemen)
-Hexosen (fructose, galactose): omgezet in glucose
-Glucose omzetten glycogeen (als reserve opstapelen in levercellen)
Afgeven glucose aan de circulering:
-levergylcogeen omzetten in glucose dat uit de levercellen diffundeert in de bloedcirculatie
-pyruvaat omgezet in glucose
=>lever bloedglucose concentratie op pijl houden
1. GLYCOLYSE:
-1 glucose molecuul omzetten in 2 moleculen pyruvaat
-levert energie= katabole weg; in het cytoplasma
-bestaat uit 2 fasen:
Glucose gefosforyleerd en herschikt tot fructose-1,6-difosfaat (vereist 2 ATP) -> fructose-1,6-
fosfaat omgezet in 2 triosefosfaatmoleculen
Triosefosfaatmoleculen herschikt en geoxideerd tot het uiteindelijk product van de glycolyse
(pyruvaat); levert E in de vorm van ATP en NADH2+ (door oxidatie en het reduceren van co-
enzymen en fosforyleren op substraat niveau)
-andere processen die verbonden zijn aan de glycolyse:
Opname glucose verbonden met fosforylatie glucose
Lactaatdehydrogenase: PYR -> lactaat (glycolyse lever E op anaërobe manier); NADH wordt
geoxideerd tot NAD+
Pyruvaatdehydrogenase: PYR -> acetyl-CoA -> geoxideerd tot CO2 en H2O in KC
DE GLYCOLYSE STAPSGEWIJS:
,Opname van glucose door de cel
-glucose door bloed getransporteerd naar alle cellen -> vanuit bloed diffundeert het naar de
interstitiële ruimte via passieve diffusie via de bloedvatwand (glucose concentratie identiek in beide
compartimenten)
-transport van glucose door het celmembraan is afhankelijk van carriereiwitten: aan luminale zijde
glucose opgenomen samen met Na-ionen via onrechtstreek actief transport -> aan de basale zijde
verlaat glucose de darmepitheelcel via gefaciliteerde diffusie -> via passieve diffusie glucose in
onderliggende bloedvaten
-glucoseC in cellen < glucoseC in bloed (opname glucose door cellen door passieve gefaciliteerde
diffusie)
-karakteristieken gefaciliteerde diffusie:
Transport afhankelijk van binding tussen carriereiwit en te transporteren molecule (specifiek)
Transport afhankelijk C-verschil over membraan (C-verschil stijgt -> transportsnelheid stijgt
tot maximale activiteit van carriers)
Verschillende carriereiwitten met verschillende transportkarakteristieken (verschillende
affiniteit en transportsnelheid afhankelijk van de verschillende isovormen op verschillende
celtypen)
Aantal carriers in membraan 1 cel beïnvloedt totale max. transportcapaciteit (aanpassen aan
nood)
-meer dan 10 glucosetransporters (GLUT= eiwit in membraan) in celmembraan verschillende celtypes
aangepast aan behoefte glucose:
GLUT1,3,4: rol in opname glucose door cellen vanuit bloedbaan (1: bloed,hart 2:hersenen
3:hart, skeletspier en vetweefsel)
GLUT2: glucose in beide richtingen transporteren afhankelijk bloedC en cellulaire C (lever)
-GLUT4 wordt gereguleerd door insuline -> aantal is dynamisch (constante snelheid geproduceerd op
ER en getransporteerd naar membraan intracellulaire blaasjes -> insuline gaan de blaasjes laten
fusioneren met het celmembraan -> glucose transport kan beginnen)
-glucoseC in bloed hoog ->insuline in pancreas gemaakt -> bloedglucose dalen
Fosforylatie van glucose
-glucosetransporters transporteren glucose maar niet glucose-6-fosfaat
-fosforylatie: glucoseC in cel niet stijgt -> C-gradiënt blijft bestaan
-cel kan enkel glucose opnemen als de pathways die glucose als substraat gebruiken actief zijn
(regulatie fosforylatie zorgt tegelijk voor regulatie opname glucose)
-glucosefosforylatie: D-glucose -> D-glucose-6-fosfaat (fysiologisch onomkeerbaar); dit is minder E-
rijk dan defosforylatie ATP
-reactie in verschillende celtypes door 2 verschillende iso-enzymen (hexokinase/glucokinase):
, hexokinase (spiercellen): overdracht fosfaatgroep van ATP naar hexose (substraatspecificiteit
niet absoluut: kan D-glucose en mannose, fructose ook fosforyleren) -> ook bij lage
bloedglucoseC actief
glucokinase (levercellen): overdracht fosfaatgroep van ATP naar D-glucose (kan ook andere
hexosen fosforyleren, maar fysiologisch enkel D-glucose) -> enkel actief bij hoge
bloedglucoseC (lage affiniteit)
-product eerste reactie glycolyse is glucose-6-fosfaat:
wordt geoxideerd in de glycolyse
wordt ingebouwd in glycogeen
wordt omgezet in ribose-5-fosfaat via pentose-fosfaatpathway
=>hexokinase/glucokinase ook betrokken in glycogenese en pentose-fosfaatpathway
Vorming triosefosfaatmoleculen
-4 reacties voor de omzetting van glucose-6-fosfaat in glyceraldehyde-3-fosfaat (vereist 2 ATP):
glucosefosfaatisomerase: glucose-6-fosfaat -> fructose-6-fosfaat (reversibel)
fosfoructokinase-1: fructose-6-fosfaat -> fructose-1,6-difosfaat (onomkeerbaar; ATP is
fosfaatdonor; heeft sleutelpositie in glycolyse)
fructosedifosfaataldolase: binding tussen C3-4 verbreken in fructose-1,6-difosfaat -> met als
producten: glyceraldehyde-3-fosfaat=GAF en dihydroxyaceton-fosfaat=DAF (reversibel)
triosefosfaatisomerase: DAF -> GAF (reversibel)
Vorming pyruvaat
-5 reacties om glyceraldehyde-3-fosfaat om te zetten in PYR (levert 2 ATP rechtstreeks door
pathway):
glyceraldehyde-3-fosfaatdehydrogenase: oxideren+fosforyleren glyceraldehyde-3-fosfaat
met als product 1,3-difosfoglyceraat (oxidans NAD+; anorganische fosfaat is fosfaatdonor;
reversibel)
fosfoglyceraatkinase: transfer fosfaatgroep van 1,3-difosfoglcyeraat op ADP -> product: ATP
en 3-fosfoglcyeraat (reversibel, levert E op substraatniveau)
fosfoglyceromutase: reversibele isomerisatie 3-fosfoglcyeraat -> 2-fosfoglyceraat
enolase: reversibele dehydratatie 2-fosfoglyceraat tot fosfo-enolPYR (E-rijke P-groep)
PYRkinase: transfer P-groep van fosfo-enolPYR naar ADP -> product: ATP en PYR (resterende
enolvorm zet zich spontaan om tot ketovorm= PYR; irreversibel)
REGULATIE VAN DE GLYCOLYSE:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper luna220011. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,39. Je zit daarna nergens aan vast.
