Zeer goede, uitgebreide en volledige samenvatting van de lectures 8 tm 13 en aanvullende informatie en uitleg uit het boek (het tweede tentamen). Deze samenvatting is gegarandeerd genoeg om een heel goed cijfer te halen. Ik heb met deze samenvatting een 9,6 gehaald. In het blauw gemarkeerd zijn st...
Tastzin
Tastzin is een belangrijke zintuig, al helemaal als je niet kunt vertrouwen op je andere zintuigen
door aanraking van andermans gezicht was een doofblinde in staat complexe informatie te
ontvangen
Soorten aanraking
Tastzin is niet één zintuig maar bestaat uit samenhangende afzonderlijke zintuigen:
1. Light touch; welk materiaal is een voorwerp
2. Deep touch/ pressure; geen fijne details maar wel druk
3. Stretch; rek vanuit spieren en de huid
4. Warmth
5. Cold
6. Pain; brandend, jeukend, kloppend
Doordat deze losstaande gewaarwordingen berusten op de huid en soortgelijke verwerking in de
hersenen staan deze toch met elkaar in verband
Het tastorgaan
De huid is het belangrijkste zintuig voor tastzin. Het is het grootste en meest complexe orgaan in het
lichaam en heeft meer zintuigreceptoren dan het netvlies; veel soorten die verschillende soorten
aanraking ondersteunen
Het tastorgaan: de menselijke huid
Epidermis = buitenste beschermende laag tegen zon en water, maar het geen zintuigelijke
receptoren (death skin)
Dermis/ lederhuid = meeste zintuigelijke receptoren en zweetklieren
Hypodermis = enkele zintuigelijke receptoren, maar niet veel. Geen deel van de huid die huid
verbindt met onderliggende spieren, gewrichten (joins) en beenderen. Bevat onderhuids vet
(subcutaneaous fat) dat belangrijk is voor warmte isolatie
,Mechanoreceptoren
In de belangrijkste lederlaag (dermis) zijn vier soorten zintuigelijke receptoren die verschillend
reageren op fysieke krachten op de huid = mechanoreceptoren:
1. De Meissner corpuscle
2. Het Merkel cel complex
3. Het Ruffini einde
4. De Pacinian corpuscle
Pacinian corpuscle:
Ligt diep in de huid, als enige mechanoreceptor in de hypodermis. Hierdoor vangt hij een groter
oppervlakte op van de huid en heeft hij dus een groot receptief veld. Hij is ook opgebouwd uit
verschillende lagen.
In het midden van de lagen zie je een zenuwuiteinde in een kapsel. Wanneer dit kapsel letterlijk door
kracht wordt vervormd, worden Na+ kanalen in het zenuwuiteinde geopend. Hierdoor depolariseerd
het membraan (van 70 naar 30 milivolts). Dit veroorzaakt een actionpotential. Doordat dit neuron in
myeline is gewikkeld, springt de actiepotentaal over de gemyeliniseerde stukken heen waardoor er
zeer snelle zenuwgeleiding ontstaat.
• De druk moet boven een bepaalde sterkte zijn om boven de threshold te komen en een
actionpotential teweeg te brengen (druk B). Hoe hoger de druk, hoe meer actiepotentiaal.
• Het gaat hier om verandering in druk en dus wanneer de druk opeens verandert, reageren de
actiepotentialen in hoeveelheden. Het membraanpotentiaal van de receptor keert hierdoor
, snel terug naar zijn gepolariseerde toestand wanneer de druk constant is. Bij grotere druk (C)
ontstaan er dus alsnog meer actiepotentialen en ze houden ook langer aan (want
membraanpotentiaal is langer boven de drempel), maar ze keren alsnog snel terug naar de
oorspronkelijke toestand (fast adaptor receptor)
Wanneer druk op de huid leidt tot verandering/ vervormding van de huid, worden de verschillend
uitziende receptoren ook verandert/ vervormd wat leidt tot verandering in het
membraampotentieel. Waarom hebben we dan verschillende receptoren nodig?
Verschillen mechanoreceptoren
• Fast or slow adaption/ aanpassingssnelheid: meten van druk of verandering in druk
Langzame adaptatie receptoren signaleren druk en snelle signaleren verandering in druk. Een
blijvende druk wordt gedurende de tijd minder intens omdat dan alleen nog de langzaam
adaption receptoren actief zijn (en steeds minder)
• Grootte van het receptieve veld (reageert de receptor op aanraking over een groot of klein
gebied)
Pacinian corpuscles en ruffini endings liggen diep in de huid en zijn dus gevoelig voor druk
over een groot gebied. Meissner corpuscles en merkel cel complexs zitten dichter bij het
oppervlakte en reageren dus alleen op druk in een klein, lokaal gebied
, Merk op dat de fast adaptor receptors dus reageren op verandering en dus ook op wanneer
de stimulus stopt
Verschillen in het lichaam
De dichtheid van verschillende receptoren verandert in het lichaam. Wanneer er veel
mechanoreceptoren met kleine receptieve velden zijn, kunnen we een fijn onderscheid maken
tussen stimuli: tweepuntsdetectiedrempel = hoe ver moeten twee punten op de huid uit elkaar
liggen om betrouwbaar onderscheid te kunnen maken tussen één punt en twee punten. Bij een lage
drempel is de huid gevoelig en kunnen punten dicht bij elkaar worden onderscheiden (handen,
gezicht, voeten). In de rest van het lichaam ligt de drempel hoger en zijn we minder gevoelig.
Er is hier een onderdrukkende omgevingsorganisatie werkzaam (supressive surround organisation);
als twee stimuli dicht bij elkaar zijn, ligt de ene stimuli in het onderdrukkingsgebied van de ander. Als
verschillende stimuli in hetzelfde onderdrukkingsgebied liggen worden beide receptoren geremd,
waardoor prikkels zwakker aanvoelen
Braille
Braille is een systeem van gevoelige lichte aanraking van de vingertop. Elke brailleletter bestaat uit
zes punten: twee kolommen van 3. De zwarte stippen geven aan welke verhoogd zijn. Brailleletters
zijn zo ontworpen dat ze makkelijk te onderscheiden zijn bij beperkte resolutie van onze tastzin of
onscherpte van de punten in tegenstelling tot de normale vorm van de letters (tweepuntsdrempel)
Spier kinesthetische receptoren, proprioceptie en de reflex elleboog
Naast tastreceptoren in de huid zijn er ook tastreceptoren in de spieren = kinaesthetic receptors
(stretch). Deze nemen de toestand van de spier waar (positie van het lichaam) = zintuig
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lotvantrommel2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
