Samenvatting
Samenvatting Parodontologie: Hoofdstuk 15 16
Uitgebreide samenvatting van Hoofdstuk 15: Speeksel & Mondgezondheid & Hoofdstuk 16: Supragingivale plaquegroei, maturatie en mineralisatie. Boek: Parodontologie.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 17 pagina's
Voorbeeld 2 van de 17 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
1 beoordeling
Door: halizm • 1 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Parodontologie, Beertsen e.a, eerste druk 2009, hoofdstuk 15 en 16Hoofdstuk 15: Speeksel en mondgezondheid
15.1 Inleiding
Mondvloeistof: complexe vloeistof, grotendeels samengesteld uit groot aantal
klierspeeksels, met kleine bijdrage van creviculaire vloeistof en serum. Bij
ontstekingen in mondweefsel neemt het aandeel van creviculaire vloeistof en
serum toe. Secretie van speeksel bij volwassene: ± 500 ml/24 maar kan oplopen
tot 1.000.
Belangrijkste functies speeksel:
- bescherming van alle mondweefsels
- initiëring van de spijsvertering
Overige functies speeksel bij spijsvertering:
- smaakgewaarwording
- bolusvorming
- enzymatische afbraak
15.1 De belangrijkste functies van
speeksel in relatie tot zijn bestanddelen.
In speeksel zitten specifieke en niet-
specifieke immunologische afweersystemen, die binnenkomende micro-
organismen onschadelijk proberen te maken. Dit doen ze door omkapselen, te
doen aggregeren, te doden of door hun groei te remmen nadat ze zich in de
mondholte hebben gevestigd. In 15.1 staat een aantal antimicrobiële systemen
weergeven. De verworden (acquired) immuniteit is bij de geboorte nog maar in
geringe mate aanwezig en wordt gedurende het leven ontwikkeld en aangepast.
De verworven immuniteit in speeksel omvat voornamelijk antilichamen van het
type S-IgA-type. De aangeboren (innate) immuniteit bestaat uit een groot aantal
antimicrobiële peptiden en eiwitten. Deze zijn vanaf de geboorte in speeksel
aanwezig. Concentratie kan met de leeftijd en onder pathologische
omstandigheden veranderen.
15.2 Eigenschappen en samenstelling van speeksel
Speeksel heeft visceuze en elastische eigenschappen. Deze worden vooral
bepaald door het hoogmoleculair mucine MUC5B, dat aanwezig is in alle
seromuceuze en muceuze speeksels. MUC5B is voor speeksel de belangrijkste
factor voor behoud van elasticiteit en souplesse van de mucosa. Andere
eigenschap van speeksel is dat het gemakkelijk aan oppervlakken hecht. Daarbij
, speelt het laagmoleculaire mucine een cruciale rol, MUC7. MUC7 komt bijna
uitsluitend in speeksel voor; is niet/nauwelijks aanwezig in andere muceuze
secretievloeistoffen. Het zorgt ervoor dat de mond binnenkomende micor-
organismen worden omgekapseld en gaan aggregeren, waarna ze kunnen
worden doorgeslikt en in de maag onschadelijk worden gemaakt.
Albumine: hoofdeiwit in serum. Komt niet uit de speekselklieren, maar uit
creviculaire vloeistof en/of beschadigingen van het slijmvlies. Parotisspeekselklier
secreert vooral sereus speeksel, submandibulaire seromuceus en kleine klieren
vooral muceus speeksel.
Tabel 15.1 Antimicrobiële systemen in speeksel. Herkomst van verschillende
speekseleiwitten. Hoofdcomponent van (sero)muceuze speeksels wordt gevormd
door mucinen.
Speeksel(glyco)proteïne Afkomstig uit speekselklieren
Agglutinine Parotis > submandibularis > sublingualis
Cystatinen Submandibularis > sublingualis
Histatinen Parotis > submandibularis
Immunoglobulinen B-lymfocyten: alle speekselklieren
Lactoferrine Alle speekselklieren muceus > sereus
Lysozym Parotis > submandibularis
Mucinen (sero)muceuze speekselklieren
Prolinerijk glycoproteïne Parotis
Belangrijkste functie speeksel: bescherming van de oppervlakken van alle
mondweefsels, zowel van gebitselementen als van epitheel en mucosaal weefsel.
Opmerkelijk: bij alle speekselfuncties zijn in iedergeval mucinen betrokken.
Mucinen bezitten een bloedgroepactiviteit. Mensen met bloedgroep A hebben
mucinen met N-acetylgalactosamine, mensen met bloedgroep B hebben
galactose aan het einde van suikerketens. Consequentie: de bloedgroep is via het
speeksel te bepalen, maar ook antimicrobiële activiteit anders ligt naar de
bloedgroep van patiënten.
In mondholte worden speekselresten onder invloed van speekselamylase op en
tussen gebitselementen gehydrolyseerd. Dit is nuttig voor:
- De gastheer, omdat hierdoor voedselresten verwijderd worden.
- De mondflora, omdat deze vrijkomende glucose-eenheden kan gebruiken
als energiebron.
15.3 Antimicrobiële eiwitten in speeksel
(Zie figuur 15.1). Er is weergeven dat ten minste 10 eiwitten in speeksel
betrokken zijn bij de afweer tegen micro-organismen. Daarnaast worden
antimicrobiële eiwitten en peptiden door mucosale en ontstekingscellen in de
mondvloeistof uitgescheiden (o.a. defesinen en cathelicidinen). Merendeel van
deze antimicrobiële eiwitten en peptiden heeft breed spectrum van dodende
activiteit.
Bijv. Lactoferrine bindt ijzerionen en onttrekt deze aan de groei van bacteriën.
Er lijkt een overvloed van antimicrobiële afweersystemen in speeksel aanwezig te
zijn. Dat houdt bijvoorbeeld in dat allen de histatinen (kleine peptiden met 7
histidineresiduen) in vitro in staat zijn in reinculturen het merendeel van alle
orale micro-organismen te doden. Echter werken de meeste antimicrobiële
eiwitten maar heel zwak, zodat in de mondholte onder gezonde omstandigheden
een venwichtssysteem ontstaat tussen pathogene en niet-pathogene micro-
organismen. Gezamenlijke afweersystemen in het speeksel werken additief.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper janna-. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 80467 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen