Samenvatting
Samenvatting natuurkunde H5 4e klas //VWO
- Vak
- Natuurkunde
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Een goede en complete samenvatting van H5 Straling van de 4e klas VWO. Boek: Overal natuurkunde 4vwo (5e editie).
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 5 Straling§5.1 Straling en bronnen
Je bent altijd omgeven door straling. Met een gm-teller kun je ioniserende straling meten.
Elektromagnetische straling (em-straling):
- Radiogolven - Ultraviolet
- Microgolven - Röntgenstraling
- Infrarood - Gammastraling (𝜸)-straling
- Zichtbaar licht - Binas 19B uitgebreider overzicht
Em-straling wordt overgedragen via fotonen die energie dragen. De bovengenoemde
straling staat van volgorde van minst schadelijk naar meest schadelijk. Voor radiogolven
hebben fotonen weinig energie nodig en zijn ze ongevaarlijk, de fotonen van röntgenstraling
en gammastraling hebben veel energie en zijn dus gevaarlijker omdat ze ongewenste
veranderingen in je lichaamscellen kunnen veroorzaken.
Straling kan atomen ioniseren, hierdoor verliest een atoom een of meer elektronen.
Radioactieve stoffen → stoffen die van nature ioniserende straling uitzenden.
Je hebt twee soort ioniserende straling/deeltjes, deze deeltjes hebben massa en zijn
geladen: alfa-straling (𝛂) en bèta- straling (𝛃) / alfadeeltjes en bètadeeltjes.
Er is een derde soort straling uit radioactief materiaal. Deze straling bestaat niet uit deeltjes
met massa en is ook ongeladen, ofwel gammastraling (𝜸).
Alle stralingen zijn ioniserend, alleen zijn sommige gevaarlijker dan de andere. De vier
‘gevaarlijkste’:
Soorten Ioniserend Doordringend Uitgezonden door Vergelijkbaar Bestaan uit
vermogen vermogen met
𝛂-straling +++ + atoomkernen, - Deeltjes
radioactieve
stoffen
𝛃-straling ++ ++ Atoomkernen, - Deeltjes
radioactieve
stoffen
𝜸-straling + +++(+) Atoomkernen, Uv-straling 𝜸-fotonen
radioactieve
stoffen
Röntgenstraling + +++ Röntgenapparaat Uv-straling röntgenfotonen
, Eigenschappen straling:
- Straling is zwakker als je verder van de bron bent: er geldt een omgekeerd
kwadratisch verband: bij 3x zo grote afstand, is er een 9x zo zwakke straling.
- Beweegt langs een rechte lijn vanuit de bron
- Doordringend vermogen: hoe diep de ioniserende straling door kan dringen in een
bepaalde stof
- Ioniserend vermogen: zegt iets over de schadelijkheid van straling
Bronnen van ioniserende straling:
- Natuurlijke bronnen: zenden straling uit die altijd in je omgeving aanwezig is.
Kosmische- (zon en sterren) en aardse- straling.
- Kunstmatige bronnen: zijn door mensen gemaakt.
Achtergrondstraling: permanente hoeveelheid straling veroorzaakt door alle stralingsbronnen
samen. Deze straling is te meten met een gm-teller.
Als er radioactief materiaal in of op de ontvanger komt, spreek je van besmetting.
Komt de ontvanger niet direct in aanraking met de bron, dan is er sprake van bestraling.
§5.2 Kernreacties
Binas tabellen:
- 7: atomaire massa eenheid
- 25A meest voorkomende isotopen
- 25B Isotopen Diagram
Atomen bestaan uit een kern met protonen (positief) en neutronen (neutraal) met
daaromheen elektronen in de elektronenwolk. Elektronen hebben elk een negatieve
elementaire lading -e.
- Z: het atoomnummer, geeft het aantal protonen in de kern aan (binas 25A).
- A: het (atoom)massagetal, is het aantal kerndeeltjes en geeft de atoommassa
uitgedrukt in de atomaire massa eenheid u. 1 u = 1,66054 x 1027.
- N: het aantal neutronen in de kern
Er geldt: A = N + Z.
Kernen hebben een bepaalde notatie. Isotopen zijn van kernen met dezelfde Z, maar met
verschillende A. Isotopen geef je aan als AZX of X-A, X is het symbool van het element.
Het aantal protonen in een kern bepaalt de atoomsoort.
Sommige isotopen zijn instabiel, hun atoomkernen zijn radioactief: onder het uitzenden van
straling verandert zo’n atoom in een ander element. Een kern van een niet-radioactief atoom
verandert nooit en heet daarom stabiel. Als er een streepje staat in de kolom halveringstijd in
binas tabel 25A is de stof stabiel.
Halveringstijd (t1/2) → de tijd waarin de helft van het aantal radioactieve kernen vervalt.
In de kolom helemaal rechts staat welk soort deeltje de kern uitstraalt. Soms is ook de
energie gegeven die het deeltje meekrijgt, met als eenheid elektronvolt (M)eV (binas 5).
eV = 1,602176565 x10-19 J (energie) eV = 1,1604519 x104 K (temperatuur)
Bij het uitzenden van straling verandert de oorspronkelijke kern (moederkern) in een andere
(dochterkern), dit heet radioactief verval.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anneluitjens22. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen