In dit document vind je mijn samenvatting van het vak Klinische Psychologie. Dit vak wordt gegeven in de studie Toegepaste Psychologie (fase 2) aan de Thomas More Hogeschool. De samenvatting is gebaseerd op de lessen en de slides. Ik ben elke les aanwezig geweest.
Aan de hand van deze samenvatting...
Deel 1: inleiding klinische psychologie en psychopathologie
Les 1: inleiding klinische psychologie
1. Definiëring
1.1 De term klinisch
Klinische psychologie is een onderdeel van de psychologie, het is een subdiscipline (andere
onderdelen: arbeids- en organisatie psychologie, school- en pedagogische psychologie)
1.2 Poging tot definiëring
De kern van klinische psychologie = psychische stoornissen
Doel: mensen helpen om hun problemen op te lossen en/of hen beter aan te passen aan de eisen
van het dagelijks leven
Maar… Wat met problemen op somatisch/lichamelijk vlak?
Verschillende meningen → voor sommigen hoort dit ook tot de klinische psychologie en voor
anderen hoort dit tot de gezondheidspsychologie
De klinische psychologie vertrekt hierbij vanuit psychische stoornissen en de gezondheidspsychologie
vertrekt hierbij vanuit meer algemene psychische processen zoals sociale, cognitieve of
ontwikkelingspsychologie
1.3 Definitie
De tak van de psychologie die zich bezighoudt met de beschrijving, de oorzaken en de behandeling
van psychische stoornissen om het geestelijk welzijn te bevorderen
2. Normaal vs abnormaal
2.1 Onderscheid
42,7% komt ooit in aanraking met psychische stoornissen
18% is het afgelopen jaar in aanraking gekomen met psychische stoornissen
Wanneer is iets afwijkend? → opsomming van symptomen + diagnostische criteria
6 factoren (Nevid):
1. Uitzonderlijk: opvallend en onconventioneel gedrag (kan ook positief zijn)
2. Sociaal afwijkend: het overtreden van morele normen
1
,3. Foute perceptie/interpretatie: leidt tot irrationeel/onbegrijpelijk gedrag
4. Aanzienlijk emotioneel lijden
5. Ongepast of contraproductief gedrag
6. Gevaarlijk gedrag
Het is belangrijk om naar deze factoren te kijken in hun (culturele) context
Het is niet noodzakelijk om aan alle 6 de criteria te voldoen om een stoornis te hebben → het gaat
meestal over een combinatie van verschillende criteria, soms iets zo duidelijk aanwezig dat 1
criterium genoeg is
2.2 Definitie
Het gaat altijd over een combinatie van factoren waarbij…
- Er een soort lijden wordt veroorzaakt (bij persoon zelf of omgeving)
- Het functioneren wordt aangetast
- Er een risico is op dood, pijn of verlies van vrijheid
Uitsluitende omstandigheden:
- Een te verwachten of cultureel aanvaarde reactie op een bepaalde gebeurtenis (bv. rouwproces)
- Langdurig afwijkend gedrag van politieke, religieuze of seksuele minderheden (bv.
homoseksualiteit, lid van Greenpeace en hiervoor de wet overtreden)
- Afwijkend gedrag als gevolg van een conflict tussen een individu en de maatschappij (bv. acties om
bepaalde zaken aan te klagen)
2.3 Modellen
Statistisch model
Normaalverdeling menselijke eigenschappen (de meeste mensen scoren gemiddeld op een bepaalde
eigenschap)
Abnormaliteit = extreem hoge of lage scores
Kritiek:
- Waar ligt de grens?
- Niet alles is normaal verdeeld
- Geen rekening gehouden met het lijden
Medisch model
2
,Psychische stoornissen vergelijken met somatische stoornissen/lichamelijke ziekten
Onderliggende lichamelijke oorzaken worden bestreden
Grens = aantoonbare ziekte of niet
Bv. verstoorde hormoonbalans na bevalling waardoor moeder depressieve symptomen vertoont
Kritiek:
- Patiënt heeft een passieve rol, wordt als ziek beschouwd, is er enkel om info te krijgen over zijn
klachten
- Vaak geen duidelijk onderliggend mechanisme
- Termen ‘ziek’ en ‘therapie’ zorgen voor stigmatisering wat alles nog erger kan maken
Leermodel
Stoornissen zonder duidelijk onderliggend mechanisme
Stoornissen ontstaan door een verkeerd leerproces (bv. moeilijkheden tijdens opvoeding,
paniekaanval omdat je de bus hebt gemist waardoor een angst wordt ontwikkeld en je bussen gaat
vermijden)
Een bepaalde ervaring/leerproces kan ervoor zorgen dat je een stoornis gaat ontwikkelen
De cliënt krijgt een actieve rol in dit model, geen stigmatisering
Kritiek: niet altijd bruikbaar
3. Populatie
3.1 Epidemiologisch onderzoek
Onderzoekt het voorkomen en de spreiding van abnormaal gedrag binnen en tussen bepaalde
populaties (kinderen, adolescenten, volwassenen, ouderen, gezinnen)
3.2 Prevalentie psychische stoornissen
33% psychisch onwelbevinden (slecht in je vel voelen)
18% reële kans op psychische aandoening
3
, Belangrijke conclusie: er is een verslechtering van de psycho-emotionele toestand van de Belgische
bevolking tussen 2008 en 2013
Gevolgen:
- Sociale gezondheid (isolatie)
- Ziekteverzuim (niet aanwezig op werk)
- Schadelijke gedragingen (roken, drugs, alcohol)
- Fysieke gezondheid (medische aandoeningen)
- Soms levensbedreigend door drugsverslaving, geweld of zelfmoord
10% depressieve klachten
11% angstklachten
7% (mogelijke) eetstoornis
16% psychotrope medicatie (antidepressiva, slaap- en kalmeringsmiddelen)
14% heeft ooit ernstig aan zelfdoding gedacht en 4% het afgelopen jaar
4,3% heeft ooit een poging tot zelfdoding gedaan en 0,2% het afgelopen jaar
Vrouwen zijn vatbaarder voor angst, depressie en eetstoornissen
Het Vlaamse Gewest doet het beter op vlak van de cijfers dan Brussel en het Waalse Gewest
Lager geschoolden hebben meer te maken met mentale problemen
België hoort bij de koplopers wat betreft gebruik van psychofarmaca → we nemen sneller medicatie
dan dat we therapie volgen, maar er is wel een evolutie
Prevalentiecijfers 2020 tijdens coronacrisis
Risicofactoren:
- Jongvolwassenen (18 tot 24 jaar), student zijn
- Vrouwen met kinderen
- Alleen wonen of in een eenoudergezin
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ellenboogers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
