H4 Verbintenissenrecht – de
onrechtmatige en rechtmatige daad -
Privaat- en publiekrecht
4.1 Rechtsgrond schadevergoeding
Wanneer iemand schade vergoed wilt hebben, maar de schuldenaar niet wilt
meewerken, kan de schuldeiser naar de rechter stappen. Hier zal dan
schadevergoeding voor worden gevorderd.
Kun je geen schade vorderen op grond van wanprestatie, dan moet je
schadevergoeding vorderen omdat de ander een onrechtmatige daad (komt vaakst
voor) heeft begaan. Daarnaast is er nog een bijzondere categorie voor het vorderen
van schadevergoeding op grond van een gepleegde rechtmatige daad. Gezamenlijk
vormen zij wat ook wel wordt genoemd verbintenissen die uit de wet voortvloeien
(want niet uit een overeenkomst). Bij schadevergoeding op grond van schending van
een gesloten overeenkomst kun je je dus als regel NIET op de onrechtmatige daad
baseren. Is er geen overeenkomst tot stand gekomen, dan is het niet mogelijk
schade te vorderen met behulp van de regels van de wanprestatie.
4.2 Wat te bewijzen?
Er zitten vier (cumulatieve) vereisten aan het kunnen vorderen van een
schadevergoeding op grond van een onrechtmatige daad:
(sprake van) Onrechtmatigheid van de daad
Toerekening (aan de dader)
Schade
Causaal verband (onrechtmatigheid van de daad – schade)
4.2.1 Onrechtmatigheid van de daad
Een onrechtmatige daad is een daad of handeling die niet te accepteren valt. Als
onrechtmatige daad wordt aangemerkt (alternatieve voorwaarden):
Een inbreuk op een recht
Een doen of nalaten in strijd met een wettelijke plicht
Een doen of nalaten in strijd met het ongeschreven recht (schending van
zorgvuldigheidsnorm)
, Inbreuk op een recht
Een inbreuk op een recht houdt een inbreuk in op een subjectief recht (die heb je als
ergens in een rechtsbron staat dat alle mensen op wie iets betrekking heeft (dus jij
ook) zo’n recht bezitten, voorbeeld: eigendomsrecht op je eigen gekochte huis).
Onder ‘inbreuk’ op een recht’ valt NIET de schending van een recht dat is ontstaan
op grond van een tussen twee partijen gesloten overeenkomst. Dergelijke
schendingen worden afgewikkeld volgens de wettelijke bepalingen die op
wanprestatie betrekking hebben.
Strijd met een wettelijke plicht
Iemand handelt in strijd met een wettelijke plicht las deze bijvoorbeeld de Auteurswet
of het octrooirecht negeert.
Strijd met het ongeschreven recht (de belangrijkste!!)
Het gaat hier om fatsoensregels die niet in acht zijn genomen, dit zijn
zorgvuldigheidsnormen. Schending hiervan houdt in: het plegen van een
onrechtmatige daad. De wetgever heeft deze normen niet opgenomen, omdat de
maatschappelijke werkelijkheid zeer bont en complex is. Daarom kun je niet anders
dan volstaan met een zeer algemene omschrijving die de rechter verder zal moeten
invullen. ‘Strijd met het ongeschreven recht’ is nog maar erg recent een
onrechtmatige daad (gevormd door de Hoge Raad).
Een belangrijk voorbeeld van schending van een zorgvuldigheidsnorm is gelegen in
de zogenaamde gevaarzetting. Je zou deze categorie als volgt kunnen omschrijven:
iemand schendt een zorgvuldigheidsnorm en pleegt daarom een onrechtmatige daad
wanneer een gevaar in het leven wordt geroepen waarmee een normaal denkend en
handelend persoon geen rekening hoeft te houden (het kelderluik/gat verhaal in het
restaurant).
4.2.2 Toerekening
Naast het aantonen van een onrechtmatige daad, moet ook worden aangetoond dat
deze aan de dader kan worden toegerekend. De eiser zal moeten aantonen dat
(alternatieve :
De dader schuld heeft aan het ontstaan van de onrechtmatige daad; hem
moet een verwijt kunnen worden gemaakt.
De gevolgen van de onrechtmatige daad, ook al trof de dader geen enkele
schuld, gewoon voor zijn rekening komen en wel krachtens de wet of
krachtens de verkeersopvattingen.
Schuldaansprakelijkheid kan iemand worden aangerekend omdat deze persoon op
dit punt en verwijt kan worden gemaakt: breek je een vaas, dan had je beter moeten
uitkijken.
Risicoaansprakelijkheid kan iemand worden aangerekend omdat de gevolgen van
een bepaalde onrechtmatige daad hem ‘gewoon’ worden toegerekend, zonder dat de
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bentewagenaar1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,39. Je zit daarna nergens aan vast.