Samenvatting
Samenvatting Wetenschapsfilosofie en Beroepsethiek
Samenvatting van de kennisclips van Wetenschapsfilosofie en Beroepsethiek
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 11 pagina's
Voorbeeld 2 van de 11 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Wetenschapsfilosofie en BeroepsethiekDag 1 – Ethiek
Ethiek → wat is het juiste om te doen?
- Norm → concrete gedragsregel of handelingsvoorschrift, aanwijzingen en criteria voor ons handelen
- Waarde → belangrijke nastrevenswaardige eigenschappen, ervaringen of principes
- Moraal → geheel van morele normen en waarden dat door een individu of binnen een groep, instelling of
cultuur als belangrijke richtlijn voor het eigen handelen wordt beschouwd
- Ethiek → wetenschappelijke discipline die systematisch reflecteert op de moraal
Verschillende moralen → dynamisch en voortdurend in beweging
- Persoonssfeer moraal → relationele normen, toepassingsbereik: individuele sfeer
- Professionele moraal → professionele normen (beroepscodes), toepassingsbereik: tussen verschillende
professionals
- Bedrijfsmoraal → bedrijfsnormen, toepassingsbereik: mensen binnen de organisatie
- Publieke moraal → publieke normen (wet + gewoonte), toepassingsbereik: alle burgers, inwoners
Morele problemen kunnen ontstaan door 4 oorzaken
- Botsende normen (tussen verschillende moralen)
- Verschuivende waarden
- (Onverwezenlijkte) idealen
- Nieuwe kennis of feiten
Wanneer heb je een moreel probleem? → als jouw beslissing gevolgen heeft voor de
rechten, belangen en wensen van de ander
- De ander → iedereen die gevolgen ondervindt van de beslissing die wordt
genomen in het probleem, dus ook indirect betrokkenen (hoeven niet alleen
mensen te zijn, kunnen ook dieren zijn)
Moreel problematisch is niet hetzelfde als moreel verwerpelijk
Moreel relativisme → morele oordeel is zinloos en is subjectief
➔ Problematisch bij bijvoorbeeld de Jodenvervolging
Morele oordeel niet zinloos → mensen kunnen hun oordelen in redelijkheid bespreken waardoor ze aan objectiviteit
zullen winnen
Normatieve theorieën → wat is het goede om te doen? En hoe beargumenteer ik dat?
1. Consequentialisme
2. Deontologie
3. Deugdethiek
4. Moreel oordelen en de metafoor van “The Ethical Iceberg”
Consequentialisme
- Een handeling is goed als de gevolgen ervan goed zijn → het grootst mogelijke overwicht van goede over
kwade gevolgen voor zoveel mogelijk mensen
- Kosten-batenanalyse van het consequentialisme in het algemeen → een handeling is goed als de kosten
lager zijn dan de baten
- Utilisme → een goed gevolg is een gevolg in termen van NUT (de eerste “waarde”)
o Hedonistisch utilisme → de natuur heeft de mensheid onder het bestuur gezet van twee soevereine
meesters: pijn en genot” – Jeremy Bentham. Geluk → aanwezigheid van genot, afwezigheid van pijn
▪ Kritiek op het hedonistisch utilisme → er zijn meer zaken nastrevenswaardig omwille van
zichzelf; hoe bepaal je het gelukgehalte?; heb ik t.o.v. iedereen dezelfde plichten t.a.v. het
creëren van geluk?
o Pluralistisch utilisme → het grootst samengestelde goed; optelling van meerdere intrinsieke waarden
▪ Kritiek op het pluralistisch utilisme → hoe beoordelen we of de handeling genoeg
samengestelds goeds tot stand brengt?; hoe vergelijk je de verschillende opties?
o Preferentie utilisme → handeling is goed als de wensen van de mensen die de handeling ondergaan,
zijn vervuld
▪ Kritiek op het preferentie utilisme → zijn alle preferenties het waard om vervuld te worden?;
hoe vergelijk, weeg en prioriteer je wensen van mensen?
Kritiek op het consequentialisme
- Wanneer is een gevolg “goed” en wie bepaalt dat?
- Voor wie zijn de nadelige gevolgen?
- Hoe bereken en vergelijk je de gevolgen?
- Hoe ga je om met onzekerheden over de gevolgen?
Trolley dilemma’s → trein naar welk spoor? Vijf onbekenden of één bekende dood?
, Deontologie
- Op zoek naar de maxime → de kern/aard van de handeling
- Zou elk rationeel wezen willen dat deze handeling een universele wet zou zijn? – Immanuel Kant
- 1e categorische imperatief → handel alleen volgens die maxime (die regel) waarvan je zou kunnen willen dat
deze tot universele wet wordt gemaakt
- 2e categorische imperatief → behandel iedere mens nooit louter als middel, maar altijd ook als doel op zich;
m.a.w. als een autonoom moreel wezen
Kritiek op de deontologie
- Radicale deontologie kan leiden tot irrationele regelverheerlijking
- Waarom doen heel goede of heel slechte gevolgen er helemaal niet toe, als de gevolgen schadelijk zijn voor
de anderen of de omgeving?
- Wat te doen als verschillende principes tegelijkertijd gelden (zoals in een moreel dilemma)? Wat geeft dan de
doorslag?
Deugdethiek
- Ethiek kijkt naar de handelaar → groeien naar een goed mensen (ontwikkelen van een ethisch karakter)
- Niet: “wat is het goede om te doen?”, maar: “wat voor mens wil ik zijn?” (rolmodel voor ogen hebben)
- Deugd → karaktereigenschap die volgen Aristoteles essentieel is om een goed mens te worden
o Het juiste midden: lafheid – moed – roekeloosheid
Moreel oordelen en de metafoor van “The Ethical Iceberg”
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper liezemies. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,83. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 55628 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen