,Inleiding
Europese landen in de Verklaring van Dublin hebben vastgelegd dat alle opleidingen voor hoger
onderwijs in Europa studenten moeten afleveren die ‘methodisch en reflectief kunnen denken en
handelen, mede vanuit ethische en maatschappelijke vragen’.
Moreel competent houdt onder andere in:
• bewust zijn van eigen waarden en normen en die van anderen
• het vermogen tot een zinvol gesprek met anderen over normen en waarden.
2
, Hoofdstuk 1: Morele oordeelvorming
1.1 Morele vragen
Het antwoord op de vraag hoe iemand zich hoort te gedragen is een oordeel. Een oordeel is altijd
gebaseerd op criteria waaraan het oordeel wordt afgemeten. Bij het beoordelen van gedrag van
mensen gaat het om waarden en normen. Wanneer het gaat om waarden en normen die we van
fundamenteel belang achten voor de manier waarop mensen met elkaar omgaan en voor het
functioneren van onze samenleving, dan spreken we over moraal en morele oordelen.
Moraal en morele oordelen vallen onder het vakgebied ethiek.
Van professionals wordt verwacht dat zij integer zijn. Dat wil zeggen, dat zij handelen in
overeenstemming met de waarden en normen die bij hun beroep horen. Integriteit is dus een aspect
van professionaliteit.
Maatschappelijk verantwoord en maatschappelijke verantwoordelijkheid verwijzen dus naar twee
te onderscheiden aspecten:
Verantwoordelijkheid verwijst naar het verantwoorden naar de samenleving van
professioneel handelen en het handelen van de organisatie; het beantwoorden van legitieme
vragen vanuit de samenleving over het uitoefenen van een maatschappelijke taak.
Het begrip maatschappij is een synoniem voor samenleving. Samenleving verwijst naar
samenleven; om te kunnen samenleven, moeten we in ons gedrag rekening met elkaar
houden. Dat rekening houden met elkaar zit vervat in onze moraal. Maatschappelijk
verantwoord houdt dus in: volgens de regels van de moraal.
De menselijke moraal bestaat uit een geheel van waarden en normen waaraan gedrag wordt
afgemeten. Morele deugden zijn eigenschappen die eraan bijdragen dat een persoon zich moreel
goed gedraagt.
Bij moraal gaat het om het rechtvaardigen van gedrag! Dat is iets anders dan het verklaren van
gedrag.
1.1.1 Gedrag en cultuur
Het gedrag van mensen is te verklaren uit hun natuurlijke aanleg, opvoeding en sociale omgeving.
Zinvolle onderlinge communicatie is alleen maar mogelijk als er een gemeenschappelijk
referentiekader is. Dat gemeenschappelijke referentiekader is wat ‘cultuur’ wordt genoemd.
Aan de buitenkant van cultuur zit alles wat waarneembaar is voor de zintuigen: taal, kunst,
kleuren, eetgewoonten. Daaronder zitten de regels en conventies die al dan niet
stilzwijgend worden doorgegeven. Daaronder zitten de normen en waarden die bij het
volwassen worden door opvoeding en socialisatie worden geïnternaliseerd.
En daar weer onder zit het gedeelde wereldbeeld.
Het proces waarin de kennis van goed en slecht gedrag wordt overgedragen
noemen we opvoeding en socialisatie. Bij deze overdracht van
waarden en normen speelt voorbeeldgedrag van mensen met gezag
een belangrijke rol.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kevintjeuh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.