Over de dood
Recht
5.1 Inleiding
De belangrijkste regels over het vaststellen van de dood, mogelijke
bestemmingen van een stoffelijk overschot, lijkbezorging, wijze van
handelen ingeval de overledene de dood heeft gevonden a.g.v. een
misdrijf en over het gebruik van stoffelijke overschotten t.b.v. de
wetenschap staan in de Wet op de lijkbezorging (Wlb).
5.2 Algemene regels
Lijkbezorging = stoffelijk overschot van een mens zijn definitieve
bestemming geven en dit moet d.m.v. begraving, verbranding, ontleding,
overboord zetten en uitvoeren.
Lijk = het stoffelijk overschot van een overledene (> 24 uur na geboorte
overlijdt) of doodgeborene (> 24 weken zwangerschap levenloos ter
wereld komt)
Het basale uitgangspunt van de Wlb is dat de dood moet worden
vastgesteld en dat na die vaststelling een verklaring van overlijden dient
te worden opgesteld door een arts.
5.2.1 Behandelend arts
Behandelend arts = de arts, die de overledene tijdens het leven als laatste
op enigerlei wijze onder zijn medische zorg heeft gehad. Dit houdt in dat
de arts, die de lijkschouw verricht en de verklaring van overlijden afgeeft,
toegang heeft tot het elektronisch (huisarts)dossier van de overledene.
5.2.2 Natuurlijk en niet-natuurlijk
Niet-natuurlijke dood = ieder overlijden dat (mede) het gevolg is van
uitwendig (fysiek of chemisch) geweld, ook wanneer dit niet door
menselijk toedoen is veroorzaakt, alsmede overlijden waarbij sprake is van
opzet of schuld.
Hieruit kan worden opgemaakt dat ziekte en ouderdom gezien kunnen
worden als natuurlijke doodsoorzaken.
Categorieën van niet-natuurlijke dood:
- ongeval
- verdrinking
- verstikking
- verslikking
- geweld
- moord
- doodslag
- mishandeling
- vergiftiging
- overdosis
- suïcide
- hulp bij zelfdoding
- euthanasie
- actieve levensbeëindiging zonder verzoek
- zwangerschapsafbreking > 24 weken zwangerschap
- overlijden door een (para)medische fout
Het komt vaak voor dat mensen niet rechtstreeks aan een ziekte
overlijden, maar aan de gevolgen/complicaties van de behandeling van
hun aandoening. In dit geval is ook sprake van een natuurlijke
, doodsoorzaak, mits de behandeling lege artis (zorgvuldig op de
gebruikelijke medische wijze wordt verricht) is uitgevoerd, op de juiste
indicatie en met toestemming van de patiënt/wettelijke
vertegenwoordiger. Anders is er sprake van een niet-natuurlijke
doodsoorzaak en overlijdt de patiënt a.g.v. een medische behandeling.
5.2.3 Verklaring van overlijden
Na het overlijden verricht de behandelend arts de schouwing (als er geen
behandelend arts is, wordt dit gedaan door de gemeentelijk lijkschouwer)
en wordt vastgesteld dat de desbetreffende persoon dood is en of de
doodsoorzaak natuurlijk of niet-natuurlijk is.
Bij een natuurlijke doodsoorzaak, vult de behandelend arts een verklaring
van overlijden in (A-formulier), een verklaring over de doodsoorzaak (B-
formulier) en de samenhangende medische gegevens in.
Op basis van het A-formulier geeft de ambtenaar van de burgerlijke stand
een schriftelijk verlof tot begraving of verbranding en het B-formulier
wordt doorgestuurd naar het CBS.
Bij een niet-natuurlijke doodsoorzaak wordt de gemeentelijk lijkschouwer
geïnformeerd en die doet een second-opinion over de doodsoorzaak. Is dit
alsnog natuurlijk, worden beide formulieren ingevuld en wanneer er nog
steeds sprake is van een niet-natuurlijke doodsoorzaak worden de officier
van justitie en de ambtenaar van de burgerlijke stand geïnformeerd.
5.2.4 Minderjarigen
Bij minderjarigen moet men bedacht zijn op kindermishandeling en
daarom moet een behandelend arts eerst overleg hebben met de
gemeentelijk lijkschouwer alvorens over te gaan tot het afgeven van een
verklaring van overlijden.
Wanneer het overlijden onverklaard en onverwacht is en zonder dat er
verdenking is op een niet-natuurlijke dood, worden de NODO-forensisch
arts en NODO-kinderarts geïnformeerd. Deze mensen verzamelen nadere
gegevens bij de ouders en de behandelend arts en vervolgens wordt het
stoffelijk overschot overgebracht naar NODO-centra in Amsterdam of
Utrecht voor onderzoek.
Wanneer hieruit blijkt dat de doodsoorzaak niet-natuurlijk is, wordt de
officier van justitie ingeschakeld en wanneer de doodsoorzaak natuurlijk is,
worden de verklaringen van overlijden en doodsoorzaak ingevuld.
5.2.5. Sectie, obductie en autopsie
Sectie = obductie = autopsie = het inwendig onderzoeken van het lichaam
van een overledene om de doodsoorzaak en ziekteprocessen te
onderzoeken en vast te stellen.
De doelstelling van postmortaal onderzoek is het onderzoeken van de
omvang van het ziekteproces en de doodsoorzaak, maar het kan ook de
juistheid van de bij leven uitgevoerde klinische diagnostiek verifiëren en
de effectiviteit van de ingestelde behandeling evalueren.
Sectie op een lichaam mag worden verricht als de betrokkene daarvoor bij
leven schriftelijk toestemming heeft gegeven. Wanneer dit niet het geval
was, kan na overlijden respectievelijk de partner van de overledene, de
bloed- of aanverwanten (t/m 3e graad), aanwezige meerderjarige
erfgenamen of degenen, die de zorg voor de uitvaart op zich nemen om
toestemming gevraagd worden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jonkerdaphne. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.