Hoofdstuk 1 de opvoedkundige benadering
Je kunt uitleggen wat et begrip ‘pedagogiek’ inhoudt, geredeneerd vanuit jouw
studierichting.
Pedagogiek houdt zich bezig met de opvoeding van kinderen en jeugdigen van 0 tot 18 jaar.
Pedagogiek = ‘kinderleiding’ andere woorden hiervoor zijn;
Opvoedkunde = vaardigheden van de opvoeder
Opvoedingsleer = vergaren van kennis over opvoeden
Opvoedingswetenschappen= theorieën en methoden met betrekking tot opvoeden
Definitie van opvoeding
Opvoeding is alle omgang tussen ouder en kind waarbij de ouder gericht een relatie met het kind
aangaat. In deze omgang biedt de ouder het kind liefde, geborgenheid, veiligheid, intimiteit,
aandacht, grenzen, instructie, ondersteuning en controle. Hierdoor zal het kind tot zelfontplooiing
komen en over het nodige zelfvertrouwen/ zelfstandigheid. Zelfredzaamheid beschikken om
richting te kunnen geven aan zijn verdere leven.
1 wederzijds respect tussen ouder en kind
2 voldoende veiligheid, vertrouwen en het kind kan rekenen op, voelt zich geaccepteerd en krijgt
ondersteuning van de ouder
3 het kind wordt uitgedaagd om eigen beslissingen te nemen en te experimenteren met nieuwe
dingen hierdoor ontwikkelt het vertrouwen in zijn omgeving
Je kunt uitleggen wat het maatschappelijk belang van de vier basisdimensies is.
Ondersteuning bieden
Instructie geven
Controle uitoefenen
Grenzen stellen
De vier basisdimensies staan met elkaar in verbinding.
Ondersteuning bieden
Het opvoed gedrag van de ouder dat liefde en zorg voor het kind uitdrukt en dat zich richt op zijn
fysieke en emotionele welzijn, waardoor het zich begrepen en geaccepteerd voelt.
Sensitief en responsief= positief voor de ontwikkeling
Operante conditionering= het kind wordt gestimuleerd om gewenst gedrag te vertonen
Ondersteuning bieden door middel van belonen
Handelingen die leiden tot een emotioneel prettig gevoel bij het kind. Dit kan door middel van
psychische en emotionele beloning of een materiële beloning.
Straffen en belonen vanuit de leer theoretische benadering.
Ondersteuning door middel van straffen
De ouder biedt het kind de gelegenheid om te reflecteren op zijn gedrag en ongewenst gedrag af
te leren.
De straf mag niet vanuit de frustratie van de ouder bij het kind worden opgelegd.
De ouder moet consequent zijn.
Instructie geven
Duidelijk maken aan het kind wat de bedoeling is en welk gedrag verwacht wordt. Instructie
vragen= het kind, instructie geven= doet de ouder.
De gevolgen voor het kind als het wordt overladen met instructies
Het kind durft geen eigen initiatief te nemen
Het kind durft niet te handelen en is te veel bezig met wat de ouder ervan vindt
Controle uitoefenen
Autoritair (negatieve aspecten) = het stellen van stricte regels die het kind geen
bewegingsvrijheid geven, het toepassen van macht door middel van straffen of het verbieden van
bepaalde gedragingen.
,Autoritatief (positieve aspecten) = het kind uitleg geven waarom iets moet of niet mag, door een
beroep te doen op zijn verantwoordelijkheid en zelfstandigheid. Het gaat hierbij vooral om
informatie en aanwijzingen geven.
Autoritaire controle= het opvoedgedrag waarbij de ouder druk uitoefent op het kind om correct
gedrag te vertonen. Hierbij staan macht en gezag centraal. Er is geen gelijkwaardigheid tussen
ouder en kind.
Autoritatieve controle= gedragingen van de ouder waarbij uitleg wordt gegeven aan het kind en
eisen worden gesteld aan zijn zelfstandigheid. De ouder neemt een stimulerende en
ondersteunende rol in. Er is sprake van gelijkwaardigheid tussen ouder en kind.
Grenzen stellen
De wijze waarop de ouder het kind beloont en bestraft om gewenst gedrag te laten zien. Hierbij
moet de ouder consequent handelen en respect hebben voor de autonomie van het kind.
Pavlov en Skinner zijn de grondleggers van behaviorisme = gedrag is aangeleerd en kan dus ook
weer afgeleerd worden.
Zie figuur 1.1
Je kunt verbanden leggen tussen het circulaire proces en de uniciteit van het kind.
Opvoeding is een circulair proces. Er is sprake van een wisselwerking tussen ouder en kind. Er is
sprake van ‘actie, reactie’ waardoor er interactie ontstaat tussen ouder en kind. Binnen dit proces
moet de ouder creatief en inventies zijn, want ieder kind is tenslotte uniek en heeft een andere
aanpak nodig.
Uniciteit van een kind = ieder kind is anders en geeft dus ook andere karaktereigenschappen.
Je kunt een mening vormen over de invloed van de vier basisdimensies op de
zelfredzaamheid, de zelfstandigheid en het zelfvertrouwen van het kind.
Ondersteuning bieden
Als het kind ondersteuning van de ouder ervaart, zal het de wereld om zich heen met
(zelf)vertrouwen tegemoet treden.
Instructie geven
Het kind leert strategieën ontwikkelen om zijn eigen problemen op te lossen en
verantwoordelijkheid te dragen voor zijn beslissingen. Zo leert het zich redden in moeilijke
situaties en ontwikkelt het zijn eigenheid. Het kind zal door de instructies die het van de ouder
krijgt, steeds beter in staat zijn zelf beslissingen te nemen en zelfstandig door het leven te gaan.
De zelfstandigheid en zelfredzaamheid worden bevorderd als de ouder op tijd weet in te spelen
op de behoeften en signalen van het kind.
Controle uitoefenen
Bij autoritatieve controle heeft het ouder respect voor de zelfstandigheid van het kind en geeft hij
het kind meer vrijheid om zelf dingen op te lossen. Het kind is geneigd om steeds vaker
zelfstandig acties te ondernemen. Bij autoritaire controle krijgen kinderen niet de ruimte om hun
eigenheid te ontplooien.
Grenzen stellen
Als het kind duidelijke grenzen aangeboden krijgt, voelt het zich serieus genomen en voelt het de
liefde en de betrokkenheid van de ouder. Door duidelijke grenzen te stellen wordt het kind
gevraagd om zijn gedrag af te stemmen op ene situatie en rekening te houden met anderen. De
rol die de ouder aanneemt, leert het kind om te gaan met diens normen en waarden. Tevens leert
het kind ook omgaan met de maatschappelijke eisen die aan hem gesteld worden.
Zelfstandigheid (individu) = zelf keuzes maken, recht op een eigen leven en uitvinden.
Zelfredzaamheid (samenleving)= op een positieve manier vormgeven aan zijn eigen toekomstige
rol in de maatschappij.
Zelfvertrouwen (toekomst) = een bijdrage leveren aan de toekomst en in staat zijn om technische
en praktische problemen op de lossen.
, De rol van de ouder: het kind stimuleren zelf oplossingen voor vraagstukken te bedenken door
onafhankelijk te worden van de ouderen daarmee zelfredzaam te zijn. Op deze manier kan het
kind een bijdrage leveren aan de toekomst.
De drie opvoedingsdoelen versterken elkaar.
Intentioneel opvoeden = bewust toepassen van opvoedingsdoelen.
Doel, het kind moet zich kunnen handhaven in de maatschappij, voor zichzelf kunnen zorgen en
verantwoordelijkheid dragen.
Je kunt je een mening vormen over facetten die een rol spelen bij het opvoeden
van een kind in de samenleving.
Materiele en emotionele opvoeding
Materiele opvoeding= lichamelijke verzorging, voeding, huisvesting, kleding en schoenen.
Emotionele opvoeding = liefde, genegenheid, aandacht, sensitief en responsief reageren op de
signalen van het kind.
Geestelijke en sociale vorming
Geestelijke vorming= levensbeschouwelijke vorming. Op welke wijze willen ouders invulling
geven aan het overdragen van levensovertuigingen aan het kind. Culturele en religieuze
overtuigingen zijn vaak leidend in de overweging van ouders.
Sociale vorming= het ontwikkelen van sociale kennis en vaardigheden (inleven in een andere
leeftijdsgenoot, samenwerken en conflicten handteren).
Het overdragen van waarden en normen is erg belangrijk en vormend voor kinderen. Ouders
dienen zich in te spannen om de gangbare normen en waarden (gedragsregels) en de
belangrijke cultureel bepaalde idealen en overtuigingen binnen de samenleving over te dragen=
socialiseren.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper frieda161. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
